Της Ροζίτας Γεωργοπούλου,
Δεν είναι λίγες οι φορές που οι ένοπλες δυνάμεις της Ναζιστικής Γερμανίας βρέθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ιθύνουσες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, δημιουργοί ιαχών πόνου και αγωνίας. Επακόλουθα φαλκίδευσης στον βωμό μιας ιμπεριαλιστικής ιδιοσυγκρασίας.
Τα απομεινάρια ενός τραγικού Εμφυλίου πολέμου τον Απρίλη του 1939, όπως αποτυπώθηκαν παραστατικά στο πίνακα «Γκουέρνικα» υποδέχτηκε έναν μήνα αργότερα η υπογραφή του «Χαλύβδινου Συμφώνου», πυλώνας και επισφράγισμα μιας στρατιωτικής συμμαχίας μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας. Λίγο αργότερα με την κατάληψη του Ελληνικού κράτους από το ζυγό των Γερμανών κατακτητών, τον Απρίλη του 1941 το κράτος χωρίστηκε σε τρεις ουσιαστικά ζώνες ελέγχου. Ένα μεγάλο τμήμα του Ελληνικού κράτους βρέθηκε υπό Ιταλική κατοχή, θέτοντας έτσι τα Ιόνια νησιά δέσμια στις Ιταλικές βλέψεις μιας ενσωμάτωσης που αποτελούσε βρόχο. Η πυξίδα της ανθρωπότητας είχε ήδη αρχίσει να ψηλαφεί τις συντεταγμένες ενός δρόμου, που οδηγούσε μπροστά σ’ έναν αποτρόπαιο και καταστροφικό για την ανθρωπότητα πόλεμο.
Στις Απριλίου 1941 Ιταλοί στρατιώτες της μεραρχίας Άκουι, πραγματοποίησαν απόβαση αλεξιπτωτιστών στο νησί της Κεφαλονιάς, φέρνοντας στον νου του λαού της τους βομβαρδισμούς που συνέβησαν στις 13 Νοεμβρίου του 1940 στην πόλη του Αργοστολίου. Επιπλέον, τον Αύγουστο του 1941 η Κεφαλονιά ενισχύθηκε με περισσότερους στρατιώτες τις μεραρχίας Άκουι, οι οποίοι μετακινήθηκαν εκεί από την Κέρκυρα. Η Ιταλική κυβέρνηση μετά την κατοχή των Ιονίων νήσων επιδίωξε με πράξεις να υλοποιήσει τις επιθυμίες της σε βάρος του λαού. Προχώρησε τόσο στην αποκοπή της οικονομίας τους με την υπόλοιπη Ελλάδα, απόδειξη της οποίας αποτελεί η επιβολή της Ιονικής δραχμής, ενώ έντονη αποδεικνύεται και η επιθυμία της για προσεταιρισμό της νεολαίας της Κεφαλονιάς στα ιταλικά ιδεώδη, με εφαλτήριο την εισχώρηση στον τομέα όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης. Ωστόσο, η αντίσταση της νέας γενιάς του νησιού με την υποστήριξη πολλών εκπαιδευτικών απέναντι στην ιταλική κατοχή μπορεί να αποδειχτεί μέσω της πρώτης μαθητικής απεργίας, η οποία συνέβη τον Μάιο του 1942.
Έπειτα από την εκδίωξη του «Ντούτσε» στις 25 Ιουλίου 1943, τα ηνία ανέλαβε ο στρατηγός Πιέτρο Μπαντόλιο και σε συνδυασμό με την εισβολή των συμμάχων στη Σικελία διαταράχθηκε ο ζυγό της Ιταλικής κατοχής στην Κεφαλονιά. Την ίδια στιγμή δυνάμεις της Βέρχματ αποστέλλονταν στα ιταλοκρατούμενα εδάφη. Ο ηγέτης της Φασιστικής Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι υποσκελίστηκε, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την πτώση του. Η είδηση αυτή άρχισε να κάνει έκδηλη την παρουσία της στο νησί, όπου βρισκόταν και η πυκνότερη διάταξη της ιταλικής μεραρχίας. Αργά ή γρήγορα το άτεγκτο ιταλικό έρεισμα, το οποίο υπέσκαπτε ανάλγητα τα Ιόνια νησιά, έδειχνε ότι θα κυλούσε σε μια αυτοκαταστροφική διάλυση.
8 Σεπτεμβρίου του 1943 και η συνθηκολόγηση της Ιταλίας γίνεται πραγματικότητα, μια ανακωχή απόρροια αναγκαστικής εκεχειρίας, που επρόκειτο να αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο μιας φρικτής και επαίσχυντης εγκληματικής πράξης μόλις είχε υλοποιηθεί, αφού οι εκτός ιταλοκρατούμενων εδαφών στρατιώτες έμεναν απροστάτευτοι και αιωρούμενοι.
Οι πολυάριθμοι άντρες της μεραρχίας Άκουι που έδρευαν στο νησί υπό τον Antonio Gandin είχαν αρχίσει να αισθάνονται ότι ο δρόμος του επαναπατρισμού βρισκόταν κοντά. Εν τούτοις, η αντιστασιακή συμπεριφορά μεγάλου μέρους και η έλλειψη πειθαρχίας απέναντι στην Ναζιστική Γερμανία έκανε την Βέρμαχτ να βυσσοδομεί σε κατακερματισμό των Ιταλικών στρατευμάτων.
Ταυτόχρονα επιτυγχάνεται η απόβαση της 1ης Ορεινής μεραρχίας «Εντελβάις» των Γερμανικών δυνάμεων στην Κεφαλονιά, με σκοπό την διαπραγμάτευση της παράδοσης των Ιταλικών δυνάμεων που προέβαλαν αντίσταση. Σημαντικό ρόλο επίσης διαδραμάτισε ο στρατηγός Άμος Παμπαλόνι, του οποίου η πυροβολαρχία κατάφερε να χτυπήσει ένα από τα γερμανικά πλοία που κατευθύνονταν προς το Αργοστόλι. Ακολούθησαν σκληρές διαπραγματεύσεις, ενώ λίγες μόνο μέρες μετά την υπογραφή της ανακωχής σημειώνονται δύο έντονα χτυπήματα με τα γερμανικά βομβαρδιστικά να χτυπούν έντονα τις ιταλικές δυνάμεις του νησιού, αλλά και την πρωτεύουσα του Αργοστολίου με αιτία την παροχή βοήθειας του κεφαλλονίτικου λαού προς τους Ιταλούς, οι οποίοι μάλιστα κατηγορήθηκαν για προδοσία των συμμάχων τους και δόθηκε διαταγή για την εκτέλεσή τους.
Την 16η Σεπτεμβρίου το Αργοστόλι φλέγεται από τους διαδοχικούς βομβαρδισμούς των Γερμανών. Οι κάτοικοι αναζητούν σωτηρία στη φυγή στο εσωτερικό σπηλιών και σε ερημικά χωριά, ώστε να ξεφύγουν από αυτή την βομβιστική λαίλαπα που προκαλεί την τεράστια αιματηρή καταστροφή του Αργοστολίου. Σπίτια καταστρέφονται και οι σοροί των Ιταλών στρατιωτών κείτονται σε ολόκληρη την Κεφαλονιά λαβωμένοι από τα πυρά των Γερμανικών δυνάμεων. Αρχίζει έντονη μάχη στο χωριό Αγκώνας, αλλά τίποτα δεν θα μπορούσε να προετοιμάσει τους «Αετούς» για αυτό που επρόκειτο να συμβεί. Μεγάλη μάχη γινόταν επίσης στο χωριό Φραγκάτα, στο οποίο δυνάμεις Ιταλών κατευθύνονταν για ενίσχυση. Εν τούτοις, μια τραγική συνάντηση έγκειται να πραγματοποιηθεί, όταν οι Γερμανοί νικητές συναντήθηκαν με τα ενισχυτικά φορτηγά των Ιταλών κατά την έξοδό τους από την πυρπολημένη περιοχή.
Η Ιταλική μεραρχία έχοντας χάσει κάθε ελπίδα αποφάσισε να παραδοθεί δίχως καμία αντίσταση στις γερμανικές δυνάμεις, προσδοκώντας έτσι την επιστροφή τους στη πατρίδα, καθώς θεώρησαν αυτονόητη την αντιμετώπισή τους σαν αιχμάλωτοι. Η Βέρμαχτ πρόσταξε τους Ιταλούς στρατιώτες να ακινητοποιηθούν, παραδίδοντας μαζί και τα όπλα τους και στη συνέχεια τους τοποθέτησαν μέσα στο σχολικό χώρου του χωριού Τρωΐανάτα κοντά στα Φραγκάτα.
Μία μέρα αργότερα, στις 23 του Σεπτέμβρη, δόθηκε εντολή για την ομαδική τους εκτέλεση σε κοντινά χωράφια. Τα γερμανικά πολυβόλα στέκονταν έτοιμα να διαπεράσουν τα άτυχα Ιταλικά κορμιά, να λεηλατήσουν τις νεαρές τους ψυχές και με τη στάχτη της φωτιάς τους να εξολοθρεύσουν τις υπάρξεις τους. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι οι Ιταλοί κατά την κράτησή τους στο σχολείο τραγουδούσαν, νιώθοντας χαρά που θα επέστρεφαν στα σπίτια τους, δεν προσπαθούσαν να βαυκαλιστούν ή να καθησυχάσουν την ταραχή τους, η σφαγή ήταν ένα αποτρόπαιο έγκλημα που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα τελεστεί.
Στη διάρκεια του πολέμου στο νησί της Κεφαλονιάς περίπου 5000 στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους από τις δυνάμεις της Βέρχματ. Το μνημείο των εκτελεσθέντων Ιταλών της μεραρχίας Άκουι βρίσκεται στην πόλη του Αργοστολίου με την ανέγερση της Ιταλικής κυβέρνησης το 1978. Επιπρόσθετα, ο σύλλογος της Ελληνοϊταλικής φιλίας διατηρεί για την μνήμη της μεραρχίας Άκουι ένα μικρό μουσείο δίπλα στην καθολική εκκλησία του Αργοστολίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Η κατοχή στην Λευκάδα και Κεφαλονιά 1941-1944, Διδακτορική διατριβή της Ασημίνας Κουτρουμάνη, Διαθέσιμο εδώ
- H σφαγή της μεραρχίας Acqui στην Κεφαλονιά, Η Καθημερινή, Διαθέσιμο εδώ
- Συνθηκολόγηση της Ιταλίας, Η Καθημερινή, Διαθέσιμο εδώ
- Σαν σήμερα πριν 75χρόνια η σφαγή της Κεφαλονιάς, Kefalonia News, Διαθέσιμο εδώ
- Η σφαγή της μεραρχίας Άκουϊ στη Κεφαλονιά, Μηχανή του Χρόνου, Διαθέσιμο εδώ
