Του Χαράλαμπου Νικολαΐδη,
Πολλές φορές η διαστροφή ενός υγειούς σκηνοθετικoύ μυαλού μπορεί να δημιουργήσει διαμάντια, προσπαθώντας να καταπιαστεί με κοινωνικά θέματα σε μια εποχή που η διεφθαρμένη και παράλογη πολιτική ζωή ενός τόπου καταπατάει τα δικαιώματα των πολιτών. Άρα, πολύ εύλογα συμπεραίνουμε ότι πρόκειται για μια αλληγορία, δηλαδή, μια εκτενή παρομοίωση. Μια τέτοια ταινία είναι το Salo (120 μέρες στα Σόδομα). Αποτελεί μια ταινία που απευθύνεται σε μια συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων. Κανείς δεν μπορεί να πει αν αποτελεί λάθος ή σωστό αυτό το γεγονός, αλλά, δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι αυτό που είναι. Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι ανήκει στους σκηνοθέτες καθαρά διωκόμενους από πολλές χώρες του κόσμου με ταινίες που αποτελούν το τέλος της ανθρώπινης αξιοπρέπειας για ορισμένους ανθρώπους. Σκηνές που σοκάρουν, λειτουργούν σαν παραβολές για την επικοινωνία μηνυμάτων και συναισθημάτων.
Η ταινία έκανε πρεμιέρα το 1975. Η υπόθεσή της είναι ιδιαίτερα συνθέτη, ιδιότροπη και, συνάμα, αποκρουστική για έναν μη εξασκημένο σε τέτοια θεάματα θεατή: τέσσερα ισχυρά ονόματα της φασιστικής σκηνής στην Ιταλία –ένας επίτροπος, δούκας, πρόεδρος και ένας δεκαετής– θα παραλάβουν 18 έφηβα παιδιά (εννιά αγόρια – εννιά κορίτσια) και θα τα απομονώσουν σε μια έπαυλη στην παραθαλάσσια πόλη του Σαλό. Εκεί, οι προαναφερθέντες θα προσπαθήσουν να βγάλουν την πιο διεστραμμένη σεξουαλική τους επιθυμία στους 18 εφήβους.
Η ταινία βασίζεται στο ανολοκλήρωτο έργο του Μαρκησίου ντε Σαντ, 120 μέρες στα Σόδομα. Το συγκεκριμένο βιβλίο άρχιζε να γράφεται στη Βαστίλη το 1780. Πρόκειται για ένα γραπτό φάσμα σεξουαλικών πρακτικών και συμπεριφορών που αποτελούν για την πλειοψηφία των αναγνωστών κάτι ανήθικο. Ο «Ο Θεϊκός Μαρκήσιος», όπως αποκαλείτο από πολλούς θαυμαστές του, ήταν ένας φιλόσοφος με έντονα σεξουαλικές διεστραμμένες βλέψεις και, συνάμα, ο πατέρας του ορισμού «Σαδισμός».
Επιστρέφοντας στην ταινία, τα τέσσερα αυτά πρόσωπα συνοδεύονται από τέσσερις πόρνες που περιγράφουν τις ερωτικές εμπειρίες που είχαν με τους πελάτες τους, με σκοπό να διεγείρουν σεξουαλικά τους τέσσερις διανοητικά αρρώστους φασίστες. Έτσι, η ταινία χωρίζεται σε τέσσερις κύκλους: 1. Πριν την κόλαση 2. Ο κύκλος της Μανίας 3. Ο κύκλος του αίματος και 4. Ο κύκλος των κοπράνων. Ο κάθε κύκλος φαντάζει πιο εφιαλτικός από τον άλλον, προσπαθώντας να περιγράψει την ανοησία και τα κατάλοιπα που άφησε ο φασισμός στην Ιταλία. Ο κάθε κύκλος ανταποκρίνεται στον κύκλο που περιγράφει η πόρνη με τη συνοδεία κλασικού πιάνου. Σκηνές σαδισμού, βιασμών, δολοφονιών, αλλά και σκηνές, για πολύ γερά στομάχια, περιγραφών με τον πιο ορθό και ανεκδιήγητο τρόπο. Το φάσμα του φασισμού σε τέτοιο επίπεδο που από ένα σημείο και μετά, πόνο νιώθουν και αυτοί που τον προκαλούν, αναγκασμένοι από την ανάγκη σεξουαλικής ολοκλήρωσης.
Μια ταινία γεμάτη παράδοξα και ανοικτά πλάνα που έχει ως σκοπό να προκαλέσει σύγχυση στα μυαλά των θεατών, συνδυάζοντας αποτροπιαστικές σκηνές με ένα κλασικό μουσικό χαλί. Η προσπάθεια αυτή του Παζολίνι σκοπεύει στην καταγραφή των εικόνων αυτών στο μυαλό του θεατή σε συνδυασμό με αυτές τις εικόνες. Άλλωστε, το είχε πει ο Παζολίνι λίγο πριν τον θάνατό του· «είμαι ένα ποιητής του Κινηματογράφου».
Η ταινία απαγορεύτηκε λόγω περιεχομένου σε πολλές χώρες. Μάλιστα, σε κάποιες χρειάστηκαν 30 χρόνια για να πάρει άδεια προβολής. Βέβαια, ένας που δεν πρόλαβε να δει το έργο του στις αίθουσες ήταν ο ίδιος ο δημιουργός της. Περίπου 20 μέρες πριν την πρεμιέρα της ταινίας βρέθηκε δολοφονημένος στην παραλία της Όστιας, έξω από τη Ρώμη. Το σώμα του βρέθηκε πατημένο με το δικό του αυτοκίνητο και μερικώς καμένο. Το πρόσωπο που κατηγορήθηκε –γιατί βρέθηκε να οδηγεί το αμάξι του Παζολίνι– ήταν ο τότε 17χρονος ζιγκολό Πελόζι. Αλλά, χρόνια μετά, λίγο πριν τον θάνατό του αποποιήθηκε των ευθυνών και κατηγόρησε αγνώστους, καθώς του είχαν φορτώσει τις κατηγορίες και τον απειλούσαν. Μετά από έρευνα της αστυνομίας και ξανανοίγοντας την υπόθεση, αποφάνθηκαν ότι φασίστες δολοφόνοι είχαν κλέψει μπομπίνες με την ταινία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Salò: Breaking the Rules, criterion.com, διαθέσιμο εδώ.
- Salò ή οι 120 μέρες στα Σόδομα, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
