Του Παναγιώτη Σκόντζου,
Πριν από μερικές ημέρες δημοσιεύτηκε η τελευταία έκθεση Ανθρώπινης Ανάπτυξης, από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, η οποία κατέδειξε κάτι ιδιαίτερα ανησυχητικό για την παγκόσμια αναπτυξιακή πορεία.
Για πρώτη φορά, 32 χρόνια, ύστερα από την δημιουργία του, ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (ΔΑΑ) — ο οποίος συμπεριλαμβάνει τομείς όπως η υγεία, το προσδόκιμο ζωής, η εκπαίδευση και το γενικό βιοτικό επίπεδο — μειώθηκε σε παγκόσμια κλίμακα, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, επηρεάζοντας πάνω από το 90% των χωρών παγκοσμίως. Όλα τα προηγούμενα χρόνια, παρατηρούνταν μια συνεχής (άλλοτε λιγότερη, άλλοτε περισσότερη) ανάπτυξη σε όλους τους τομείς, συνεπώς μια τέτοια είδηση, αποτελεί σοβαρή ένδειξη ιδιαίτερα για τις μελλοντικές γενιές. Στην έκθεση του ΟΗΕ, καλύτερες χώρες αναδείχθηκαν: Ελβετία, Νορβηγία και Ισλανδία, ενώ στον αντίποδα οι χώρες που έλαβαν τις τελευταίες θέσεις στην κατάταξη, ήταν το Νότιο Σουδάν, το Τσαντ και ο Νίγηρας.
Πρακτικά όμως τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων έχει μειωθεί (για παράδειγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, από το 2020, η διάρκεια ζωής, μειώθηκε κατά 1,8 χρόνια!), το επίπεδο εκπαίδευσης και γενικής μόρφωσης έχει υποστεί σημαντικό πλήγμα (κάτι το οποίο θα έχει δυσμενή παρελκόμενα στο μέλλον), ενώ παρατηρείται ότι τα εισοδήματα αρχίζουν να λαμβάνουν την κατιούσα. Και όλα αυτά, συντελούνται εν μέσω δύσκολων γεωπολιτικών και οικονομικών καταστάσεων ανά τον πλανήτη. Το ερώτημα που ευλόγως τίθεται είναι, το πως καταλήξαμε να βρισκόμαστε σε μια τέτοια ιδιαιτέρως αρνητική κατάσταση. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι, πολλοί εκ των οποίων οφείλονται σε τοπικούς ή περιφερειακούς παράγοντες, όμως, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μπορούμε να δούμε μερικούς που επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την ανθρωπότητα.
Πρώτον, η πανδημία του COVID-19, ήταν από μόνη της μία σημαντική αιτία για την μείωση του προσδόκιμου ζωής και για την υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δεύτερον, μπορούμε να επιρρίψουμε ευθύνες σε κυβερνήσεις κρατών και σε κεντρικές τράπεζες, οι οποίες προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια «γρήγορη ανάρρωση» από την Χρηματοοικονομική Κρίση του 2007–2009, ακολούθησαν πολιτικές, που αργά ή γρήγορα θα είχαν και πολλά αρνητικά αποτελέσματα (στασιμοπληθωρισμός, οικονομική ανασφάλεια, κλπ). Τρίτον, ο Πόλεμος στην Ουκρανία, και η συνεχόμενη αύξηση της έντασης μεταξύ «Δυτικού» και «Αντιδυτικού» μετώπου (Ρωσία, Κίνα, κλπ), έχουν διαταράξει την γεωπολιτική σκακιέρα και απειλούν ευθέως την ειρήνη και τη σταθερότητα. Τέταρτον, η Κλιματική Αλλαγή, είναι ένας σημαντικός παράγοντας της μείωσης της ποιότητας ζωής, αφού ολοένα και περισσότερο παρατηρούμε φαινόμενα τα οποία επιφέρουν εκτός από ανθρώπινες απώλειες και κοστοβόρες υλικές ζημιές, διατάραξη της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας με τις επισιτιστικές κρίσεις, να είναι πιο κοντά. Σημαντικά και πρόσφατα παραδείγματα αποτελούν η κρίση ύδρευσης στην πολιτεία του Μισισίπι στις ΗΠΑ, οι τεραστίων διαστάσεων πλημμύρες στο Πακιστάν, η εκτεταμένη ξηρασία στην Ευρώπη, κ.α.
Μπορούμε να διαπιστώσουμε με βεβαιότητα, ότι δυστυχώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι από κρίση σε κρίση, και αυτό γίνεται συνεχώς δυσκολότερο αφού πλέον υπάρχει προφανής αδυναμία για την αντιμετώπισή τους. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, υπάρχουν διέξοδοι διαφυγής προκειμένου να βγει ο πλανήτης από το διαρκές ντόμινο των κρίσεων. Δίνοντας έμφαση στην κλιματική αλλαγή, επισημαίνει τα μακροπρόθεσμα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει η ανθρωπότητα, εάν οι κυβερνήσεις των κρατών επενδύσουν σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Επιπλέον, υπογραμμίστηκε η ανάγκη για καθολική ασφάλιση των πολιτών και διεύρυνση της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης. Τέλος, ο ΟΗΕ, τόνισε την σημασία της ενίσχυσης της παγκόσμιας αλληλεγγύης, δηλαδή να υπάρχει κοινός βηματισμός και πολυμερής συνεργασία, προκειμένου να επιταχύνεται ο χρόνος αντίδρασης και επίλυσης σε μελλοντικές κρίσεις που θα προκύψουν.
Συμπερασματικά, όλοι μας παρατηρούμε ότι υπάρχει μια γενικότερη έκπτωση στην καθημερινότητά μας. Αβεβαιότητα, άνοδος των τιμών, υψηλός πληθωρισμός, ανεργία, κλιματική αστάθεια, υγειονομική ανασφάλεια, πολιτική και γεωπολιτική αστάθεια, έρχονται να δυσχεράνουν την ζωή μας.
Η ανθρωπότητα, ανά καιρούς υπέφερε εξίσου και χειρότερα από σοβαρά προβλήματα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι υπομονή, επιμονή, θέληση και προσπάθεια. Όντως, είναι μια δύσκολη σε γενικό επίπεδο κατάσταση, την οποία πρέπει να — και θα — αντιμετωπίσουμε και θα βγούμε από αυτή.
Ας έχουμε πίστη!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- UN index shows living standards declining in 90% of countries, Deutsche Welle, Διαθέσιμο εδώ
- Life Expectancy in the U.S. Dropped for the Second Year in a Row in 2021, CDC, Διαθέσιμο εδώ
- The pandemic has accelerated a global decline in the rule of law, The Economist, Διαθέσιμο εδώ
- UN sees life expectancy, education and income fall, BBC, Διαθέσιμο εδώ
- What’s behind a global decline in human development?, Al Jazeera, Διαθέσιμο εδώ
