Του Νικηφόρου Παγώνη,
Στην Ελλάδα του 2022, έχουμε κατακτήσει την ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης. Καθημερινά, είτε σε συζητήσεις με τους οικείους μας είτε σε συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα σε δημόσια μέρη, ακόμη και σε συζητήσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ακούμε διάφορες απόψεις και θέματα από ανθρώπους που θέλουν να τοποθετηθούν, από άτομα που έχουν την ανάγκη να μοιραστούν αυτές τους τις σκέψεις με εμάς, αλλά δυστυχώς και από άτομα που θεωρούν ότι η δική τους άποψη είναι η μόνη και η σωστότερη όλων. Είναι πολύ εύκολο να καταλάβουμε έναν τέτοιο άνθρωπο με μια τέτοια τακτική, αφού τις περισσότερες φορές θα προσπαθήσει να επιβάλλει αυτήν την άποψη χωρίς να σκεφτεί ότι πρέπει να ακούσει και εμάς ή ότι σε αυτό που έχει να μας πει υπάρχει και αντίλογος.
Ένα σύγχρονο φαινόμενο θέλει κάποιους ανθρώπους διάσημους, γνωστούς για τη θέση τους, το έργο τους ή ακόμη και ανθρώπους που δεν κατέχουν κάποια θέση στα κοινά, να βγαίνουν και να λένε αφιλτράριστα ή χωρίς διάθεση διαλόγου την άποψή τους για κάτι. Αυτό τις περισσότερες φορές μας ενοχλεί, διότι πρόκειται για σοβαρά ζητήματα και όταν κάποιος με το να εκφράζει μια άποψη που από προσβλητική μπορεί να γίνεται και επικίνδυνη ή παρακινητική σε λανθάνουσες ενέργειες, δείχνει ότι δεν έχει επενδύσει έναν στοιχειώδη χρόνο για να σκεφτεί, να αναζητήσει, να ερευνήσει, να ακούσει γνώμες τρίτων. Είναι δυσάρεστο να λέμε για άνοδο, για πρόοδο, για ελευθερία και να ακούγονται πράγματα τα οποία δεν ανήκουν στη σφαίρα του πραγματικού, μας ακούγονται αναχρονιστικά ή και καταχρηστικά και στο άκουσμά τους μας προκαλούν από αμηχανία έως και νευρικότητα.
Ζούμε στην εποχή που οι περισσότεροι θα προσπαθήσουν να μας πείσουν ότι όποιο «λογικό» ή «παράλογο» είναι δίκαιο και πρέπει να πορευτούμε με αυτό και να ακούμε μόνο αυτούς και ότι όλες οι άλλες απόψεις είναι λανθασμένες ή θέλουν να μας αποπροσανατολίσουν. Δυστυχώς, όμως, με το να γίνονται ολοένα και περισσότεροι αυθεντίες (ή να έχουν το ύφος του παντογνώστη) χάνουμε τους δέκτες, χάνουμε τον διάλογο, τις εποικοδομητικές συζητήσεις και το επίπεδο συνομιλίας που θα μπορέσει να μας παρακινήσει στο να μοιραστούμε απόψεις με τους γύρω μας, άρα και να πάμε τον τρόπο σκέψης μας ένα βήμα παραπέρα από αυτό το κάτι συγκεκριμένο που γνωρίζουμε.
Με τόσες πληροφορίες που λαμβάνουμε καθημερινά, όταν φτάσει κάτι στα αυτιά μας το οποίο είναι είτε ανόητο, είτε ανούσιο, είτε κατακριτέο, είτε ακόμη και κάποιες φορές μηνύσιμο, σκεφτόμαστε αν αξίζει να εκνευριστούμε ή να προχωρήσουμε σε διάλογο με ένα τέτοιο άτομο, αφού τις περισσότερες φορές δεν θα λάβει καν υπόψιν τη γνώμη μας ή τον αντίλογό μας. Έτσι, βρισκόμαστε στο δίλημμα: να δώσουμε σημασία και να προσπαθήσουμε να δώσουμε στον συνομιλητή μας να καταλάβει ότι έχει λάθος θέση σε ένα ζήτημα ή να μην δώσουμε έκταση και σημασία προκειμένου να ξεχαστεί αυτό που ειπώθηκε;
Φυσικά, δεν πρέπει να αφήνουμε να ακούγονται πράγματα ανεπίτρεπτα δίχως έναν αντίλογο, όμως πρέπει να γίνει κάτι το οποίο θα μας βοηθήσει και σε προσωπικό επίπεδο, στο να μην χάσουμε τον εαυτό μας και απογοητευτούμε εντελώς με τον κόσμο και τις περίεργες σκέψεις που υπάρχουν εκεί έξω. Είναι αναγκαίο σε μια εποχή της ταχύτητας, των «συμβούλων», των «σωστών», των «καταδικαστικών» σε οτιδήποτε μας κάνει χαρούμενους αλλά και των «αυθεντιών» εμείς να λαμβάνουμε μια ευρύτερη και πιο πολυμορφική ενημέρωση για τα πράγματα. Να μιλάμε με ανθρώπους που τους αρέσει η συζήτηση και όχι η «διδασκαλία» ιδεών και απόψεων, να μιλάμε και να συζητάμε ακόμη και όταν διαφωνούμε ουσιαστικά και όχι να βάζουμε μια παρωπίδα σε όλα όσα θέλουν να μας πουν οι γύρω μας.
Σε μια εποχή που, δυστυχώς, η παιδεία υστερεί της εκπαίδευσης και κόντρα σε όλους όσοι δεν επιθυμούν από εμάς να είμαστε πλήρεις, εμείς πρέπει να διαβάσουμε, να μορφωθούμε, να αλλάξουμε ιδέες και απόψεις, να ρωτήσουμε, να μάθουμε το καινούριο, να μάθουμε από το παλιό, το πρωθύστερο που θα μας βοηθήσει να φτάσουμε στο μεταγενέστερο, αυτό που θα μας πάει μπροστά. Έτσι, θα θωρακιστούμε απέναντι σε όλα όσα θα ακούσουμε και θα μας κάνουν να απορήσουμε. Επιπλέον, θα επιτύχουμε να κάνουμε πάντα διάλογο, να μάθουμε να ακούμε, να υποχωρούμε σε λάθη μας και να βοηθάμε άλλους να καταλαβαίνουν τα δικά τους.
Η ανθρώπινη επικοινωνία, συνεπώς, είναι κάτι που διέπεται από ελευθερία, πολυμορφία και διάλογο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν είναι σωστό να μην σκεφτόμαστε ότι κάτι που μπορεί να πούμε ή να κάνουμε, μπορεί να προκαλέσει σε κάποιον ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Πρέπει ναι μεν να μπορούμε να εκφραζόμαστε ελεύθερα, όμως καλό θα ήταν να έχουμε τη στοιχειώδη ικανότητα να σκεφτούμε αν κάτι πρέπει να το θέσουμε με έναν κοσμιότερο τρόπο ή αν κάτι δεν άπτεται στα δικά μας γνωστικά κατακτημένα, να αφήσουμε έναν ειδικότερο σε αυτό να εκφέρει εκτενή άποψη. Πρέπει, λοιπόν, να μάθουμε και να ακούμε εκτός από το να μιλάμε συνέχεια για τα πάντα και για όλους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Να ακούμε!, reporter.gr, διαθέσιμο εδώ
