Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Μόλις πριν απο λίγες ημέρες, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προέβη για ακόμα μια φορά σε προκλητικές δηλώσεις κατά της Ελλάδας και, συγκεκριμένα, ανέφερε πως «μπορεί να έρθουν ξαφνικά ένα βράδυ». Σε παρόμοιο τόνο κινήθηκαν και προηγούμενες δηλώσεις του, αυτή τη φορά στο περιθώριο της τεχνολογικής εκδήλωσης “TEKNOFEST”, όπου έκανε αναφορές στα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής «προτρέποντας» τους Έλληνες «να μην ξεχνούν τη Σμύρνη». Οι δηλώσεις αυτές είχαν προκαλέσει την αντίδραση του Υπουργείου Εξωτερικών της Τσεχίας, χώρας που προεδρεύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο σε σχετική ανακοίνωσή της χαρακτήρισε απαράδεκτες και τις καταδίκασε, σημειώνοντας ότι με αυτόν τον τρόπο υποσκάπτεται η προσπάθεια για την προώθηση του διαλόγου Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας.
Ορισμένα ΜΜΕ της γείτονος χώρας δεν παύουν να υπενθυμίζουν πάντως στον Τούρκο Πρόεδρο τους λάθος χειρισμούς του. Επί παραδείγματι, ας αναφερθούμε στη χαρακτηριστική φράση που ειπώθηκε από τον αντιπολιτευόμενο του Ερντογάν Σελτσούκ Τεπελί σε γνωστό τηλεοπτικό κανάλι: «Ξαφνικά ένα βράδυ… μας πέταξαν από το πρόγραμμα των F-35». Ο κ. Τεπελί συμπλήρωσε, επίσης, πως επρόκειτο για το μεγαλύτερο φιάσκο της τουρκικής διπλωματίας.
Θα ήταν συνετό, επίσης, να υπενθυμιστεί το πιο πρόσφατο διπλωματικό φιάσκο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, που είναι η παρεμπόδιση της πώλησης των F-16 στην Τουρκία, από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επεξηγώντας το προαναφερθέν, δυο βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος (Φρανκ Παλόνε και Κρις Πάπας) κατέθεσαν στα μέσα του καλοκαιριού τροπολογία στο Κογκρέσο των Η.Π.Α., με την έγκριση της οποίας φιλοδοξούσαν να εμποδίσουν τη σχετική πώληση. Βάσει της τροπολογίας, απαγορεύεται η πώληση ή η παράδοση F-16 στην Τουρκία, εκτός αν η κυβέρνηση πιστοποιήσει ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για την εθνική ασφάλεια των Η.Π.Α. και περιγράψει αναλυτικά συγκεκριμένα μέτρα που έχουν ληφθεί για να διασφαλιστεί ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν για επαναλαμβανόμενες μη εξουσιοδοτημένες υπερπτήσεις πάνω από την Ελλάδα. Εντέλει, η τροπολογία πέρασε με 244 ψήφους υπέρ έναντι 179 κατά, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο ηχηρό μήνυμα στη γείτονα χώρα.
Όπως ήταν αναμενόμενο, προκλήθηκε αναταραχή στην Τουρκία, με τον Ρ. Τ. Ερντογάν να σχολιάζει πρόσφατα, την Παρασκευή 09/09 ότι εάν η Ουάσινγκτον δεν εγκρίνει το εξοπλιστικό πρόγραμμα, προτίθεται να αναζητήσει μαχητικά αεροσκάφη «από αλλού». Μάλιστα, ανέφερε πως μαχητικά αεροσκάφη «πουλάει η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ρωσία από παντού υπάρχει αυτή η δυνατότητα», ενώ τόνισε πως ήδη κάποιοι τους κάνουν «σήμα». Το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν αναφέρεται στην προθυμία του να συνεργαστεί με χώρες όπως η Ρωσία δεν προκαλεί πλέον καμία εντύπωση.
Είναι ήδη γνωστό ότι η Τουρκία βρίσκεται υπό το καθεστώς των κυρώσεων βάσει του CAATSA (Νόμου για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων) για την αγορά των S-400 από τη Ρωσία, κυρώσεις οι οποίες μεταξύ άλλων περιλάμβαναν και την αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των μαχητικών F-35. Ένα εικοσιτετράωρο μετά τις ευθείες απειλές του Ερντογάν κατά των Ηνωμένων Πολιτειών, και την δημόσια έκφραση της προθυμίας του να αναζητήσει «νέες αγορές», χωρίς να διστάσει να αναφερθεί στη Ρωσία, εκπρόσωπος του State Department απάντησε σε ερώτηση του Hellas Journal, υπογραμμίζοντας ότι παρόλο που «η Τουρκία είναι ένας μακροχρόνιος και πολύτιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ», η απόκτηση των S-400 έρχεται σε άμεση αντίθεση με τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν όλοι οι σύμμαχοι στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2016 στη Βαρσοβία, για τη μείωση των εξαρτήσεων από τον ρωσικό εξοπλισμό.
Αναμφίβολα, η στήριξη στη Ρωσία, ιδίως μετά την εισβολή στην Ουκρανία, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, προσφέρει στη συγκεκριμένη χώρα έσοδα, επιρροή, αλλά και πρόσβαση στις αγορές. Σε μια συντονισμένη προσπάθεια για τον αποκλεισμό και την απομόνωση της Ρωσίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η Δύση στο σύνολό της, θα πρέπει να χειριστούν τον όχι πια ενδεχόμενο, αλλά και παρόντα εναγκαλισμό επικίνδυνων δυνάμεων. Διότι είναι πλέον φανερό ότι η αποπομπή από μια συγκεκριμένη συνεργασία δεν δημιουργεί απλά τις προϋποθέσεις για την ύπαρξη μιας άλλης, αλλά ενδυναμώνει τις ήδη υπάρχουσες.
Πρόσφατα, σε συνάντηση που είχαν, ο Υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Άντονι Μπλίνκεν και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ απηύθυναν έκκληση για διάλογο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, υποστηρίζοντας πως και οι δύο αποτελούν πολύτιμους συμμάχους του ΝΑΤΟ και πως οι διαφορές τους θα πρέπει να επιλυθούν με διπλωματικά μέσα. Ο Α. Μπλίνκεν υπογράμμισε την ανάγκη να επικεντρωθούμε στο ζήτημα της Ουκρανίας, ένα ζήτημα το οποίο αποκάλεσε «θεμελιώδη πρόκληση» (fundamental challenge) στο οποίο πρέπει να «εστιάσουμε όλη μας την προσοχή και τους πόρους μας».
Δεν χωράει αμφισβήτηση πως η ακραία ρωσική επιθετικότητα και η επέλαση των ρωσικών δυνάμεων στο εσωτερικό της Ουκρανίας πρέπει να αναχαιτιστούν. Η ύπαρξη όμως του συγκεκριμένου ζητήματος δεν αναιρεί την ύπαρξη των υπολοίπων. Η τουρκική προκλητικότητα, η πίεση που ασκείται από τους γείτονες στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα, η παραβίαση του ελληνικού εναερίου χώρου, οι ευθείες απειλές και η διαρκής αναφορά στα εγκλήματα από μέρους της κεμαλικής Τουρκίας ως μηχανισμός φόβου, το ζήτημα του Κοσόβου και της Σερβίας, στο οποίο δεν διαφαίνεται σύντομα κάποια θετική λύση, ούτε κάποια θετική έστω εξέλιξη, αποτελούν προκλήσεις οι οποίες θα πρέπει να αναλυθούν και να συζητηθούν εκτενώς, και όχι να παραμερίζονται με ευφάνταστο τρόπο.
Είναι αλήθεια ότι Ελλάδα και Τουρκία συγκροτούν την νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, και σε όλα τα ιδανικά σενάρια, η κατάσταση θα έπρεπε να είναι πιο ήρεμη. Πόσο δυνατό είναι, όμως, να επιδιωχθεί η συνεργασία ανάμεσα σε δυο χώρες, όταν ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος δηλώνει ευθέως πως για εκείνον δεν υπάρχει πλέον ο Κυριάκος Μητσοτάκης, και πως έχει παραδεχθεί δημοσίως ότι θα ήθελε μια διαφορετική κυβέρνηση στην Ελλάδα; Η Αθήνα θα πρέπει να συνεχίσει να απαντά στις τουρκικές προκλήσεις με τη διεθνοποίηση του προβλήματος και την αναζήτηση, σύναψη και ενδυνάμωση συμμαχιών με άλλες δημοκρατικές δυνάμεις, οι οποίες ενστερνίζονται τις ίδιες αξίες και έχουν μηδενική ανοχή στις απειλές ενός άλλου μέλους του ΝΑΤΟ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ερντογάν: Μην ξεχνάτε τη Σμύρνη-Ένα βράδυ μπορεί να έρθουμε ξαφνικά, reporter.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τουρκία: «Ξαφνικά ένα βράδυ… μας πέταξαν από το πρόγραμμα των F-35», tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οργή Ερντογάν κατά ΗΠΑ για τα F-16: Μπορούμε να πάρουμε μαχητικά από αλλού, athina984.gr, διαθέσιμο εδώ
- Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Νέες κυρώσεις για οποιαδήποτε μελλοντική συναλλαγή της Τουρκίας με τον ρωσικό αμυντικό τομέα, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Στόλτενμπεργκ – Μπλίνκεν: Απευθύνουν έκκληση για διάλογο Ελλάδας – Τουρκίας, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
