Του Ελευθέριου Χονδρού,
Μετά τον θάνατο της Βασίλισσας Ελισάβετ Β’ στη Σκωτία, την Πέμπτη, το Ηνωμένο Βασίλειο προσαρμόζεται γρήγορα στη διαδοχή της από τον πρωτότοκο γιο της, Κάρολο. Ονομαζόμενος ως «Βασιλιάς Κάρολος Γ’», θα είναι ο επικεφαλής της 56μελούς Κοινοπολιτείας, φέροντας, παράλληλα, τη θέση του επικεφαλής των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων, του δικαστικού σώματος και αποτελώντας τον Ανώτατο Κυβερνήτη της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Θα αποτελεί την Πηγή της Τιμής, που σημαίνει ότι όλοι οι τίτλοι ευγενείας, όπως αυτός των ιπποτών, θα δίνονται πλέον στο όνομά του.
Ο Κάρολος Γ’ βαθιά λυπημένος στο πρώτο του διάγγελμα ως Βασιλιάς, εχθές το απόγευμα και ώρα 18:00 τοπική, ανέφερε πως σε όλη της τη ζωή η Αυτού Μεγαλειότητα Η Βασίλισσα –η αγαπημένη του μητέρα, όπως χαρακτηριστικά την αποκάλεσε– υπήρξε έμπνευση και παράδειγμα για αυτόν και για όλη την οικογένειά του και της οφείλουν το πιο ειλικρινές χρέος που μπορεί να οφείλει οποιαδήποτε οικογένεια στη μητέρα της. Τόσο για την αγάπη όσο για τη στοργή, την καθοδήγηση, την κατανόηση και το παράδειγμά της. Τόνισε, ακόμη, πως η σειρά εντός της βασιλικής οικογένειας έχει, με τη σειρά της, αλλάξει. Όμως, μέσα από όλες τις αλλαγές και τις προκλήσεις, το έθνος και η ευρύτερη βασιλική οικογένεια –για τα ταλέντα, τις παραδόσεις και τα επιτεύγματα της οποίας είναι τόσο περήφανος– έχουν ευημερήσει και ακμάσει. Οι αξίες τους παρέμειναν στα χρόνια και πρέπει να παραμείνουν σταθερές. Ο ρόλος και τα καθήκοντα της μοναρχίας παραμένουν, όπως και έναντι της Αγγλικανικής Εκκλησίας, στην οποία η πίστη του είναι τόσο βαθιά ριζωμένη. Τέλος, ανέφερε πως όπου κι αν ζει κανείς στο Ηνωμένο Βασίλειο ή στα κράτη της Κοινοπολιτείας, και ανεξάρτητα από το υπόβαθρο ή τις πεποιθήσεις των πολιτών, θα προσπαθήσει να τους υπηρετήσει με πίστη, σεβασμό και αγάπη, σε όλη του τη ζωή.
Τι μπορεί να περιμένει ο κόσμος από τον βασιλιά Κάρολο Γ’;
O Κάρολος πρόσφερε μια πρώτη ιδέα την Παρασκευή για το πως θα Βασιλεύσει, όταν κινήθηκε ανάμεσα στους πολίτες που θρηνούσαν τη μητέρα του, Βασίλισσα Ελισάβετ Β’, έξω από τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ και χαιρέτισε αρκετούς από αυτούς. Ως μονάρχης, ο Κάρολος θα είναι διαφορετικός από τη μητέρα του. Αυτό είναι σχεδόν σίγουρο, αφού αναμένεται να εξισορροπήσει την παράδοση και την πρόοδο. Το ερώτημα θα είναι αν οι άνθρωποι κλίνουν περισσότερο προς το ένα ή το άλλο. «Θα είναι ένας άλλος μονάρχης. Ο Κάρολος είναι ένας βαθύς στοχαστής, ρομαντικός, “συναισθηματικός”», είπε ο Robert Hardman, βασιλικός βιογράφος, συγγραφέας του Queen of Our Times.
Η Βασίλισσα πίστευε ακράδαντα ότι ένας μονάρχης δεν πρέπει να ανακατεύεται στην πολιτική. Και έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι βασιλικοί παρατηρητές έπρεπε να καταφύγουν στο να «διαβάσουν τα φύλλα τσαγιού» για να μαντέψουν τη στάση της. Κι όμως, οι Βρετανοί τη λάτρευαν. Ακόμη και πολλοί άνθρωποι που αντιπαθούν τη μοναρχία ως θεσμό είχαν μια μαλακή θέση για τη Βασίλισσα. Οι αναλυτές λένε ότι πολλοί Βρετανοί δεν αγαπούν τον Κάρολο, αν και δεν τον αντιπαθούν έντονα, η ομιλία του σήμερα, όμως, αδιαμφισβήτητα κέρδισε αρκετό κόσμο, καθώς φάνηκε πραγματικά συγκινητικός. Τα επεισόδια της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς “The Crown” τον απεικόνιζαν συχνά ως έναν σκληρό άνδρα, που δεν νιώθει άνετα με τον εαυτό του, αλλά ο Κάρολος είναι γνωστό σε όσους τον γνωρίζουν ότι είναι αρκετά ζεστός. «Το προσωπικό της βασιλικής οικογένειας έλεγε πάντα ότι οι συναντήσεις του Καρόλου διαρκούσαν πολύ περισσότερο από αυτές της βασίλισσας, καθώς εκείνη θεωρούνταν πολύ καλή στο να λέει λίγα λόγια», είπε χαρακτηριστικά ο Hardman στην Washington Post: «Ενώ ο Κάρολος είναι πολύ πιο επιρρεπής στο να αρχίσει να μιλάει και να λέει, “Ω, είσαι κτηνοτρόφος προβάτων. Τι είδους πρόβατα εκτρέφετε;” φαίνεται ότι υπάρχει απλώς μια διαφορετική προσέγγιση μεταξύ των δύο».
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν διαθέτει γραπτό Σύνταγμα, επομένως ο ρόλος της Μοναρχίας ρυθμίζεται από μία εθιμοτυπική «σύμβαση» και όχι από το γράμμα του νόμου. Ο Βασιλιάς έχει καθήκον να παραμείνει πολιτικά αμερόληπτος, πράγμα που σημαίνει ότι θα τεθεί υπό περισσότερο έλεγχο, εάν συνεχίσει να εκφράζει τις απόψεις για τις οποίες είναι γνωστός, όπως η εναλλακτική ιατρική και οι τεχνικές βιολογικής γεωργίας. Έχει περάσει δεκαετίες προειδοποιώντας για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Στα υπομνήματα της λεγόμενης «μαύρης αράχνης» έθεσε τα θέματα που τον απασχολούσαν απευθείας στους Υπουργούς. Σε ένα ντοκιμαντέρ του BBC για τον εορτασμό των 70ών γενεθλίων του παραδέχτηκε ότι είχε αναστατώσει αρκετούς, με τις προηγούμενες παρεμβάσεις του. Υποσχέθηκε, ωστόσο, να μην ανακατευτεί σε αμφιλεγόμενες υποθέσεις, όταν θα είναι κυρίαρχος, λέγοντας ότι θα λειτουργήσει εντός «συνταγματικών ορίων». Η πολιτική ουδετερότητα θεωρείται ο μόνος δρόμος για τη μοναρχία και την επιβίωσή της στη σύγχρονη εποχή. Εντούτοις στη βιογραφία του Robert Jobson το 2018, King Charles: The Man, the Monarch, and the Future of Britain, ο συγγραφέας περιγράφει ένα άτομο που μπορεί να θελήσει να «ηγηθεί ως μονάρχης και όχι απλώς να ακολουθήσει».
O Κάρολος φαίνεται πιο ειλικρινής χαρακτήρας από τη μητέρα του. Θα κάνει όμως πίσω στο δημόσιο λόγο για θέματα πολιτικής ή απλά θα συνεχίσει να ασκεί πίεση περισσότερο παρασκηνιακά; Κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει. Η επαφή με την κυβέρνηση είναι ένα από τα πολλά συνταγματικά καθήκοντα τα οποία αναμένεται να ασκεί σε τακτική βάση. Με το ρόλο του ως Επικεφαλής του Έθνους θα αποτελεί το σύμβολο της εθνικής ταυτότητας, της ενότητας και της υπερηφάνειας. Παράλληλα θα εκπροσωπεί και θα γιορτάζει την αριστεία για λογαριασμό της χώρας. Εξ ου και η γνώριμη εικόνα με τον μονάρχη να ανοίγει εθνικές εκδηλώσεις και να πρωτοστατεί σε εκδηλώσεις μνήμης.
Η δημοσκόπηση του Ipsos. Πηγή εικόνας: Ipsos
Τι πιστεύει ο λαός του Ηνωμένου Βασίλειου για την μοναρχία;
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου 7 στους 10 Βρετανούς τάσσονται υπέρ της διατήρησης της μοναρχίας. Αυτό συμβαίνει, καθώς νιώθουν ότι η μοναρχία είναι σαν βασικό θεμέλιο στην κοινωνία τους – τους φέρνει κοντά και διατηρεί τις ισορροπίες.
Σε μια δημοσκόπηση του Ipsos φαίνονταν υψηλοί βαθμοί για τη βασίλισσα «ως μια καλή εκπρόσωπο για τη Μεγάλη Βρετανία στην παγκόσμια σκηνή… κάποιον που ενώνει ανθρώπους σε όλη τη Βρετανία… και κάποιον που έχει ορθή κρίση». Σχεδόν σε κάθε κατηγορία, η Ipsos ανέφερε ότι: «Έχει ισχυρότερη εικόνα από άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας». Μόνο το 14 τοις εκατό των ερωτηθέντων είπε τότε ότι ο Κάρολος ήταν ο βασιλιάς που προτιμούσαν. Θα είναι πραγματικά ενδιαφέρον να δούμε πώς άλλαξε αυτό το στατιστικό μετά από την εξέχουσα ομιλία του.
Είναι πάντως πολύ νωρίς για να προβλέψουμε τι θα ακολουθήσει, εκτός από το προφανές σημείο ότι η βασιλεία της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ θα είναι πια σχεδόν αδύνατο να ακολουθηθεί. Αυτό που επικρατεί προς το παρόν είναι η ανησυχία, εξαιτίας όλων αυτών των εγχώριων προβλημάτων από τα οποία πλήττεται η Μεγάλη Βρετανία. Υπάρχει ανησυχία λόγω της πολιτικής αναταραχής. Και ανησυχία, ίσως, γιατί είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την εικόνα του βασιλιά Καρόλου Γ’ σε βρετανικό γραμματόσημο ή χαρτονόμισμα λιρών. Προς το παρόν θα ακολουθήσουν ημέρες πένθους, η κηδεία και μια έκρηξη αφιερωμάτων, που μπορεί να εκπλήξουν πολλούς εκτός Μεγάλης Βρετανίας. Κάποιοι έχουν προτείνει ότι η στιγμή μπορεί να ενώσει τη χώρα, βοηθώντας σημαντικά και δίνοντας πίστωση χρόνου στον νέο Βασιλιά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- King Charles III announces William’s titles, expresses love for Harry and Meghan, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- King Charles III addresses his nation – and the world – for the first time, CNN, διαθέσιμο εδώ
- King Charles’s address to the nation – in full, The Guardian , διαθέσιμο εδώ
