Του Νίκου Διονυσάτου,
Η μακρά περιπέτεια της NATOποίησης της Σουηδίας και της Φινλανδίας που ξεκίνησε τον φετινό Μάρτιο, απέχει ακόμα αρκετά από το τέλος της. Και όπως δείχνουν όλες οι ενδείξεις, τα προβλήματα εντός της Δύσης αναμένεται να πολλαπλασιαστούν περαιτέρω το επόμενο διάστημα. Με τις κυβερνήσεις σε Ιταλία και Βουλγαρία, οι οποίες είχαν επιδείξει σκληρότατη στάση εναντίον της ρωσικής τυραννίας, ήδη να έχουν πέσει και τις χώρες αυτές να οδεύουν σε εκλογές, οι «ισαποστάκηδες» δημαγωγοί ανεβαίνουν στις δημοσκοπήσεις διεθνώς για άλλη μια φορά, ενώ η οικονομική και ενεργειακή κρίση ρίχνουν ολοένα και περισσότερο λάδι στη φωτιά.
Πρώτη πρόκληση για την Σουηδία και Φινλανδία, ωστόσο, δεν αποτελούν τόσο οι νεοφασίστες της Meloni και οι Βούλγαροι λαϊκιστές, αλλά οι ήδη υπάρχοντες γνωστοί «αποσταθεροποιητές» της Δύσης, δηλαδή η Ουγγαρία και η Τουρκία, η οποία, άλλωστε, φρόντισε ήδη να δώσει το πολύκροτο σόου της, πριν την σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη. Όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ έχουν ήδη είτε επικυρώσει την πρόταση ένταξης των δύο κρατών στην συμμαχία είτε έχουν προγραμματίσει, στα πλαίσια του φθινοπωρινού τους κοινοβουλευτικού προγράμματος, την υπερψήφισή της. Στην Ελλάδα, η πρόταση αναμένεται να έλθει προς ψήφιση το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο, να περάσει με μια άνετη πλειοψηφία από ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ και να προκαλέσει φωνασκία από ΚΚΕ, Μέρα25 και Ελληνική Λύση. Τίποτα δηλαδή το συνταρακτικό, σαν να λέμε. Μέχρι το τέλος του 2022, επομένως, όλες σχεδόν οι νατοϊκές χώρες αναμένεται να έχουν επικυρώσει την είσοδο Σουηδίας και Φινλανδίας. Όλες, δηλαδή, εκτός από την Ουγγαρία και την Τουρκία, που έχουν ήδη δηλώσει ανοικτά την αντίθεση τους σε αυτή την κίνηση.
Ο Orban στην Ουγγαρία έχει αφήσει να εννοηθεί ότι, λόγω και των ρωσικών και τουρκικών ανησυχιών, θέλει να περιμένει και να φέρει προς ψήφιση την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, κάποια στιγμή στις αρχές του 2023, πράγμα τουλάχιστον φαιδρό, μιας και ο ίδιος ο Orban ήταν ο πρωθυπουργός που έβαλε πρόθυμα την Ουγγαρία στο ΝΑΤΟ! Η επικύρωση, πάντως δεν αναμένεται να είναι ιδιαίτερα δύσκολη από το Ουγγρικό κοινοβούλιο, καθώς, μετά τις φετινές εκλογές, το Fidesz του Orban πήρε το αστρονομικό 54% των ψήφων, και πάνω από τα 2/3 των εδρών. Η πραγματική πρόκληση αναμένεται ως εκ τούτου για άλλη μια φορά να έρθει από την Τουρκία. Η Τουρκία που βαδίζει προς εκλογές τον Ιούνιο του 2023, και βρίσκεται σε ένα εθνικιστικό ντελίριο με τις απανωτές εκατονταετείς επετείους του 1922 και του 1923, είναι ο κύριος λόγος που η επίσημη ένταξη των σκανδιναβικών χωρών μπορεί να καθυστερήσει ακόμα και μέχρι το φθινόπωρο του 2023. Μετά την επικίνδυνη εκστρατεία του Erdogan τον Μάιο και τον Ιούνιο, και παρά την ντροπιαστική συμφωνία που επετεύχθη για να ικανοποιηθούν οι τουρκικές αξιώσεις, ο Τούρκος Πρόεδρος πιστεύεται ότι δεν θα ρισκάρει να φέρει στο κοινοβούλιο προς ψήφιση την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας, παρά μόνο μετά τις εκλογές.
Οι περισσότεροι ψηφοφόροι γνωρίζουν ότι αυτή η συμφωνία εν πολλοίς θα μείνει κενό γράμμα, ωστόσο θεωρείται μια μεγάλη νίκη για το μοντέλο «ανελεύθερης δημοκρατίας» της Τουρκίας το ότι ανάγκασε τους Δυτικούς να δεχτούν κάτι τέτοιο. Και αυτήν ακριβώς την αίσθηση νίκης είναι που θέλει να διατηρήσει μέχρι τις εκλογές ο Erdogan, ώστε να μπορέσει να γυρίσει με κάποιον τρόπο το εκλογικό παιχνίδι. Το πιο ανησυχητικό όμως για το ΝΑΤΟ, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, είναι το τι θα γίνει αν ο Erdogan ηττηθεί τελικά. Η τουρκική αντιπολίτευση, αποτελούμενη κυρίως από τους «Κεμαλιστές» του CHP και τους ακροδεξιούς του IYI Parti, δεν αναμένεται μετεκλογικά να δείξει κάποια ξαφνική διαλλακτικότητα απέναντι στο ζήτημα της Νατοϊκής επέκτασης, που βρίσκεται πάντοτε σε συνάρτηση με τα διάφορα τουρκικά συμφέροντα. Ο διάδοχος του Erdogan, σχεδόν σίγουρα όχι κάποιος μετριοπαθής, θα πρέπει λοιπόν να λάβει ακόμα μεγαλύτερες διεθνείς πιέσεις για να αφαιρέσει την δαμόκλειο σπάθη πάνω από Σουηδία και Φινλανδία. Όμως, πέραν των εξωτερικών προβλημάτων, η παρατεταμένη καθυστέρηση στις ενταξιακές διαδικασίες των Σκανδιναβών, μπορεί να προκαλέσει μια ακόμα παράπλευρη ζημιά στο όλο εγχείρημα.
Φέτος, στις 11 Σεπτεμβρίου, η Σουηδία έχει εθνικές εκλογές, που αναμένεται να αποτελέσουν ένα δυνατό “crush test” για την κυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι σε μια μεγάλη ιδεολογική στροφή, στήριξαν ολόψυχα την νατοϊκής προοπτική της χώρας. Οι Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι έχουν βγει πρώτο κόμμα στην Σουηδία σε κάθε εκλογική αναμέτρηση από το 1914 (!), χωρίς βέβαια πάντοτε να είναι στην κυβέρνηση, και αυτή την φορά αναμένεται να βγουν με άνεση πρώτοι, υπό την Magdalena Andersson. Απλώς οι Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι μετά από μια πολιτική κρίση, πέρυσι έχασαν τους κοινοβουλευτικούς τους συμμάχους, και έκτοτε αναγκάστηκαν να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας, αναμένεται να μην λάβουν ούτε τώρα την πλειοψηφία των εδρών και να αναζητήσουν συνεργασίες. Αυτό θα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα όπως φαίνεται ωστόσο, καθώς τα περισσότερα κόμματα του σουηδικού κοινοβουλίου δεν θα έχουν μεγάλες εκλογικές αυξομειώσεις, έτσι η σύνθεση που πέρσι προκάλεσε την κρίση ακυβερνησίας θα παραμείνει σχετικά σταθερή, με μια όμως σημαντική διαφοροποίηση.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες, το ακροδεξιό, ξενοφοβικό και ευρωσκεπτικιστικό κόμμα της χώρας, από την επομένη των εκλογών, αναμένεται να γίνει η επίσημη αξιωματική αντιπολίτευση, ξεπερνώντας το κεντροδεξιό Μετριοπαθές Κόμμα, που παραδοσιακά εναλλασσόταν στην εξουσία με τους Σοσιαλδημοκράτες. Οι Σουηδοί Δημοκράτες, ενισχυμένοι από την άνοδο της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας, την αδυναμία πολιτισμικής ένταξης των μεταναστών, αλλά και την κριτική πολλών Σουηδών απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν ταράξει για τα καλά το πολιτικό κατεστημένο. Ωστόσο, παρά τις ακροδεξιές τους θέσεις και τις φασιστικές ρίζες της παράταξης τους, ο λόγος που αναμένεται η εκλογική τους άνοδος να προκαλέσει κύματα ανασφάλειας δεν είναι ο προφανής. Οι Σουηδοί Δημοκράτες τήρησαν μια σκληρότατη στάση απέναντι στην Ρωσία από την πρώτη στιγμή της εισβολής στην Ουκρανία, και ήδη από πριν να ξεκινήσει ο πόλεμος ήταν ανοικτά υπέρ της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Το ζήτημα, ωστόσο, ενσκήπτει όταν έρχεται στην συζήτηση η Τουρκία. Οι Σουηδοί Δημοκράτες, παρά τις δεξιές τους καταβολές, είναι μεγάλοι υποστηρικτές των Κούρδων και θέλουν μελλοντικά ακόμα και την δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους, ενώ αντιμάχονται τα τουρκικά συμφέροντα και σε μια σειρά άλλων θεμάτων, όπως ο ριζοσπαστικός ισλαμικός αυτονομισμός στην Σουηδία, αλλά και το Παλαιστινιακό, στο οποίο το κόμμα φημίζεται για την φιλο-ισραηλινή του στάση.
Και, αφήνοντας την αβεβαιότητα που επικρατεί στην σουηδική πολιτική, τα πράγματα στην Φινλανδία επίσης δείχνουν κάπως τεταμένα. Η Sanna Marin, που αποτελεί ένα παγκόσμιο ίνδαλμα για τον φεμινισμό, την σοσιαλδημοκρατία, τον φιλοευρωπαϊσμό και τον αγώνα για ανθρώπους νεότερης ηλικίας σε θέσεις εξουσίας, πρόσφατα έπεσε θύμα πουριτανικής κριτικής, έπειτα από την διαρροή των περίφημων βίντεο στα οποία διασκεδάζει με φίλους της, κάτι που έχει θεωρηθεί από πολλούς και ως ρωσικός δάκτυλος. Η γενναία Φινλανδή Πρωθυπουργός που πρωτοστατεί στην ένταξη της χώρας της στο ΝΑΤΟ, αν και αντέκρουσε εύκολα τις επιθέσεις, αναμένεται να τεθεί στην λαϊκή κρίση την άνοιξη του 2023, κατά τις βουλευτικές εκλογές. Η πεντακομματική κυβέρνηση της οποίας ηγείται η Marin θεωρείται ότι θα μπορέσει να συνεχίσει και μετά τις εκλογές σε κάποια μορφή, ωστόσο το διάστημα μέχρι τότε είναι μεγάλο. Τουλάχιστον στην φινλανδική περίπτωση, την κύρια ευθύνη για την απόφαση της ένταξης δεν διαθέτει η κυβέρνηση, αλλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος απολαμβάνει σχεδόν καθολικής αποδοχής, με αποτέλεσμα οι διαπραγματεύσεις να κυλούν σαφώς ομαλότερα σε σχέση με την Σουηδία.
Κλείνω, όμως, με ένα αισιόδοξο γεγονός· η Σουηδία και η Φινλανδία το πιθανότερο είναι να αποτελούν επίσημα μέλη του ΝΑΤΟ σε περίπου έναν χρόνο, κόντρα στις προκλήσεις που αναμένεται να συναντήσει αυτή η ιστορική διαδικασία. Παρά τις προσπάθειες των πρακτόρων της απολυταρχίας στη Δύση, επομένως, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός και η δημοκρατία, αναμένεται να κερδίσουν και αυτή την μάχη…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- A month on, here’s where we are in Finland and Sweden’s NATO accession process, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- When will Sweden and Finland join NATO? Tracking the ratification process across the Alliance, Atlantic Council, διαθέσιμο εδώ
- -Sweden — 2022 general election, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- Far-right eurosceptic party surge in polls ahead of Swedish elections, EURACTIV, διαθέσιμο εδώ
- Why Turkey Could Still Block NATO Membership For Sweden And Finland, Worldcrunch, διαθέσιμο εδώ
