Της Εμιλένας Πούπα,
Η πόλη της Βαβυλώνας ήταν μια από τις πιο γνωστές της αρχαιότητας και οι Βαβυλώνιοι συνδέθηκαν στενά με την περιοχή της Μεσοποταμίας. Αποτέλεσε σπουδαίο θρησκευτικό, πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής της Μεσοποταμίας. Επηρεασμένος από τους Σουμέριους, ο λαός της Βαβυλώνας προόδευσε στις τέχνες και στις επιστήμες. Στη σειρά της αρχαίας κοσμογονικής μυθολογίας, λοιπόν, η Βαβυλωνιακή μυθολογία εμπεριέχει στοιχεία της Σουμερικής μυθολογίας, με γνωστότερο τον μύθο της δημιουργίας ή αλλιώς το Έπος “Enuma Elish”.
Όσον αφορά τον μύθο για τη δημιουργία του κόσμου, πρόκειται για ένα ποίημα που χρονολογείται ήδη από τη 2η χιλιετία π.Χ. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για 7 πήλινες πλάκες που εμπεριέχουν τον Βαβυλωνιακό μύθο, κάτι το οποίο παραπέμπει στις 7 ημέρες της δημιουργίας στο εβραϊκό βιβλίο της Γένεσης. Όπως περιγράφεται, λοιπόν, στην πρώτη πινακίδα πριν τη δημιουργία του κόσμου, επικρατούσε το χάος και ο ωκεανός. Οι Βαβυλώνιοι έκαναν λόγο για την ύπαρξη του Apsu, τον ωκεανό των γλυκών νερών και της Tiamat, τον ωκεανό των αλμυρών νερών. Όταν αυτοί οι δύο ωκεανοί ενώθηκαν, δημιουργήθηκαν οι θεοί.
Στη συνέχεια, γεννήθηκαν ο Anshar και η Kishar, που αποτέλεσαν τη γραμμή του ορίζοντα, που χώριζε τον ωκεανό από τη γη. Αυτοί ήταν που δημιούργησαν, έπειτα, τον Anu, τον ουρανό, και τον Nudimmud (γνωστός και ως Ea), τη γη. Όπως και στον Σουμερικό μύθο της κοσμογονίας, έτσι και στον Βαβυλωνιακό μύθο, ακολούθησε σύγκρουση των θεών και των απογόνων τους, με αποτέλεσμα οι δύο θεοί Apsu και Tiamat να θέλουν να τους αφανίσουν. Οι υπόλοιποι θεοί τρόμαξαν και ο Ea αποφασίζει να καταστρώσει σχέδιο, για να σκοτώσει τον Apsu.
Η δεύτερη από τις επτά πινακίδες περιγράφει την ανακοίνωση της είδησης για τηνσύγκρουση στο συνέδριο των θεών. Επόμενο σχέδιό τους είναι να εξαφανίσουν την Tiamat, αναθέτοντας το σχέδιο στον Ea. Όμως, ούτε ο Ea, ούτε ο Anu κατάφεραν να πετύχουν τον σκοπό τους και έτσι το έργο ανατέθηκε στον γενναίο Marduk, με αντάλλαγμα απόλυτη εξουσία και ισοτιμία.
Η τρίτη πινακίδα απλώς κάνει αναφορά στην απόφαση των θεών και τελειώνει με τη γιορτή αφιερωμένη στον Marduk για την εξουσία που απέκτησε. Παρόλα αυτά, στην τέταρτη πινακίδα φαίνεται ο Marduk να εκθρονίζεται από τους θεούς, μέχρι τη στιγμή που ο ίδιος απέδειξε τη δύναμη που έχει, για να αντιμετωπίσει την Tiamat. Με όπλα το τόξο, τα βέλη, το ρόπαλο και ένα δίχτυ ορμάει εναντίον της. Την πιάνει και αρχίζει να σχίζει το σώμα της, τοποθετώντας ένα κομμάτι της πάνω από την γη σαν ουρανό. Στο τέλος της πινακίδας, ο Marduk παρουσιάζεται να χτίζει την κατοικία των θεών και να καλεί τους Anu, Enlil και Ea να πάρουν τις θέσεις τους.
Η πέμπτη και προτελευταία πινακίδα δεν έχει σωθεί ολοκληρωμένη αλλά αποσπασματικά, καθιστώντας, έτσι, δύσκολη την ανάγνωσή της. Αυτό, όμως, που είναι ξεκάθαρο είναι ότι πρώτη ενέργεια του παντοδυνάμου Marduk είναι να φτιάξει το Βαβυλωνιακό ημερολόγιο. Πιο συγκεκριμένα, θεωρείται ο θεός της τροχιάς του χρόνου και των μηνών που καθόρισε τους τρεις ουράνιους δρόμους του Enlil, του Anu και του Ea. Στην τελευταία από τις επτά πινακίδες παρουσιάζεται η δημιουργία του ανθρώπου, με μοναδικό σκοπό να υπηρετήσει τους θεούς. Αφού θανατώθηκε ο αρχηγός της επανάστασης εναντίον του Anu, Kingu, ο Ea πρότεινε τη δημιουργία του ανθρώπινου γένους. Έτσι, ο άνθρωπος πλάστηκε από το αίμα του Kingu για να αναλάβει όλες τις χειρωνακτικές δουλειές.
Είναι φανερό από τα προαναφερθέντα ότι οι Βαβυλώνιοι επηρεάστηκαν από τον Σουμερικό πολιτισμό, με αποτέλεσμα Σουμερικά στοιχεία να είναι εμφανή στον Βαβυλωνιακό μύθο της δημιουργίας, με κυριότερα την αναφορά στους ίδιους θεούς. Με τη σειρά τους, όμως, οι Βαβυλώνιοι επηρέασαν μετέπειτα τους Εβραίους, με το βιβλίο της Γένεσης για τις επτά μέρες της δημιουργίας να παραπέμπει στις επτά Βαβυλωνιακές πλάκες. Οι πολιτισμοί της αρχαίας Μεσοποταμίας έχουν αφήσει μια μοναδική κληρονομιά και η μελέτη της εντυπωσιάζει τον κάθε αναγνώστη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Hooke, Samuel Henry (2006), Μυθολογία της Μέσης Ανατολής, Αθήνα: Εκδόσεις Γόρδιος
- Marduk, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
