Της Ιωάννας Λυμιώτη,
Πολύ συχνά γίνεται λόγος για την επίδραση που το Hollywood και η γενικότερη βιομηχανία του θεάματος έχει στις ζωές τόσο των απλών θεατών όσο και των ίδιων των πρωταγωνιστών. Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα το οποίο, αν και έχει εδώ και δεκαετίες αναγνωριστεί, ακόμη και σήμερα δεν συζητιέται εύκολα ανοιχτά, είναι αυτό της σεξουαλικοποίησης και αντικειμενοποίησης που δέχονται μαζικά τα διάσημα πρόσωπα.
Θύματα του φαινομένου αυτού που τροφοδοτείται κυρίως από τα media αλλά και την ίδια τη βιομηχανία είναι κατά ισχυρή πλειοψηφία οι γυναίκες, και μάλιστα όσες ξεκινούν από νεαρή ηλικία την καριέρα τους, ακόμα και πριν φτάσουν στην ενηλικίωση. Το φαινόμενο της σεξουαλικοποίησης γυναικών και νεαρών κοριτσιών είναι σύμφυτο με την πορεία του κινηματογράφου και της showbiz και μέχρι πρόσφατα βρισκόταν εξ ολοκλήρου στο σκοτάδι. Τα τελευταία χρόνια, όμως, όλο και περισσότερες ηθοποιοί και pop idols έχουν ανοιχτεί για τα βιώματα και την αντιμετώπιση που είχαν όταν πρωτοξεκίνησαν στον χώρο ως παιδιά-stars.
Ως σεξουαλικοποίηση και αντικειμενοποίηση, εννοούμε τη στοχοποίηση των γυναικών και κοριτσιών και την αντιμετώπισή τους ως αντικείμενα που υπάρχουν για να ικανοποιούν τις σεξουαλικού περιεχομένου προσδοκίες των θεατών και κρίνονται όχι με βάση το ταλέντο και τις ικανότητές τους, αλλά τον βαθμό στον οποίο εκπληρώνουν τις παραπάνω προσδοκίες. Ήδη από τον ορισμό καθίσταται προφανές πόσο τοξική είναι μια τέτοια αντιμετώπιση, ιδίως όταν στρέφεται κατά ανήλικων κοριτσιών που δεν έχουν ακόμη αποκτήσει επαφή με τη σεξουαλικότητά τους, ούτε κατανοούν πώς αυτή συνδέεται με το σώμα τους και την έκθεσή τους στα φώτα της δημοσιότητας. Ως αποτέλεσμα, τα κορίτσια αυτά υποχρεώνονται να αποχωριστούν πρόωρα την παιδική τους ηλικία και αθωότητα, αποκτούν μια λανθασμένη εικόνα για το τι σημαίνει υγιής ερωτική ζωή, δυσκολεύονται να θέσουν όρια ανάμεσα στην επαφή με το κοινό τους και την ιδιωτικότητά τους, ενώ τέλος διαστρεβλώνεται η εικόνα που έχουν για το σώμα τους (το οποίο αντιμετωπίζουν όχι ως μέρος της υπόστασής τους, αλλά ως εργαλείο) και τον σκοπό που υπηρετούν.
Όπως είναι γνωστό, οποιαδήποτε πρόωρη επαφή με τις σεξουαλικές ορμές και την κοινωνική τους προέκταση μπορεί να είναι τραυματική για ένα παιδί που δεν έχει τη φυσική και πνευματική ωριμότητα να τις κατανοήσει και να τις διαχειριστεί. Όταν, επομένως, τα παιδιά όχι απλώς έρχονται σε μια τέτοια επαφή, αλλά βρίσκονται στο στόχαστρο αυτών των ορμών που προέρχονται μαζικά από πληθώρα ανθρώπων που ούτε καν γνωρίζουν, οι συνέπειες είναι καταστροφικές για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. Δυστυχώς, η κοινωνία επιδεικνύει μια ιδιαίτερα σκληρή στάση απέναντι σε παιδιά-stars και ακόμα κι όταν αποφεύγει να τα σεξουαλικοποίησει, δεν τα αντιμετωπίζει ως παιδιά αλλά ως νεαρούς ενήλικες. Μπορεί, έτσι, η ίδια η δημοσιότητα να αναγκάζει τα παιδιά που την απολαμβάνουν από νεαρή ηλικία να ωριμάσουν πρόωρα, ωστόσο αυτό τελικά που στερεί την παιδικότητα δεν είναι η απόκτηση δημοσιότητας, αλλά πώς εμείς ως θεατές την αξιολογούμε και την αντιμετωπίζουμε.
Πώς, όμως, μπορούμε εμείς οι ίδιοι να αναγνωρίσουμε τη σεξουαλικοποίηση όπως συντελείται από την pop κουλτούρα; Αρχικά, ως φαινόμενο η σεξουαλικοποίηση δεν έχει μόνο μια μορφή και δεν περιορίζεται στον τρόπο απεικόνισης των παιδιών μέσα από τον χώρο του θεάματος. Με άλλα λόγια, δεν συνιστά αντικειμενοποίηση αποκλειστικά η ανάθεση ρόλων με έντονα σεξουαλικά στοιχεία σε ανήλικες ηθοποιούς ή η επιλογή μιας πιο προκλητικής ενδυμασίας που τείνει σε αυτό τον σκοπό. Η πρακτική αυτή που ήταν πολύ συχνή ιδιαίτερα τις προηγούμενες δεκαετίες, που προερχόταν αποκλειστικά από τη βιομηχανία και δικαιολογούνταν με πρόφαση την επίκληση της γνησιότητας της τέχνης έχει, ευτυχώς, εξασθενίσει στις μέρες μας. Εξακολουθεί, ωστόσο, να επικρατεί και να αναπαράγεται η κουλτούρα της σεξουαλικοποίησης μέσα από σχετικά ακατάλληλες, προσωπικές και παραβιαστικές ερωτήσεις σε συνεντεύξεις ανήλικων celebrities, «προχωρημένες» φωτογραφίσεις και προωθήσεις.
Στην εποχή μας, μάλιστα, έχει εμφανιστεί μια ακόμα πιο επιθετική μορφή αντικειμενοποίησης των παιδιών αυτών, η οποία εκδηλώνεται μέσα από τα social media. Το βήμα που καθολικά προσφέρεται σε αυτές τις πλατφόρμες αξιοποιείται ως μέσο σχολιασμού και ακραίας κριτικής απέναντι σε όλα τα διάσημα άτομα ανεξαρτήτως ηλικίας. Ανώνυμα και μη προφίλ δεν χάνουν την ευκαιρία να στοχοποιήσουν τα παιδιά-stars βομβαρδίζοντας με συνεχή σχόλια που αφορούν την εξωτερική τους εμφάνιση, τη σύγκριση μεταξύ τους, τον χαρακτηρισμό τους ως ελκυστικά ή μη, την κατάταξή τους με βάση τα γενικά πρότυπα ομορφιάς. Η ζήλεια, η κακία και η επιθετικότητα που μπορεί να κρύβονται πίσω από ένα πληκτρολόγιο δεν κάνουν εξαιρέσεις λόγω ηλικίας και δεν ενδιαφέρονται για τη ζημιά που προκαλούν στα θιγόμενα πρόσωπα. Όσο για τους υπολοίπους που αμέτοχοι παρακολουθούμε έχοντας αποδεχθεί πως με τη δημοσιότητα πάει πακέτο και η κριτική, την οποία οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν να ανεχθούν, θα πρέπει να αναρωτηθούμε: πόσο πρόθυμοι είμαστε σαν κοινωνία να αποδεχθούμε ότι ένα 14χρονο παιδί που ξαφνικά βρέθηκε στον χώρο του θεάματος είναι αναγκασμένο να διαχειριστεί εκατοντάδες χιλιάδες σχόλια σεξουαλικού, εξυβριστικού και κακοποιητικού περιεχομένου;
Δυστυχώς, το πιο απογοητευτικό είναι ότι η συγκεκριμένη κατάσταση αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση. Διάσημες προσωπικότητες, όπως η Brooke Shields, η Natalie Portman, Britney Spears, η Kate Moss, η Millie Bobby Brown και πολλές άλλες που βρέθηκαν στον χώρο από μικρή ηλικία έχουν κατά καιρούς μοιραστεί τις εμπειρίες τους σχετικά με τη σεξουαλικοποίηση που δέχθηκαν ως παιδιά και τις συνέπειες που αυτή είχε στην προσωπικότητά τους.
Τόσο τα μέσα δικτύωσης όσο και εμείς ως θεατές αλλά και χρήστες των social media οφείλουμε να σεβόμαστε τόσο την παιδικότητα όσο και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων, είτε είναι αναγνωρίσιμοι είτε όχι. Η δημοσιότητα, άλλωστε, δεν καθιστά κανέναν άθικτο απέναντι στην κριτική, πόσω μάλλον τα παιδιά που διστακτικά κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον σκληρό αυτόν χώρο του θεάματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The sexualization of girls: How the popular culture harms our kids, parentingscience.com, διαθέσιμο εδώ
- Sexualisation and objectification of women in advertising, shequal.com.au, διαθέσιμο εδώ
- Kate Moss, Britney Spears, & More Celebs Who Spoke Out About Being Sexualized at a Young Age, sheknows.com, διαθέσιμο εδώ
