Της Δήμητρας Βαξεβάνη,
Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία, είναι γνωστή σε όλους μας η περίφημη «Δηλιακή Συμμαχία». Πρόκειται για μια συμμαχία που απαρτιζόταν από την Αθήνα και τις φιλικές προς αυτήν πόλεις της Ελλάδας. Ονομάστηκε έτσι, διότι η έδρα της βρισκόταν στο νησί της Δήλου, παρ’ όλο που κυρίαρχη πόλη ήταν η Αθήνα.
Στο παρόν άρθρο θα γίνει μια αναφορά στους πολέμους που διεξήχθησαν τότε. Πρωτίστως, πρέπει να τονιστεί ότι η Δηλιακή Συμμαχία αποσκοπούσε στην απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας και στην εκδίκηση των Περσών, που στερούσαν από τους Έλληνες τη δυνατότητα ανάπτυξης εμπορικών δραστηριοτήτων στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Πρόκειται, συνεπώς, για μια συμμαχία που ακολουθούσε επιθετική, αλλά και αμυντική πολιτική.
Οι πόλεμοι που πραγματοποιήθηκαν στη διάρκεια της δράσης της Δηλιακής Συμμαχίας από το 477 π.Χ. έως το 449 π.Χ. ήταν κατά κύριο λόγο εναντίον των Περσικών Δυνάμεων. Στις αντίπαλες παρατάξεις συγκαταλέγονται από τη μία η Δηλιακή Συμμαχία και από την άλλη ο λαός των Περσών. Ο Αθηναίος πολιτικός και στρατηγός Κίμων ήταν αυτός που εισηγήθηκε την ανάληψη επιθετικών πρωτοβουλιών στο Αιγαίο και τη Θράκη, προκειμένου να εξοντωθούν οι εχθρικές δυνάμεις εκεί.
Μάλιστα, στις αρχές του 460 π.Χ. ο Κίμων, θέλοντας να ενδυναμώσει το ελληνικό στοιχείο στην περιοχή της Μικράς Ασίας, εξεστράτευσε όσο το δυνατόν γρηγορότερα σε εκείνα τα εδάφη. Αποκορύφωμα της όλης προσπάθειας ήταν η μάχη του Ευρυμέδοντα ποταμού. Κοντά στην Άσπενδο, στην Παμφυλία της Μικράς Ασίας, πραγματοποιήθηκε διπλή επίθεση σε ξηρά και θάλασσα. Στα μέτωπα αυτά οι κύριοι αντίπαλοι ήταν αφενός η Δηλιακή Συμμαχία και, αφετέρου, η περσική αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών, την οποία διοικούσε τότε ο Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης Α΄.
Αφού οι Πέρσες συγκέντρωσαν τον στρατό και τον στόλο τους στον Ευρυμέδοντα ποταμό, αποσκοπώντας να κατασπαράξουν κάθε τι ελληνικό στο πέρασμά τους, ο Κίμων κινήθηκε με 200 τριήρεις στην περιοχή. Λέγεται ότι ο Κίμων επέλεξε να προβεί σε «προληπτική επίθεση» εναντίον των Περσών. Συγκεκριμένα, οδήγησε τον στόλο του στο στόμιο του ποταμού, καταστρέφοντας σχεδόν αμέσως το περσικό ναυτικό. Έτσι, όσοι μπόρεσαν να σωθούν βγήκαν στη στεριά, αναζητώντας σωτηρία στο στρατόπεδό τους. Τότε, ο Κίμων περικύκλωσε τον στρατό των Περσών στην ξηρά, καταφέρνοντας να τον εξοντώσει και πάλι. Οι Έλληνες σημείωσαν τότε διπλή νίκη –ναυμαχία και πεζομαχία–, γεγονός που απογοήτευσε τους Πέρσες τόσο πολύ, που δεν τόλμησαν άλλη επίθεση κατά των Ελλήνων.
Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί η ξακουστή πολιορκία της Μέμφιδος. Οι Αθηναίοι την ίδια δεκαετία αποφάσισαν να υποστηρίξουν μια εξέγερση στην αιγυπτιακή σατραπεία της Περσικής Αυτοκρατορίας. Οι Αθηναίοι και οι Αιγύπτιοι πολιόρκησαν για 4 χρόνια το Λευκόν Τείχος. Ωστόσο, ο Αρταξέρξης είχε το ευφυές σχέδιο να δωροδοκήσει τους Σπαρτιάτες, ώστε να επιτεθούν στην Αττική και οι Αθηναίοι να εγκαταλείψουν την Αίγυπτο. Βέβαια, το σχέδιο στέφθηκε από αποτυχία. Τότε, ο ίδιος ο Αρταξέρξης κατευθύνθηκε με στρατό στην Αίγυπτο, για να αντεπιτεθεί στους Έλληνες. Πρόκειται για μια καταστροφή των Ελλήνων, γεγονός που τους οδήγησε να αποκλείσουν το σενάριο οποιασδήποτε πιθανής άλλης σύγκρουσης με την Περσία.
Ύστερα, το 451 π.Χ. έγινε ανακωχή στην Ελλάδα, κάτι που παρότρυνε τον Κίμωνα να ηγηθεί μιας νέας εκστρατείας στην Κύπρο. Ωστόσο, δεν πρόλαβε να χαρεί τη νίκη του στρατού του, διότι πέθανε στο Κίτιον. Η τελευταία εκστρατεία έριξε την αυλαία της διαμάχης μεταξύ της Δηλιακής Συμμαχίας και της Περσίας. Επισφραγίστηκε, μάλιστα, με την Ειρήνη του Καλλία, με αποτέλεσμα να επέλθει το οριστικό τέλος των Ελληνο-Περσικών Πολέμων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κορδάτος, Γιάννης (1956), Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, τ. Β΄, Αθήνα: Εκδ. 20ος Αιώνας
- Lefevre, Francois (2016), Ιστορία του Αρχαίου Ελληνικού Κόσμου, Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου Καρδαμίτσα
