Της Ελένης Λεντζάκη,
Η χρονιά με τις περισσότερες απρόσμενες απώλειες στην πολιτική σκηνή για την Ελλάδα ήταν αδιαμφισβήτητα το 1936. Μέσα σε μόλις δώδεκα μήνες, έξι αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της πολιτικής αποχαιρέτησαν τον ελληνικό λαό μια για πάντα. Το έτος αυτό ήταν ξεκάθαρα βουτηγμένο στην ατυχία, ήταν από αυτά τα έτη που κάποιοι προληπτικοί θα χαρακτήριζαν ως «το έτος του ατυχούς πένθους», αλλά ήταν άραγε όλοι αυτοί οι θάνατοι μια απλή συγκυρία;
Με χρονολογική σειρά, λοιπόν, παρατηρούμε τους θανάτους έξι ανθρώπων που κατείχαν το αξίωμα του Πρωθυπουργού της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, πρώτος φεύγει από τη ζωή ο Γεώργιος Κονδύλης, τα ξημερώματα της 1ης Φεβρουαρίου του 1936. Ο στρατηγός διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας το έτος 1935 και πέθανε αιφνιδίως, κρατώντας μια οδοντόβουρτσα! Ήταν θαυμαστής του Μεγάλου Αλεξάνδρου και είχε σκοπό να γράψει ένα βιβλίο για τα κατορθώματά του, αλλά τον πρόλαβε ο θάνατος.
Λίγο αργότερα, στις 18 Μαρτίου του 1936 ακολουθεί και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο επί επτά φορές Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Ο άνθρωπος αυτός αγαπούσε ιδιαίτερα τη χώρα μας και είχε ως σκοπό να διευρύνει τα εδαφικά της σύνορα, ώστε να ανακτήσει ο ελληνικός πολιτισμός τη χαμένη αίγλη του και να συμβάλλει στην ολική αναμόρφωση του ελληνικού λαού. Ωστόσο, εγκατέλειψε τα εγκόσμια άδοξα, από ανακοπή καρδιάς, στο Παρίσι, το οποίο είχε επιλέξει ο ίδιος ως την πόλη της αυτοεξορίας του.
Σε λιγότερο από ένα μήνα, στις 13 Απριλίου χάνεται μάταια και ο εν ενεργεία τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Δεμερτζής. Ανέλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον ίδιο τον βασιλιά, προκειμένου να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να επέλθει γαλήνη μετά τον χαμό του Ελευθέριου Βενιζέλου. Ωστόσο, δεν πρόλαβε να ασκήσει το αξίωμά του, καθώς έφυγε και ο ίδιος από ανακοπή καρδιάς στα εξήντα του χρόνια, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά.
Ακολουθεί ο Παναγής Τσαλδάρης, στις 18 Απριλίου 1936, από ανακοπή καρδιάς επίσης. Ο Τσαλδάρης είχε διατελέσει Πρωθυπουργός της Ελλάδας κατά διαστήματα από το 1932 έως το 1935. Όσο βρισκόταν εν ζωή, αποτελούσε ηγετική φυσιογνωμία του λαϊκού κόμματος και της συντηρητικής αντι-αριστερής παράταξης. Ακολουθούσε μετριοπαθή πορεία, ήταν καλός συνομιλητής και δεν επιθυμούσε την επιστροφή στην ολιγαρχία, αλλά ούτε και την τακτική του Μεταξά. Ενώ ήταν απόλυτα υγιής απεβίωσε αιφνιδίως, ενώ συνεχίζονταν οι συζητήσεις για τη συγκυβέρνηση της χώρας από τα δύο μεγάλα αστικά κόμματα.
Στη συνέχεια, εγκαταλείπει τα εγκόσμια ο Αλέξανδρος Ζαΐμης στις 17 Σεπτεμβρίου του 1936. Ο συγκεκριμένος, εκτός από Πρωθυπουργός της χώρας (τουλάχιστον 6 φορές), είχε διατελέσει και πρόεδρος της δημοκρατίας. Κατέληξε στα 81 του χρόνια στη Βιέννη από επιπλοκές, λόγω των οφθαλμολογικών θεραπειών, στις οποίες υποβαλλόταν. Θάφτηκε στο Α΄ νεκροταφείο Αθηνών.
Τελευταίος αποβιώνει από ανακοπή καρδιάς και πάλι ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου στις 17 Νοεμβρίου του 1936. Διετέλεσε Πρωθυπουργός της χώρας για ένα μόνο δεκαήμερο το 1932. Υπήρξε φιλελεύθερος, καθώς και ο σημαντικότερος αγροτικός μεταρρυθμιστής της σύγχρονης Ελλάδας. Έφυγε, ενώ βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό λόγω του καθεστώτος.
Συμπερασματικά, η χρονιά αυτή ήταν πολύ ιδιαίτερη λόγω των ατυχών αυτών θανάτων και την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά. Προφανώς, έχουν γραφτεί πολλά και έχουν ειπωθεί ακόμα περισσότερα για το κατά πόσο συγκυριακός ήταν ο παράλληλος θάνατος αυτών των έξι ανθρώπων. Ωστόσο, δεν έχει επιβεβαιωθεί τίποτα από αυτά. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι αυτή η σύμπτωση αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες. Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αποτελεί το τραγούδι του Βαμβακάρη, το οποίο όμως αναφέρει μόνο τους τρεις πρώτους θανάτους, καθώς δεν είχαν προλάβει να συμβούν και οι επόμενοι.
Οι στίχοι του τραγουδιού είναι οι εξής:
Απέθανε ο Κονδύλης μας πάει κι ο Βενιζέλος,
την πούλεψε κι ο Δεμερτζής που θα ‘φερνε το τέλος.
Όσοι γενούν πρωθυπουργοί όλοι τους θα πεθάνουν,
τους κυνηγάει ο λαός για τα καλά που κάνουν.
Βάζω υποψηφιότητα πρωθυπουργός να γίνω,
να κάθομαι τεμπέλικα, να τρώω και να πίνω.
Και ν’ ανεβαίνω στην Βουλή εγώ να διατάζω,
Να τους πατώ τον άργιλε και να τους μαστουριάζω.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ιστορικά Θέματα (2017), 1936: Μία δικτατορία και 6 πρωθυπουργοί πεθαίνουν. Διαθέσιμο εδώ
- Μηχανή του Χρόνου, ‘Όσοι γινούν πρωθυπουργοί όλοι τους θα πεθάνουν’: Σε ποιους αναφέρεται το γνωστό τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη. Διαθέσιμο εδώ
- Μπουρολιάς, Βαγγέλης, “Το έτος των 6 Πρωθυπουργών”. Η χρονιά που πέθαναν έξι Έλληνες πολιτικοί, που διετέλεσαν στο ανώτατο αξίωμα…, Μηχανή του Χρόνου. Διαθέσιμο εδώ
- Ντούρος, Δημήτρης (2017), Οι «πρωθυπουργοί» του Βαμβακάρη και η ιστορία τους, kaboomzine.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Χαρτογράφος, Έξι πρωθυπουργοί νεκροί σε μια χρονιά. Διαθέσιμο εδώ
- Χρονοπούλου, Δάφνη (2011), Ζαριές της Μοίρας κι έξι νεκροί Πρωθυπουργοί. Διαθέσιμο εδώ
