Της Παναγιώτας Βέργου,
Ο κερατόκωνος αποτελεί μια μη φλεγμονώδη, εξελικτική διαταραχή του κερατοειδούς του οφθαλμού. Πιο συγκεκριμένα, ο κερατοειδής χιτώνας –το διάφανο εξόγκωμα στο πρόσθιο μέρος του οφθαλμού– υφίσταται εκφύλιση, που σταδιακά οδηγεί στη λέπτυνσή του και τελικά, στην παραμόρφωση του σχήματός του από στρογγυλό σε κωνικό (εξού και η προέλευση της ορολογίας, κερατοειδής+κώνος). Προφανώς, η όραση των ασθενών σταδιακά εξασθενίζει, εφόσον το οπτικό είδωλο δεν μπορεί να εστιάσει στους φωτοϋποδοχείς στο εσωτερικό του ματιού.
Ο κερατόκωνος συγκαταλέγεται στις σπάνιες οφθαλμολογικές παθήσεις, ωστόσο πλέον επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ιδίως στους Μεσογειακούς λαούς. Πρωτοεμφανίζεται κυρίως σε νεαρά άτομα κατά την εφηβική ηλικία και εξελίσσεται σταδιακά μέχρι την ηλικία των 40-45 ετών που πλέον σταθεροποιείται, χωρίς αυτό βέβαια να αποτελεί κανόνα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η μείωση της όρασης είναι απότομη λόγω αιφνίδιας εισροής υγρού στον κερατοειδή (οξύς ύδρωπας). Η πάθηση είναι αμφοτερόπλευρη, δηλαδή επηρεάζει και τους 2 οφθαλμούς, ωστόσο συνήθως είναι ασύμμετρη, καθώς το ένα μάτι υφίσταται πιο έντονη βλάβη σε σχέση με το άλλο.
Η ακριβής αιτιολογία του κερατόκωνου δεν είναι καθορισμένη, ωστόσο φαίνεται να είναι πολυπαραγοντική. Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς παρουσιάζεται συχνά στα άτομα της ίδιας οικογένειας και μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά. Αναλυτικότερα, ένα σύνολο μεταλλάξεων οδηγεί σε δυσλειτουργία του ενζύμου που εντοπίζεται στις ίνες του κολλαγόνου του κερατοειδούς, με αποτέλεσμα αυτές να εκφυλίζονται, να λεπταίνουν και να γίνονται πιο αδύναμες, παραμορφώνοντας τέλος και το σχήμα του κερατοειδούς. Επιπρόσθετα, περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως τοπικοί τραυματισμοί, αλλεργικές επιπεφυκίτιδες που προκαλούν συνεχές τρίψιμο της περιοχής, ορμονικά αίτια, αλλά και φλεγμονώδεις παράγοντες ενοχοποιούνται για την εκδήλωση και εξέλιξη της νόσου.
Η διάγνωση της ασθένειας στο πλαίσιο μιας απλής οφθαλμολογικής εξέτασης είναι σχετικά δύσκολη στα πρώτα στάδια. Χαρακτηριστικό των ασθενών με αδιάγνωστο κερατόκωνο είναι η δυσκολία στο διάβασμα, στην οδήγηση και στη διεκπεραίωση καθημερινών δραστηριοτήτων, καθώς προκαλεί θολερή όραση, ανώμαλη ανάπτυξη αστιγματισμού και μυωπία, που τους εξαναγκάζει να καταφεύγουν στη συχνή αλλαγή γυαλιών οράσεως με πιο «χοντρούς» φακούς. Ο μόνος έγκυρος τρόπος για να επιβεβαιωθεί η νόσος θεωρείται η τοπογραφία κερατοειδούς. Με την εξέταση αυτή επιτυγχάνεται η λήψη μιας δισδιάστατης έγχρωμης απεικόνισης της τοπογραφίας του κερατοειδούς, η οποία μπορεί να παρέχει αξιόπιστη διάγνωση ακόμα και σε υποκλινικές περιπτώσεις, που τα συμπτώματα δεν έχουν ακόμη εκδηλωθεί.
Στα αρχικά στάδια της νόσου, ο κερατόκωνος μπορεί να αντιμετωπιστεί με γυαλιά για υψηλό αστιγματισμό. Δυστυχώς, ο ασθενής συνεχίζει να παραπονιέται για μειωμένη όραση, καθώς είναι αδύνατο η παραμόρφωση του κερατοειδούς να διορθωθεί σε κάθε σημείο από τον φακό γυαλιών. Μια άλλη αντιμετώπιση θεωρείται η χρήση εξειδικευμένων, άκαμπτων και αδιαπέραστων φακών επαφής που ασκούν πίεση στην επιφάνεια του κερατοειδούς, αντικαθιστώντας το ανώμαλο σχήμα του.
Σε τελικά στάδια της νόσου, ενδείκνυται η χειρουργική αντιμετώπιση που περιλαμβάνει μεταμόσχευση κερατοειδούς, εφόσον το στάδιο ουλοποίησης και λέπτυνσης είναι προχωρημένο.
Τα τελευταία χρόνια, έχει κάνει την εμφάνισή της μια νέα πολλά υποσχόμενη μέθοδος αντιμετώπισης η λεγόμενη «Διασύνδεση Κολλαγόνου Κερατοειδούς» ή αλλιώς “Collagen Cross- Linking”. Κατά την εφαρμογή της μεθόδου αυτής γίνεται χρήση ριβοφλαβίνης (βιταμίνης Β2) στην επιφάνεια του κερατοειδούς με ταυτόχρονη εφαρμογή ακτινοβολίας UV, που έχει σκοπό τη βελτίωση των βιολογικών μηχανικών ιδιοτήτων του κερατοειδούς και τελικά, την επαναφορά του αρχικού του σχήματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
