Του Ελευθέριου Χονδρού,
Οι Υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόκειται να συζητήσουν αυτή την εβδομάδα την έκκληση της Ουκρανίας να απαγορεύσει στους Ρώσους τουρίστες να επισκέπτονται την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ιδέα που θα μελετηθεί σε μια διήμερη συνάντηση, που ξεκινά σήμερα στην Πράγα, έχει διχάσει τα έθνη της Ε.Ε., με κάποια να συμφωνούν μαζί της, ενώ άλλα να αντιστέκονται, φοβούμενα ότι θα έκλεινε την πόρτα στους αντιφρονούντες Ρώσους που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους. Αρκετές χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, που είναι γείτονες με τη Ρωσία, έχουν ήδη προχωρήσει στην απαγόρευση ή τον περιορισμό της έκδοσης βίζα για τους Ρώσους, αλλά δεν υπάρχει ακόμη απαγόρευση σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Ο Ουκρανός Πρόεδρος, Volodymyr Zelenskyy, απαιτεί τώρα από τη Δύση να κλείσει τα σύνορά της σε όλους τους Ρώσους, συμπεριλαμβανομένων των τουριστών, λέγοντας ότι θα πρέπει «να ζήσουν στον δικό τους κόσμο, μέχρι να αλλάξουν τη φιλοσοφία τους». Η παρόρμηση μπορεί μεν να είναι κατανοητή, αλλά θα ήταν δε λάθος να συμβεί κάτι τέτοιο. Αν και οι κυρώσεις, που στοχεύουν στην υποβάθμιση της ικανότητας του Vladimir Putin να διεξάγει τον πόλεμό του έχουν αναπόφευκτα επηρεάσει τον λαό της Ρωσίας, δεν τους έχουν στοχεύσει άμεσα. Ακόμη και η απαγόρευση εισόδου ρωσικών αεροπλάνων στον εναέριο χώρο της Ε.Ε. και η προμήθεια εξαρτημάτων για τα αεροσκάφη της στόχευαν να αποδυναμώσουν την οικονομία της και όχι να κρατήσουν έξω τους Ρώσους πολίτες.
Η απαγόρευση βίζας είναι διαφορετική υπόθεση, καθώς στοχεύει συγκεκριμένα σε αυτούς και προφανώς ενισχύει την ψευδή αφήγηση του Κρεμλίνου ότι οι κυρώσεις δεν αφορούν πραγματικά την Ουκρανία, αλλά είναι μια δυτική συνωμοσία με απώτερο σκοπό την ρήξη της ισορροπίας εντός της Ρωσίας. Όπως δήλωσε ο Γερμανός Καγκελάριος Olaf Scholz: «Αυτός δεν είναι ο πόλεμος του ρωσικού λαού, είναι ο πόλεμος του Putin». Αν και οι Ρώσοι έχουν επανειλημμένα ψηφίσει τον Putin στο παρελθόν, το σύστημα που έχει δημιουργήσει τους βομβαρδίζει με προπαγάνδα υπέρ του Κρεμλίνου και τους προσφέρει λίγες εναλλακτικές λύσεις.
Όπου οι δημοκρατίες προσπάθησαν να απομονώσουν άλλα αυταρχικά καθεστώτα, προσπάθησαν να διατηρήσουν επαφές με την κοινωνία των πολιτών, για παράδειγμα μέσω ανταλλαγών φοιτητών — για να εκθέσουν τους πολίτες, όπου ήταν δυνατόν, σε ένα εναλλακτικό σύστημα και σε μια εναλλακτική κοσμοθεωρία. Πολλοί Ρώσοι, σε μια περιοδεία δύο εβδομάδων στην Ένωση, θα ασχοληθούν ελάχιστα με τους ντόπιους ή τα μέσα ενημέρωσης. Κάποιοι όμως θα το κάνουν. Κάθε κομμάτι φωτός που διαπερνά την «κουρτίνα συσκότισης» των ψεμάτων του Κρεμλίνου είναι πολύτιμη. Το κλείσιμο της τουριστικής διαδρομής, λοιπόν, είναι σαφές πώς θα δυσκόλευε άλλους να φύγουν και να πραγματοποιηθεί η διαδικασία που προαναφέραμε.
Οι άνθρωποι που ζουν στη Ρωσία γίνονται θύματα του καθεστώτος Putin, όπως κάποτε έπεσαν θύματα του καθεστώτος του Stalin. Από το ξέσπασμα του πολέμου στις 24 Φεβρουαρίου, έως τις 17 Αυγούστου, 16.437 άτομα συνελήφθησαν αποκλειστικά για τη στάση τους κατά του πολέμου, σύμφωνα με το OVD-Info, μια ανεξάρτητη πηγή. Πολλοί πολιτικοί, πολιτικοί ακτιβιστές, δημοσιογράφοι και απλοί άνθρωποι έχουν μπλέξει με νομικές διαδικασίες. Όλα τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης ή τα μέσα ενημέρωσης, που στρέφονται προς την αντιπολίτευση έχουν αποκλειστεί ή κλείσει, μαζί με όλες – ακόμη και εξ’ αποστάσεως – ανεξάρτητες Μ.Κ.Ο. Όσοι λοιπόν δεν συμφωνούν με τις ενέργειες του Putin χαρακτηρίζονται ως «ξένοι πράκτορες», ένας επίσημος όρος με πολλές συνέπειες: κάτι πρωτόγνωρο ακόμη και στην ύστερη σοβιετική εποχή.
Πράγματι, η σύγχρονη Ρωσία έχει ήδη αρχίσει να ξεπερνά την ύστερη ΕΣΣΔ, όσον αφορά τη σκληρότητα και την κλίμακα των πολιτικών διώξεων από το ρωσικό αστυνομικό κράτος. Το σημερινό μοντέλο διακυβέρνησης στη Ρωσία είναι ο πλήρης αυταρχισμός, με στοιχεία ακόμη και ολοκληρωτισμού, όπως η έκκληση του Putin για «αυτοκάθαρση της κοινωνίας» και την καταπολέμηση των «εθνικών προδοτών». Οι απλοί Ρώσοι καλούνται όλο και περισσότερο να επιδείξουν την πίστη τους, ειδικά όσοι εργάζονται σε κρατικούς οργανισμούς και κυρίως στην εκπαίδευση. Όλες αυτές οι περιστάσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν οι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι ο ρωσικός λαός δεν προβάλλει καμία αντίσταση και, ως εκ τούτου, θα πρέπει όλοι να απομονωθούν από τη Δύση. Αντιθέτως, όντως προβάλλουν αντίσταση και βάζουν τη δική τους ελευθερία σε κίνδυνο για να το κάνουν.
Μάλιστα στο πλαίσιο της αντίστασης, οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης συνελήφθησαν ή και φυλακίστηκαν. Το να επιστρέψουν, λοιπόν, στην πατρίδα τους μετανάστες δημοσιογράφους που μεταδίδουν τα νέα στη Ρωσία μέσω πλατφορμών, όπως το YouTube, δεν θα σήμαινε απλώς ένα τέλος στην επαγγελματική τους δραστηριότητα, αλλά θα ανάγκαζε επίσης το τεράστιο κοινό τους να βασίζεται αποκλειστικά στις επίσημες πηγές πληροφοριών του Putin. Είναι αλήθεια ότι οι αλλαγές συμβαίνουν μέσα σε μια χώρα – και – κατά κανόνα, όπως μας έχει δείξει η ιστορία, μέσα στις δομές εξουσίας. Αλλά, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό που κάνουν οι δημοσιογράφοι, μεταδίδοντας σε ρωσικό κοινό από το εξωτερικό έχει κρίσιμο αντίκτυπο «εντός της χώρας».
Είναι πολίτες της Ρωσίας που έχασαν την ευκαιρία στο σπίτι να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες στους Ρώσους συναδέλφους τους, οι οποίοι δεν έχουν τέτοιες πληροφορίες και εμπεδώνονται από την προπαγάνδα του Putin. Οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι μπορούν να συνεχίσουν να παρέχουν αυτές τις πληροφορίες ακριβώς επειδή τους έχει δεχτεί η Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι το 5 ή το 10 τοις εκατό των Ρώσων, που είναι κατά του πολέμου, αλλά περίπου το 20 τοις εκατό, σύμφωνα με κοινωνιολογικές δημοσκοπήσεις. Αυτό σημαίνει ότι χονδρικά, από το σύνολο του ενήλικου πληθυσμού της Ρωσίας των περίπου 118 εκατομμυρίων ανθρώπων, πάνω από 20 εκατομμύρια από αυτούς είναι κατά του πολέμου. Και είναι μόνο εκείνοι που είναι διατεθειμένοι να δηλώσουν δημόσια την αντίθεσή τους.
Οι δημοσιογράφοι, οι ακτιβιστές και οι ακαδημαϊκοί, που έφυγαν από τη Ρωσία είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο που θα γίνει μέρος μιας αυξανόμενης φιλελεύθερης διασποράς που μπορεί μια μέρα να επιστρέψει για να προσπαθήσει να οικοδομήσει μια καλύτερη, «μετά τον Putin» Ρωσία. Το Κρεμλίνο μπορεί ακόμη να εντείνει την καταστολή του εναντίον του λαού του. Για να ζήσει η Ευρώπη με ειρήνη και ασφάλεια στο μέλλον, χρειάζεται αυτό το κεφάλαιο. Το χρειάζεται για να εγγυηθεί την ελεύθερη κυκλοφορία ιδεών, ανθρώπων και κεφαλαίων σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της υπέροχης ευρωπαϊκής Ρωσίας του ρόδινου μέλλοντος. Χωρίς αυτούς τους ανθρώπους, δεν θα είναι δυνατή η οικοδόμηση αυτού του είδους της Ρωσίας. Επομένως, η χορήγηση βίζας σε αυτούς τους Ρώσους είναι η επένδυση της Ευρώπης στο μέλλον της.
Καλύτερα να μείνει η πόρτα ανοιχτή για τους περισσότερους, αλλά να επεκταθούν οι απαγορεύσεις σε κυβερνητικούς, στρατιωτικούς και αξιωματούχους ασφαλείας που επιλέγουν να παραμείνουν μέρος του συστήματος Putin. Μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω κυρώσεις για να συμπιέσει την ικανότητα του Κρεμλίνου να διώξει τον φαύλο πόλεμό του. Αλλά, η κατευθυντήρια αρχή θα πρέπει να παραμείνει ότι αυτά απευθύνονται στην πολεμική μηχανή και την οικονομία, όχι στο να αποκλείσουν τους απλούς Ρώσους από την Ευρώπη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- EU ministers to study call for ban on Russian tourists, Euractiv, διαθέσιμο εδώ
- A Travel Ban on All Russians Will Only Play Into Putin’s Hands, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Ban on Russian tourists in the EU will cost €21 billion in losses, Almyadeen , διαθέσιμο εδώ
