Του Χάρη Κουρή,
Στις 15 Αυγούστου, Πρόεδρος της Κένυας εξελέγη ο William Ruto, μετά από εκλογές που τελείωσαν στις 9 Αυγούστου. Τα αποτελέσματα ήταν αβέβαια μέχρι την τελευταία στιγμή, καθώς και οι δύο υποψήφιοι (ο άλλος ήταν ο Raila Odinga) ήταν αρκετά δημοφιλείς στις περιοχές τους. Αξιοσημείωτο για αυτές τις εκλογές είναι ότι ο Odinga εξέφρασε τρεις φορές αμφιβολίες σχετικά με το αποτέλεσμα των εκλογών, και έτσι η εκλογική επιτροπή αναγκάστηκε να επαναλάβει το μέτρημα των ψήφων. Η αξιοπιστία αυτής της επιτροπής εξέπληξε αρκετούς Κενυάτες, καθώς στο παρελθόν χαρακτηριζόταν από ύποπτες καθυστερήσεις όσον αφορά τη μετάδοση των αποτελεσμάτων. Παράλληλα, κάτι που ενέτεινε την αξιοπιστία των εκλογικών αποτελεσμάτων ήταν και η προθυμία της εκλογικής επιτροπής να ενθαρρύνει τους πολίτες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να ελέγξουν μόνοι τους τις εξελίξεις.
Εκτός από τον εγχώριο θαυμασμό, υπήρξε και θαυμασμός από πολίτες γειτονικών χωρών. Σχολιαστές κυρίως από την Ουγκάντα, την Τανζανία, και τη Νιγηρία επήνεσσαν τη νομιμότητα των κενυατικών εκλογών, καθώς δεν υπήρξε λογοκρισία των ΜΜΕ, δεν συνελήφθησαν μέλη της αντιπολίτευσης, ενώ ο Odinga δεν προσπάθησε να μείνει στην εξουσία πάση θυσία. Η τόσο μεγάλη προσοχή προς την ακρίβεια των αποτελεσμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι ο Odinga είχε χάσει και τις προηγούμενες εκλογές, το 2017, ισχυριζόμενος ότι υπήρξε απάτη στην καταμέτρηση των ψήφων. Έτσι, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε να ερευνήσει την κατάσταση, και διέταξε την επανάληψη των εκλογών, καθώς, όπως κατάλαβαν, υπήρξαν προβλήματα με την επαλήθευση και τη μετάδοση των αποτελεσμάτων. Αν και η επιμονή του Odinga για επανάληψη της καταμέτρησης έχει οδηγήσει πολλούς στο να αστειεύονται με αυτήν στο διαδίκτυο (ένας χλευασμός που χειροτερεύει λόγω του γεγονότος ότι έχει ήδη χάσει πέντε φορές τις εκλογές), σύμφωνα με τον δικηγόρο Omwanza Ombati, έχει δημιουργηθεί μία πολιτική κουλτούρα που ευεργετεί τη δημοκρατία μέσω της αμφισβήτησης και της επανεξέτασης των εκλογικών αποτελεσμάτων.
Σύμφωνα με το προηγούμενο σύνταγμα, η επανεξέταση των εκλογικών αποτελεσμάτων μπορούσε να διαρκέσει μέχρι και πέντε έτη (μία ολόκληρη θητεία) μέχρι να αποφασίσει το Ανώτατο Δικαστήριο αν υπήρξε απάτη κατά τη διάρκεια των εκλογών. Ο Odinga ήταν από αυτούς που έδωσαν τις περισσότερες προσπάθειες για να επικυρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση του 2010, και από τότε έχει προσπαθήσει με κάθε ήττα να αμφισβητεί τα αποτελέσματα, ώστε, όπως τονίζει ο ίδιος, να εξασφαλισθεί το δικαίωμα των πολιτών σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Όσον αφορά αυτό το θέμα, η κατάσταση ήταν ακόμη χειρότερη την εποχή της προεδρίας του Daniel arap Moi (1978-2002), καθώς, τότε, όσοι αμφισβητούσαν τα εκλογικά αποτελέσματα δεν μπορούσαν να ζητήσουν επανάληψη της καταμέτρησης των αποτελεσμάτων, ενώ παράλληλα το Ανώτατο Δικαστήριο ήταν συντεταγμένο με τον πρόεδρο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρξαν διαφωνίες και μεταξύ των μελών της επιτροπής που εξέτασε τα αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, αν και γενικότερα η διαδικασία επανεξέτασης έχει επαινεθεί ως ακριβής και διαφανής, κάποια μέλη της επιτροπής επεσήμαναν ότι το συνολικό αποτέλεσμα της επανακαταμέτρησης φτάνει το 100,1%. Ο επικεφαλής της επιτροπής απάντησε ότι κάτι τέτοιο δεν χρειάζεται να δημιουργεί ανησυχίες, καθώς οφείλεται σε ένα λάθος που έγινε κατά τη διάρκεια της στρογγυλοποίησης. Αυτή η διαφωνία οδήγησε σε μία δικαστική διαμάχη μεταξύ του επικεφαλής και των άλλων μελών της επιτροπής, και αναμένεται ότι θα κρατήσει τουλάχιστον μέχρι το τέλος του Αυγούστου.
Αφού νίκησε, ο Ruto ευχαρίστησε πρώτα τον λαό για τη νίκη του, επισημαίνοντας ότι οι Κενυάτες πήραν το μέλλον στα χέρια τους, και δεν ανέχθηκαν να περιοριστούν σε φυλετικές κατηγοριοποιήσεις. Ύστερα, ευχαρίστησε και τον αντίπαλό του για το γεγονός ότι και οι δύο προσπάθησαν να σχηματίσουν ένα πρόγραμμα με το συμφέρον του λαού υπ’όψιν. Μία τέτοια ευχαριστία είναι αναμενόμενη, αν θυμηθούμε ότι και οι δύο υποψήφιοι ήταν αρκετά δημοφιλείς, καθώς ο Ruto έπλασε την εικόνα του ανθρώπου του λαού (έδωσε έμφαση στην πρώην του ιδιότητα ως ένας απλός κοτοπουλάς), ενώ ο Odinga ήταν για χρόνια γνωστός για τον αγώνα του κατά της τυραννίας του Moi, και είχε την υποστήριξη του απερχομένου προέδρου, Uhuru Kenyatta.
Εκτός από τα εμφανή σημάδια βελτίωσης της πολιτικής κουλτούρας στην Κένυα, υπάρχουν και ελαττώματα που δεν πρέπει να αγνοηθούν, δίνοντας ελπίδες για βελτίωση. Αρχικά, οι εθνικοφυλετικοί διαχωρισμοί χρησιμοποιούνται από διαφόρους ταραχοποιούς ώστε να προκληθούν διακοινοτικές συγκρούσεις με πολιτικό πρόσημο. Στις φετινές εκλογές ήδη υπήρξαν τέτοιου είδους ταραχές, ευτυχώς, όμως, όχι στα επίπεδα του 2007 (1.200 νεκροί και 600.000 πρόσφυγες). Επίσης, αυτές οι εκλογές ήταν αρκετά σημαντικές και για τις γυναίκες, αφού σε προηγούμενες εκλογές οι πολιτικά ωθούμενοι ταραχοποιοί χρησιμοποίησαν και έμφυλη βία για να εκφοβίσουν πολιτικούς αντιπάλους. Πολλές γυναίκες ελπίζουν ότι και αυτού του είδους η πολιτική βία θα εκλείψει εν τέλει.
Τώρα, για τα επόμενα πέντε χρόνια, ο Ruto θα κληθεί να αντιμετωπίσει τα ποικίλα οικονομικά προβλήματα που μαστίζουν τη χώρα του, όπως την ανεργία, το αυξανόμενο χρέος, τις υψηλές τιμές στα καύσιμα και τα τρόφιμα, και άλλα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Kenya elections 2022: Win or lose, why Raila Odinga’s election challenge matters, BBC, Διαθέσιμο εδώ
- William Ruto declared winner of Kenyan presidential vote amid chaos at election center, CNN, Διαθέσιμο εδώ
- A Kenyan Peacebuilder Explains What’s at Stake in Her Country’s Elections, United States Institute of Peace, Διαθέσιμο εδώ
- Three Early Lessons from Kenya’s Elections, United States Institute of Peace, Διαθέσιμο εδώ
