Της Ελίνας Συρρή,
Οι πρώτες κοινωνικές πλατφόρμες που δημιουργήθηκαν, όπως το MySpace και το Facebook, είχαν ως στόχο να αντικατοπτρίσουν ηλεκτρονικά τα πραγματικά κοινωνικά μας δίκτυα, τους φίλους και γνωστούς μας. Η κατεύθυνση των εφαρμογών αυτών ξεκάθαρα έχει αλλάξει πορεία. Πλέον, η πληθώρα των κοινωνικών δικτύων επιζητά να κεντρίσει την προσοχή μας για όσο περισσότερο γίνεται, ενώ παράλληλα η αδηφάγος αυτή ανάγκη για οικονομία της προσοχής έχει φέρει στο προσκήνιο εφαρμογές όπως το Instagram και το TikTok. Τον τελευταίο καιρό, οι ενστάσεις που έχουν δημιουργηθεί απέναντι στις δύο αυτές πλατφόρμες έχουν πυροδοτήσει ένα νέο κύμα εφαρμογών.
Σε αυτές τολμά να ανήκει και το BeReal. Με την υπόσχεση για επανάσταση ενάντια στο κατεστημένο και την μάστιγα των εφαρμογών αυτού του είδους και προσφέροντάς μας, ταυτόχρονα, ένα αντίδοτο στην τοξική πραγματικότητα που παρουσιάζεται στους περιποιημένους και αψεγάδιαστους κόσμους του Instagram, μας δελεάζει να την δοκιμάσουμε. H εφαρμογή αυτή φιλοδοξεί να κερδίσει τους χρήστες της βασιζόμενη στην ανανεωμένη της στρατηγική. Θα τα καταφέρει;
Από τις αρχές του 2020 μέχρι και σήμερα μετρά πάνω από εφτά εκατομμύρια χρήστες. Οι κανόνες που επιβάλει και η λογική που παρουσιάζει την κάνουν να ξεχωρίζει. Ας δούμε πως λειτουργεί. Σε μια τυχαία στιγμή μέσα στην ημέρα, στέλνεται μια ειδοποίηση σε όλους τους χρήστες, κατά την οποία έχουν ακριβώς δύο λεπτά, για να δημοσιεύσουν μια διπλή φωτογραφία -μια με την μπροστινή και μια με την πίσω κάμερα του κινητού-, δίνοντας έτσι μια πιο ολοκληρωμένη αίσθηση του τι συμβαίνει πραγματικά. Μέχρι εκείνη την στιγμή, οι φωτογραφίες των φίλων/ακολούθων δεν είναι ορατές. Μόνο όταν γίνει η δημοσίευση της καθιερωμένης καθημερινής φωτογραφίας ξεκλειδώνεται αυτή η δυνατότητα.
Όλα αυτά σε δύο μόλις λεπτά, 120 δευτερόλεπτα. Είναι αρκετά για να ανασκευάσουν αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα; Ριζικές αλλαγές δύσκολα γίνονται τόσο γρήγορα και σε αυτό το χαρακτηριστικό βασίζεται και η εφαρμογή. Οραματίζεται να μας απαλλάξει από την λογική της στημένης φωτογραφίας και μας ενθαρρύνει να υπερασπιστούμε τον αυθορμητισμό του εαυτού μας. Σε περίπτωση που κάποιος δεν καταφέρει να δημοσιεύσει μέσα σε αυτό το αυστηρά περιορισμένο χρονικό περιθώριο, μπορεί αργοπορημένα ακόμα να «ανεβάσει» την φωτογραφία. Η καθυστέρηση αυτή έχει το τίμημα της, καθώς η φωτογραφία συνοδεύεται με λεζάντα που επισημαίνει το διάστημα που έχει περάσει από την στιγμή που έπρεπε κανονικά να δημοσιευτεί η φωτογραφία.
Αυτή η δημόσια κατακραυγή, βαριά ή όχι, αναγκαία ή μη, ανήκει στους κανόνες του BeReal, το οποίο αλτρουιστικά -ή και όχι- επιδιώκει να μας αποτοξινώσει από τα χρόνια ψεμάτων που ζούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο δημιουργός της, Αλεξί Μπαρέγια, δηλώνει πως «επιθυμεί να είμαστε περισσότερο ο πραγματικός μας εαυτός». Και εν τέλει, αυτό είναι το συναίσθημα που πυροδότησε την ανάπτυξη μιας κοινωνικής πλατφόρμας, όπου δεν υπάρχουν like, φίλτρα, παρά μόνο οι φίλοι, που επιλέγει ο χρήστης και μάλιστα αυτοί που τολμούν να είναι και οι πιο αυθεντικοί, σύμφωνα με τους κανόνες του BeReal.
Πλέον, οι αρετές που καθοδηγούν την πλοήγηση μας στις κοινωνικές εφαρμογές είναι το περιεχόμενο, η αυτοπροβολή και όχι η σύνδεση με τους φίλους και γνωστούς μας. Ακόμα χειρότερα, το περιεχόμενο αυτό δεν βρίσκεται στο πεδίο του ελέγχου μας, αφού άριστα σχεδιασμένοι αλγόριθμοι, έχουν καταφέρει να μας μάθουν -καλύτερα από ό,τι εμείς- το ίδιο μας τον εαυτό, καθιστώντας τους ικανούς να καθορίσουν αυτό που βλέπουμε. Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από αυτήν την μάστιγα; Είναι άραγε εφαρμογές, όπως το BeReal, ικανές για να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε και συνδεόμαστε στο διαδίκτυο;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- BeReal: Το νέο app που κοντράρει το Instagram θέλει, απλά, να είμαστε ο εαυτός μας, jenny.gr, διαθέσιμο εδώ
- BeReal: the Instagram rival app wants me to be ‘authentic’. I can’t imagine anything more boring, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- ‘It’s a modern-day Facebook’ – how BeReal became Gen Z’s favourite app theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
