Της Κωνσταντίνας Μουμτζή,
Ο εκφοβισμός (bullying) είναι ένα φαινόμενο ευρέων διαστάσεων, το οποίο, αν και συνήθως ταυτίζεται με το σχολικό περιβάλλον, δεν σταματάει εκεί. Ο εκφοβισμός συνεχίζει τη δράση του μέσα από το εργασιακό περιβάλλον, μέσα από την οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο. Έρευνα που έγινε από την career builder διαπίστωσε πως το 1/3 σχεδόν των εργαζομένων έχει υποστεί ψυχολογική κακοποίηση. Το 26% από τον πληθυσμό αυτόν παραιτήθηκε από την εργασία του για αυτόν τον λόγο. Οι θύτες ήταν τόσο οι εργοδότες/προϊστάμενοι των θυμάτων, αλλά εξίσου και οι συνάδελφοί τους.
Ο εργασιακός εκφοβισμός, όπως σε κάθε άλλη περίπτωση, λαμβάνει σάρκα με πολλές μορφές. Ενδέχεται το άτομο να κατηγορηθεί αδίκως για λάθη, ότι υπονομεύονταν, ότι οι ανάγκες τους αγνοούνταν και ότι υπήρχαν διακρίσεις εις βάρος τους. Γενικά, ο εκφοβισμός στον εργασιακό χώρο σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος υφίσταται επανειλημμένες συμπεριφορές που παρενοχλούν, αποκλείουν ή επηρεάζουν αρνητικά την εργασία του. Αυτό θα εκδηλωθεί μέσα από προφανείς ενέργειες φυσικής βίας ως πιο αμφιλεγόμενη συμπεριφορά, όπως κοροϊδία, προσβολή ή κοινωνικό αποκλεισμό ενός ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένων συμπεριφορών σαν αυτών που αναφέρθηκαν νωρίτερα. Τέτοια περιστατικά δύναται να επηρεάσουν αρνητικά σε μεγάλο βαθμό την ψυχική υγεία των θυμάτων και κατά συνέπεια πιθανώς και τη σωματική κατάσταση με περιπτώσεις ακόμη και αυτοτραυματισμού.
Συχνό είναι, δυστυχώ,ς και το φαινόμενο σεξουαλικής παρενόχλησης στα πλαίσια της εργασίας. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, ως σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, ψυχολογικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικής φύσης, η οποία παραβιάζει την αξιοπρέπεια του ατόμου. Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να γίνει αισθητή μέσω ανεπιθύμητων αγγιγμάτων, προσβλητικών ή σεξουαλικών σχολίων, εξαναγκασμού, άσκηση δύναμης/εξουσίας και ανεπιθύμητη σεξουαλική επαφή. Συχνά, η αποδοχή των σεξουαλικών απαιτήσεων από ανώτερο άτομο τίθεται ως προϋπόθεση για κάποια πρόσληψη ή προαγωγή. Έρευνα του Trades Union Congress απέδειξε πως 52% των γυναικών εκ των οποίων 63% ηλικίας 18-24 ετών έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση. Η πλειοψηφία αφορά άνδρες θύτες (88%) και συνήθως αφορά προϊστάμενο.
Ένα σχετικά «σύγχρονο» φαινόμενο εκφοβισμού στον χώρο εργασίας είναι το Mobbing. Αυτό αφορά εχθρική και ανήθικη συμπεριφορά, η οποία κατευθύνεται με συστηματικό τρόπο σε ένα άτομο και προέρχεται είτε από ένα άτομο, είτε από περισσότερα άτομα, που βρίσκονται στον χώρο εργασίας. Ο όρος προέρχεται από το ρήμα Mob, το οποίο σημαίνει επιτίθεμαι ή καταπιέζω. Κυρίως εντοπίζεται σε εργασιακά περιβάλλοντα όπου έχει υιοθετηθεί ένα λιγότερο διαλλακτικό στυλ ηγεσίας και διοίκησης, αλλά ένα αυταρχικό. Συνεπώς, κυριαρχεί ένα στρεσογόνο κλίμα εργασίας το οποίο καλλιεργεί και ευνοϊκές συνθήκες για να αναπτυχθεί το mobbing. Φαίνεται πως αποδέκτης τέτοιων συμπεριφορών είναι συνήθως άτομα ενεργητικά με υψηλή απόδοση στην εργασία και όχι άτομα με παθητική στάση, γιατί αντιμετωπίζονται απειλητικά λόγω του ανταγωνισμού που βιώνουν οι θύτες.
Αυτή η ηθική παρενόχληση μπορεί να εκφραστεί μέσω άνισης μεταχείρισης, προσβολών, ταπείνωσης, ψυχολογικής βίας, υπέρογκου φόρτου εργασίας και απομόνωσης. Είναι πιο δύσκολο να αποδειχθεί από τον εργασιακό εκφοβισμό (bullying), καθώς αφενός δεν μπορούν να επισημανθούν κάποια εξόφθαλμα τεκμήρια και αφετέρου δεν είναι κάποια μορφή παρενόχλησης που είναι ξεκάθαρη και προς το νομοθετικό πλαίσιο.
Κάθε μορφή εργασιακής (και μη) παρενόχλησης πρέπει να γνωστοποιείται και να καταπατείται. Τις περισσότερες φορές, τα άτομα που έχουν στοχοποιηθεί να λαμβάνουν τέτοιες συμπεριφορές παραιτούνται από την εργασία τους και υποφέρουν από ψυχοσωματικά προβλήματα και επιβαρύνεται η ψυχική τους υγεία. Είναι αναγκαίο τα περιστατικά να αναφέρονται στις αρμόδιες υπηρεσίες, ώστε ο νόμος να αποδώσει τη δικαιοσύνη. Είναι χρήσιμο σε όλα τα εργασιακά περιβάλλοντα να γίνει πλήρης αναδόμηση, να εκπαιδεύονται όλοι σχετικά με τέτοια ζητήματα και να υποστηρίζεται ένα κλίμα αλληλεγγύης και συνεργασίας, όπου οι ευκαιρίες και η αντιμετώπιση θα είναι ίση προς όλους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Nearly Half of Workers Feel Bullied On the Job, Finds CareerBuilder.ca Study, press.careerbuilder.com, διαθέσιμο εδώ
- Still just a bit of banter?, tuc.org.uk, διαθέσιμο εδώ
