Του Χρήστου Μητρόπουλου,
Η Δημοκρατία της Ινδίας και η Ισλαμική Δημοκρατία του Πακιστάν είναι δύο γειτονικές χώρες στη Νότια Ασία. Οι δύο λαοί μοιράζονται βαθιά ριζωμένους γλωσσικούς, πολιτισμικούς, ιστορικούς και οικονομικούς δεσμούς, οι οποίοι έχουν περιπλεχτεί εξαιτίας μιας σειράς ιστορικών και πολιτικών γεγονότων. Καθοριστικά γεγονότα στην εξέλιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών, υπήρξαν η διχοτόμηση της βρετανικής αποικίας της Ινδίας με το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου, το 1947, αλλά και οι πολλές πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ τους τα τελευταία 70 χρόνια. Η διάλυση της βρετανικής αποικίας σηματοδότησε τη δημιουργία δύο διαφορετικών πόλων και μίας από τις μεγαλύτερες ανταλλαγές πληθυσμών στην ιστορία. Από την μία πλευρά, δημιουργήθηκε το Πακιστάν, το οποίο συγκέντρωσε τον μουσουλμανικό πληθυσμό της πρώην βρετανικής αποικίας.
Από την άλλη, η Ινδία υιοθέτησε έναν πιο κοσμικό χαρακτήρα. Η πλειοψηφία του πληθυσμού ήταν ινδουιστές, περίπου το 85 τοις εκατό. Ανάμεσά τους ζούσαν χριστιανοί, μουσουλμάνοι και πιστοί άλλων θρησκειών. Περίπου 17 εκατομμύρια άνθρωποι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους με σκοπό να μετακινηθούν από την μία μεριά στην άλλη. Τη μετακίνηση ακολούθησε η βία μεταξύ των δύο εθνών, με αποτέλεσμα σχεδόν 1 εκατομμύριο νεκρούς. Το 1947, το 1965 και το 1971 τα δύο κράτη ενεπλάκησαν σε πολέμους, ο τελευταίος από τους οποίους οδήγησε στη διχοτόμηση του Δυτικού και του Ανατολικού Πακιστάν, στα κράτη του Πακιστάν και του Μπαγκλαντές αντίστοιχα.
Η εισβολή της Κίνας στη βορειοανατολική Ινδία το 1962, η διαρκής απειλητική παρουσία του Πακιστάν στα βορειοδυτικά αλλά και η στενή συνεργασία των δύο γειτόνων της, θορύβησαν την ηγεσία της Ινδίας, η οποία έθεσε σε εφαρμογή την ανάπτυξη πυρηνικού προγράμματος, με σκοπό την προστασία της από εξωτερικές απειλές. Το 1974, υπό την πρωθυπουργία της Indira Gandhi, η Ινδία πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχημένη δοκιμή πυρηνικής βόμβας. Την ανακοίνωση του κράτους ακολούθησε παγκόσμια ταραχή και αντιδράσεις. Εξαιτίας αυτών των αντιδράσεων, η Ινδία δεν πραγματοποίησε άλλες δοκιμές έως το 1998.
Εκείνη τη χρονιά, κατά τη διάρκεια της οποίας, ο Bharata Janata, ηγέτης του Ινδουιστικού Εθνικιστικού Κόμματος ανέλαβε την εξουσία, ξεκίνησε μια νέα σειρά πυρηνικών δοκιμών. Η Ινδία πυροδότησε 5 πυρηνικές βόμβες στο Pohran. Αυτήν τη φορά, όμως, οι δοκιμές προκάλεσαν την αντίδραση του Πακιστάν, το οποίο απάντησε με την πυροδότηση 6 πυρηνικών βομβών στους λόφους Changhai. Με τα γεγονότα αυτά, τα δύο κράτη κατοχύρωσαν τη θέση τους στη λίστα των κρατών που κατέχουν πυρηνικά όπλα, αλλά και αναγκάστηκαν να υποστούν τις διεθνείς κυρώσεις για τη συμπεριφορά τους.
Όσον αφορά τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, τα τελευταία χρόνια δείχνουν αυτές να εξομαλύνονται. Από την δεκαετία του 2000, ο όγκος του διμερούς εμπορίου αυξήθηκε εντυπωσιακά. Τα κύρια είδη εξαγωγής της Ινδίας προς το Πακιστάν είναι το βαμβάκι, βιολογικά χημικά προϊόντα και είδη διατροφής. Αντίστροφα, τα κύρια είδη εισαγωγής είναι ορυκτά καύσιμα, βιομηχανικές χημικές ουσίες και πλαστικά προϊόντα. Σημαντικό πισωγύρισμα στην διαδικασία ανάπτυξης των διμερών οικονομικών σχέσεων θεωρείται το τρομοκρατικό χτύπημα στην ινδική Pulwama, το 2019, όπου 40 μέλη της Ινδικής Κεντρικής Αστυνομικής Δυνάμεις σκοτώθηκαν.
Από τη στιγμή που την ευθύνη της επίθεσης ανέλαβε η JeM, τρομοκρατική ομάδα που εδρεύει στο Πακιστάν, η Ινδία επέβαλε αύξηση 200 τοις εκατό των δασμών στα προϊόντα που εισάγονται από το Πακιστάν. Το συγκεκριμένο περιστατικό άνοιξε έναν νέο κύκλο πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των δύο κρατών, με βομβαρδισμούς περιοχών και καταρρίψεις πολεμικών σκαφών. Χαρακτηριστικό δε είναι και το ποσοστό του Α.Ε.Π. που κάθε χώρα σπαταλά για την άμυνά της: η Ινδία το 14 τοις εκατό με το μέγεθος του εθνικού στρατού να ανέρχεται σε 1,2 εκατομμύρια, σε αντίθεση με το Πακιστάν που δαπανά το 25 τοις εκατό και μέγεθος στρατού σε 600 χιλιάδες ανθρώπους.
Οι μακροχρόνιες προσπάθειες των δύο κρατών για ειρήνη, περιφερειακή συνεργασία και ανάπτυξη, συνεχώς υποδαυλίζονται από ενέργειες κυρίως της πακιστανικής πλευράς, η οποία φαίνεται να βολεύεται με την κατάσταση και να μην θέλει να μπει σε διαδικασία ειλικρινούς διαλόγου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- India- Pakistan Relations: A 50-year history, Asia Society, Διαθέσιμο εδώ
- Indo- Pak Relations- A brief history, EFSAS, Διαθέσιμο εδώ
- Trade relations, High Commission of India, Διαθέσιμο εδώ
