Του Κώστα Νωτούδα,
Αρκετοί αναλυτές στον δημόσιο διάλογο, εξετάζοντας τα πολιτικά φαινόμενα συγχέουν τον μεσαίο με τον κεντρώο χώρο. Ο πρώτος δεν έχει καθαρά ιδεολογικό πρόσημο και μπορεί να χαρακτηριστεί ως η κομβική εκείνη κοινωνική ομάδα που δεν έχει συχνή και διαδραστική επαφή με τις εξελίξεις της πολιτικής ζωής, την οποία βιώνει κυρίως μέσα από δύο πράγματα: αρχικά, την ιδιωτική του ευημερία και κατάσταση, δηλαδή την οικονομική του ευρωστία και από το πώς αντιλαμβάνεται θέματα που αφορούν τη μεγάλη εικόνα, όπως η έντονη τουρκική προκλητικότητα των τελευταίων χρόνων, η ασφάλεια, η εθνική αξιοπρέπεια και άλλα σημαντικά συλλογικά θέματα. Αυτός ο μεσαίος χώρος δεν χαρακτηρίζεται από έλλειψη ιδεολογικού προσήμου όπως σπεύδουν να τον χαρακτηρίσουν, μάλλον υποτιμητικά, κομματικά και πολιτικά στελέχη που η καθημερινότητά τους κινείται γύρω από τον άξονα της μικροπολιτικής.
Ο μεσαίος χώρος είναι ένας χώρος που δεν συμμετέχει στην τοξικότητα της πολιτικής αντιπαράθεσης, προέρχεται από όλα τα ιδεολογικά φάσματα, με καταβολές από την Αριστερά έως τη Δεξιά. Είναι ο κοινωνικός χώρος που δεν εξαρτάται από τα κομματικά συμφέροντα, εξ ου και συνηθέστατα είναι και πιο αντικειμενικός στην κρίση του με βασικό κριτήριο τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια πολιτική απόφαση, κρατώντας το προνόμιο ακόμα και της μετακίνησης από την μία πολιτική παράταξη στην άλλη. Χαρακτηρίζεται από μεσότητα πολιτική υγεία και έλλειψη ακροτήτων και φανατισμού. Τα τελευταία χρόνια πολλοί ψηφοφόροι αυτοαποκαλούνται ως κεντρώοι αλλά είναι χειρότεροι από ακραίους, καθώς δεν αποβάλλει το στοιχείο της υποκειμενικότητας και το χυδαίο υβρεολόγιο. Αντιθέτως, ο μεσαίος χώρος είναι πιο απαιτητικός συνήθως και πιο σκεπτόμενος, μπορεί να δημιουργήσει, εάν προστεθεί στις λεγόμενες κομματικές βάσεις που πάντα ψηφίζουν ένα συγκεκριμένο κόμμα, ευρείας πλειοψηφίας.
Με τον χώρο του Κέντρου, λοιπόν, να αναζητείται από όλο και περισσότερους ψηφοφόρους, οι οποίοι έχουν κουραστεί από την συνεχιζόμενη τοξική ιδεολογική αντιπαράθεση, η οποία έχει μείνει ως κατάλοιπο στην ελληνική κοινωνία από τον εμφύλιο. Ταυτόχρονα, τα πολιτικά κόμματα προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες πως δεν επιδιώκουν την πολιτική πόλωση, αλλά την μετριοπάθεια και ότι επιδιώκουν να δώσουν λύσεις στα καθημερινά προβλήματα της κοινωνίας.
Από την δεκαετία του 1990 και έπειτα, ιδίως μετά το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα του Κώστα Σημίτη, ο χώρος του Κέντρου απέκτησε πολιτικά χαρακτηριστικά που του έδωσαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Έγινε κατανοητό ότι η έννοια της προόδου είναι ταυτισμένη με την ανάπτυξη και για να έρθει αυτή πρέπει να υλοποιηθούν αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που έμεναν επί χρόνια σε εκκρεμότητα, λόγω των ομάδων συμφερόντων και της γραφειοκρατίας που διέπει την χώρα. Η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων και η πανδημία έδειξαν ακόμη περισσότερο την ανάγκη που υπάρχει για αλλαγές και πολιτική μετριοπάθεια με το Κέντρο να αποκτά φιλελεύθερη μεταρρυθμιστική ταυτότητα.
Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 την μάχη του Κέντρου την κέρδισε η Νέα Δημοκρατία παρουσιάζοντας ένα καινοτόμο και φιλόδοξο πρόγραμμα. Όμως η πορεία υλοποίησης του κυβερνητικού έργου δεν είναι εύκολη, αφού το συντηρητικό κομμάτι εντός της Νέας Δημοκρατίας δεν έδειξε ιδιαίτερη ικανοποίηση ούτε από τις διακηρύξεις αυτές ούτε από τα πρόσωπα που συμπεριλάμβανε η διεύρυνση, με αποτέλεσμα να αποτελούν τροχοπέδη όχι μόνο στα εθνικά ζητήματα αλλά και σε πολλά άλλα. Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνει ικανός να υλοποιήσει αυτό που θέλει η ηγεσία του. Η επιχειρούμενη μετεξέλιξή του αποδεικνύεται άκαρπη. Προσκρούει στο αδιαπέραστο τείχος ιδεοληψιών, αγκυλώσεων και αναχρονιστικών αντιλήψεων. Και πρωτίστως στις νωπές μνήμες της κυβερνητικής του θητείας. Η αλήθεια είναι ότι κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης ο ΣΥΡΙΖΑ άντλησε ψηφοφόρους από τον χώρο της κεντροαριστεράς. Τώρα όμως το πολιτικό σύστημα έχει μπει σε μια νέα φάση όπου οι πολίτες επιζητούν κυβερνησιμότητα και προοπτική για το μέλλον τους. Ο Αλέξης Τσίπρας δυσκολεύεται να απεξαρτηθεί από τις φορτισμένες και γνώριμες πολιτικές τακτικές του. Ο οξύς ρητορικός του λόγος δεν βρίσκει ανταπόκριση στο κεντροαριστερό ακροατήριο. Έτσι εξάλλου εξηγείται και η δημοσκοπική του στασιμότητα.
Η δυσμενής πολιτική συγκυρία με την έξαρση της πανδημίας, την ενεργειακή κρίση και τα καθημερινά οικονομικά προβλήματα δείχνουν την ανάγκη υλοποίησης μεταρρυθμίσεων και αποτελούν προκλήσεις για όποια πολιτική παράταξη θέλει να έχει ηγεμονική θέση σε ένα πολιτικό χώρο που ομολογουμένως είναι σημαντικός στις εκλογικές αναμετρήσεις. Η συμβολή τους στην αναχαίτηση ενός νέου διχασμού, στην υπεράσπιση των φιλελεύθερων κεκτημένων και στην ανοδική πορεία της χώρας μπορεί να είναι καθοριστική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το Πολιτικό Κέντρο στο κέντρο των πολιτικών εξελίξεων, athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η αυθυπαρξία του πολιτικού Κέντρου, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μεσαίος χώρος και Κέντρο, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
