Της Συμέλας Θεοδοσιάδου,
Ως συνέχεια προηγούμενων, συναφών άρθρων, στο παρόν θα παρουσιαστούν συνοπτικά οι καίριες σκέψεις δύο αποφάσεων πολιτικής δικαιοδοσίας. Και οι δύο αποφάσεις εξεδόθησαν κατόπιν ασκήσεως του ενδίκου μέσου της ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής ή και εφέσεως επί της ασκηθείσας ανακοπής. Κοινή θεματική που πραγματεύονται οι δύο αποφάσεις αποτελεί το ζήτημα της δυνατότητας της εξαφάνισης της διαταγής πληρωμής, η οποία ορίζεται στα άρθρα 623επόμ ΚΠολΔ.
Πριν την παράθεση των δύο αποφάσεων, επισημαίνεται ότι η διαταγή πληρωμής έχει πλέον πρωτεύοντα ρόλο στην κυριαρχία των δανειακών απαιτήσεων. Αυτό αιτιολογείται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, ήτοι την άμεση, χωρίς την παρεμβολή της διαγνωστικής διαδικασίας, έκδοση εκτελεστού τίτλου, δίχως την ακρόαση του οφειλέτη. Είναι μία μονομερής (ex parte) διαδικασία, με εξαιρετικά σύντομες προθεσμίες επί των ειδικοτέρων διαδικασιών της, για αυτό και απαιτείται, βάσει του άρ. 624 ΚΠολΔ, να βασίζεται σε βέβαιη και εκκαθαρισμένη απαίτηση.
Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τις εξής αποφάσεις:
ΜΟΝ. ΕΦ.ΠΑΤΡΩΝ 242/2022: Επί της παρούσας υπόθεσης, ασκήθηκε έφεση κατά απόφασης που απέρριψε την ασκηθείσα επί της πρωτοβάθμιας απόφασης ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής. Οι λόγοι έφεσης που προβλήθηκαν ήταν η εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου, καθώς και η μη ορθή εκτίμηση του αποδεικτικού υλικού που οδήγησαν στην απόρριψη της έφεσης, ενώ, επίσης, επαναφέρθηκαν και οι προβληθέντες λόγοι ανακοπής. Αφού διαπιστώθηκε η συνδρομή των τυπικών προϋποθέσεων ασκήσεως του παρόντος ενδίκου μέσου, το Εφετείο προχώρησε στην εξέταση των ουσιαστικών προϋποθέσεων και των προβαλλόμενων λόγων. Μεταξύ άλλων, ουσιωδέστερος ήταν ο ισχυρισμός των εκκαλούντων περί του μη εκκαθαρισμένου της απαιτήσεως που προέκυψε από αλληλόχρεο λογαριασμό, βάσει της οποίας θεμελιώθηκε και εκδόθηκε σφαλερά η επίδικη διαταγή πληρωμής. Πιο αναλυτικά, επί του προβαλλόμενου αυτού λόγου, οι εκκαλούντες προβάλλουν τον ισχυρισμό ότι «ο όρος της σύμβασης που προβλέπει ότι οι τόκοι υπολογίζονται με βάση έτος 360 ημερών προσκρούει στην αρχή της διαφάνειας, που επιτάσσει οι όροι να είναι διατυπωμένοι κατά τρόπο ορισμένο, ορθό και σαφή, ώστε ο καταναλωτής να γνωρίζει τις συμβατικές δεσμεύσεις που αναλαμβάνει, ιδίως όσον αφορά τη σχέση παροχής και αντιπαροχής (άρθρο 2 § 6 ν. 2251/1994). Με το να υπολογίζεται το επιτόκιο σε έτος 360 ημερών, ο καταναλωτής δεν πληροφορείται το (πραγματικό) ετήσιο επιτόκιο, όπως αυτό θα έπρεπε να προσδιορίζεται σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 243 § 3 ΑΚ». Μάλιστα, αυτός ο υπολογισμός δεν έχει κάποια βάσιμη αιτιολογία, όταν τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα προσφέρουν επακριβή υπολογισμό επί τη βάσει των 365 ημερών.
Συνεχίζοντας, οι εκκαλούντες θεωρούν ότι τα αποδεικτικά έγγραφα που προσκομίστηκαν βάσει του υπολογισμού του επιτοκίου με βάση έτος 360 ημερών, καθιστούν ανέφικτο καθ’ οιονδήποτε τρόπο τον υπολογισμό των επιμέρους ποσών, έτσι ώστε να μην δύναται να προκύπτει κατά τρόπο νόμιμο το ακριβές ποσό της απαίτησης, στην οποία βασίζεται η ανακοπτόμενη διαταγή πληρωμής. Πράγματι, επί των διατάξεων 623επόμ. ΚΠολΔ και δη όταν η διαταγή πληρωμής αφορά αλληλόχρεο λογαριασμό, πρέπει να γίνεται πλήρης αναφορά στη σύμβαση αυτή των δεδομένων που έχουν αναγνωριστεί ως κατάλοιπο, καθώς και κάθε ληξιπροθέσμου κονδυλίου μεμονομένα. Το Δευτεροβαθμίως Δικάσαν απεφάνθη από την εκτίμηση και των υπολοίπων λόγων και του αποδεικτικού υλικού υπέρ της τυπικής και ουσιαστικής βασιμότητας της εφέσεως. Εξαφάνισε την εκκαλουμένη, κρατώντας και δικάζοντας στην ουσία της την απορριφθείσα ανακοπή, την οποία έκανε δεκτή, με αποτέλεσμα την ακύρωση της διαταγής πληρωμής.
ΠΟΛ.ΠΡΩΤ.ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ 8/2022: Στη συγκεκριμένη υπόθεση, ασκήθηκε ανακοπή του άρθρου 632 ΚΠολΔ κατά διαταγής πληρωμής που εξεδόθη για ποσό 2.400.000.00€, πλέον τόκων και δικαστικών δαπανημάτων, πηγάζουσα και πάλι από σύμβαση ανοίγματος πιστώσεως και, πιο συγκεκριμένα, αλληλόχρεου λογαριασμού. Το Δικαστήριο, έχοντας διαπιστώσει την τυπική βασιμότητα της ασκηθείσας ανακοπής, προχωρεί στην εξέταση και της ουσιαστικής βασιμότητας. Η μείζων σκέψη του εδράζεται στο θεμέλιο της έκδοσης διαταγής πληρωμής και, πιο συγκεκριμένα, «στη συνδυασμένη εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 623 και 624 ΚΠολΔ προκύπτει ότι μεταξύ των ουσιαστικών και διαδικαστικών προϋποθέσεων, με τη συνδρομή ή μη των οποίων μπορεί να ζητηθεί η έκδοση διαταγής πληρωμής, είναι αφενός η ύπαρξη χρηματικής απαίτησης του αιτούντος από ορισμένη έννομη σχέση και αφετέρου η απαίτηση αυτή και το ποσό της να αποδεικνύονται άμεσα από δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 624 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, πρέπει η απαίτηση να μην εξαρτάται από αίρεση, προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή και να είναι ορισμένο το οφειλόμενο ποσό χρημάτων ή χρεογράφων, δηλαδή να είναι βέβαιη και εκκαθαρισμένη.
Η αναφορά ειδικότερα στη διαταγή πληρωμής του καταβλητέου ποσού χρημάτων απαιτείται προκειμένου η σχετική απαίτηση να είναι εκκαθαρισμένη κατά την έννοια του άρθρου 916 ΚΠολΔ και να μπορεί, έτσι, η διαταγή πληρωμής να λειτουργήσει πράγματι ως εκτελεστός τίτλος κατ` άρθρο 904 παρ. 2 περ. ε’ του ίδιου Κώδικα. Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 628 παρ. 1 περ. α` ΚΠολΔ, ο δικαστής οφείλει να μην εκδώσει διαταγή πληρωμής και να απορρίψει τη σχετική αίτηση στην περίπτωση που δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, εάν δε παρά την έλλειψη εκδώσει διαταγή πληρωμής, αυτή ακυρώνεται, ύστερα από ανακοπή του οφειλέτη κατά τα άρθρα 632 και 633 ΚΠολΔ, αφού λόγους ανακοπής μπορεί να αποτελέσουν όλες οι ενστάσεις που καταλύουν τόσο τον τίτλο όσο και το δικαίωμα του δανειστή που βεβαιώνεται με τη διαταγή πληρωμής, και ειδικότερα οι ενστάσεις που αναφέρονται στην έλλειψη προϋποθέσεων που τίθενται από τα άρθρα 623 και 624 ΚΠολΔ για την έκδοση της διαταγής πληρωμής και όσες αναφέρονται στη μη ισχύ του δικαιώματος που επικαλείται ο δανειστής και βεβαιώνεται με τη διαταγή πληρωμής. Κατά συνέπεια, αν το δικάζον την ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής δικαστήριο της ουσίας δεν ακύρωσε εν όλω ή εν μέρει την προσβληθείσα διαταγή πληρωμής, μολονότι κατά την έκδοσή της εμφιλοχώρησαν παραβάσεις δικονομικών διατάξεων που δικαιολογούν κατά νόμο την ακύρωσή της, υποπίπτει στην αναιρετική πλημμέλεια του άρθρου 559 αριθ. 14 ΚΠολΔ, γιατί παρά το νόμο δεν κήρυξε ακυρότητα».
Και στη συγκεκριμένη υπόθεση, το ανεκκαθάριστο της απαιτήσεως βάσει της οποίας εξεδόθη η ένδικη διαταγή πληρωμής, αποτέλεσε τον λόγο ανακοπής που οδήγησε στην εξαφάνισή της. Πιο συγκεκριμένα, το Δικαστήριο από τις αιτιάσεις των λόγων ανακοπής και την αξιολόγηση των αποδείξεων, έκρινε ότι ο περιορισμός της απαίτησης από την καθ΄ ης η ανακοπή από σχεδόν το αρχικό διπλάσιο ύψους ποσό στο απαιτητό με τη διαταγή πληρωμής δεν αιτιολογείται ειδικώς, ούτε γίνεται μνεία των ειδικότερων κονδυλίων του καταλοίπου που απαρτίζουν το απαιτητό ποσό. Αντιθέτως, το Δικαστήριο, δέχτηκε τους λόγους ανακοπής που προβλήθηκαν και τους ισχυρισμούς περί του μη εκκαθαρισμένου και της αοριστίας της απαιτήσεως, καθώς επί απαίτησης συντιθέμενης από πλείστα διαφορετικά επιμέρους κονδύλια, θα πρέπει εφόσον υπόκειται σε περιορισμό να γίνεται ειδική αναφορά ποια κονδύλια απαρτίζουν το περιορισμένο αίτημα επί του οποίου θα εδράζεται η διαταγή πληρωμής, άλλως επιφέρεται η μετάπτωση της απαίτησης σε ανεκκαθάριστη. Η ανακοπή και οι λόγοι της, βάσει των προαναφερθέντων, έγιναν δεκτά και, κατ’ ουσίαν, επιφέροντας την ακύρωση της διαταγής πληρωμής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τα πλήρη κείμενα των αποφάσεων είναι διαθέσιμα στη Νομική Βάση Δεδομένων Nomos Intrasoft
