Της Βικτώριας Βενιού,
Το Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου αποτελεί ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα μουσεία της χώρας, διότι, πέραν της ιστορίας του και των αναμφίβολης σημασίας, αρχαιολογικών ευρημάτων τα οποία φιλοξενεί, δεν λησμονεί να εναρμονίζεται και να κυλά παράλληλα με το σήμερα, δίνοντας το βήμα και σε σύγχρονους καλλιτέχνες να εκθέσουν έργα τους, που ταιριάζουν απόλυτα στον χαρακτήρα του μουσείου. Το Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου στεγάζει ένα από τα παλαιότερα μουσεία της χώρας και αποτελεί το μείζον Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλίας. Συγκεκριμένα, ανεγέρθηκε το 1909, με δωρεά του Αλεξίου Αθανασάκη.
Σκοπός και αφορμή ίδρυσης του εν λόγω νεοκλασικού κτιρίου αποτέλεσε η επιτακτική ανάγκη στέγασης και έκθεσης των γραπτών επιτύμβιων στηλών ελληνιστικών χρόνων από το νεκροταφείο της αρχαίας Δημητριάδας, οι οποίες ανακαλύφθηκαν μέσω ανασκαφών του Α. Αρβανιτόπουλου στις αρχές του 20ού αιώνα. Με την πάροδο των ετών και το πέρας των ανασκαφών και, κατ’ επέκταση, της ανεύρεσης αρχαιολογικών ευρημάτων, στάθηκε αδήριτη η ανάγκη για επέκταση των χώρων του μουσείου, προκειμένου να φιλοξενήσει κατά δέοντα τρόπο τον ολοένα αυξανόμενο αρχαιολογικό πλούτο. Η επέκταση του κτιρίου υλοποιήθηκε το 2004 –παρόλο που το αίτημα είχε καταστεί γνωστό από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα– διαμορφώνοντας κατά τούτον τον τρόπο τη σημερινή του μορφή, που χαρακτηρίζεται από άρτια και πρωτότυπη χωροθέτηση.
Η μόνιμη έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου περιέχει ευρήματα από ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στον νομό Μαγνησίας από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα. Ειδικότερα, φιλοξενούνται εκθέματα από όλη τη Θεσσαλία και καλύπτουν το χρονολογικό φάσμα από τη νεολιθική εποχή έως τα ρωμαϊκά χρόνια. Ο επισκέπτης απολαμβάνει τη νέα μόνιμη έκθεση: «Η εξέλιξη της Θεσσαλικής πόλης στο μυχό του Παγασητικού κόλπου», παρακολουθώντας τη ροή της θεσσαλικής πόλης από τη μυκηναϊκή εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους, με σημείο αναφοράς τρεις σημαντικές πόλεις της περιοχής: την Ιωλκό, τις Φερές και τη Δημητριάδα, οι οποίες, στη διάρκεια δύο χιλιάδων περίπου ετών, άνθισαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και η μια διαδέχθηκε την άλλη στην κυριαρχία.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα που εκτίθενται παρουσιάζουν αντιπροσωπευτικά τον ιδιωτικό και δημόσιο βίο της κάθε πόλης. Επιπλέον, η μόνιμη έκθεση παρουσιάζει τον νεολιθικό πολιτισμό της Θεσσαλίας, υπογραμμίζοντας τους νεολιθικούς οικισμούς του Σέσκλου και του Διμηνίου. Ειδικότερα, η έκθεση των ευρημάτων των προαναφερθέντων οικισμών διαιρείται σε τρεις ενότητες: την οικιστική δραστηριότητα, την οικονομία και την ιδεολογία της εποχής.
Κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί πως το μουσείο έχει μεριμνήσει, προκειμένου τα εκθέματα και οι εποχές στις οποίες αυτά εντάσσονται να καθίστανται απολύτως κατανοητά από τον επισκέπτη. Ενημερωτικό υλικό επικουρεί τον θεατή καθ’ όλη την επίσκεψή του, βοηθώντας τον να εγκλιματιστεί στην κάθε περίοδο. Παράλληλα, επιβοηθητικές πληροφορίες συνοδεύουν κάθε αρχαιολογικό εύρημα και για τα σημαντικότερα διατίθεται η δυνατότητα ενοικίασης ακουστικού υλικού. Μάλιστα, πληθώρα εκθεμάτων δεν «εγκλωβίζονται» σε προθήκες, αλλά βρίσκονται σε άμεση επαφή με τον επισκέπτη.
Την περίοδο που διανύουμε και, συγκεκριμένα, έως τις 30 Οκτωβρίου, λαμβάνει χώρα στο μουσείο και η εικαστική μοντέρνα έκθεση «Meta-κίνηση». Αφορμή έναρξής της υπήρξε η επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Δεκατέσσερις εικαστικοί με εντοπιότητα από την πόλη του Βόλου εκθέτουν δημιουργίες εμπνευσμένες από τα αρχαιολογικά ευρήματα που φιλοξενούνται στο μουσείο. Οι δύο κόσμοι, αν και διαφορετικοί μεταξύ τους, ο ένας σύγχρονος και ο άλλος αρχαιοελληνικός, περιπλέκονται –κυριολεκτικά– δημιουργώντας, όμως, ένα αρμονικό αποτέλεσμα.
Μοντέρνοι καμβάδες, γλυπτά και συνθέσεις τοποθετούνται πλάι σε πήλινα ειδώλια, κτερίσματα και σκεύη και παραπλανούν ενίοτε τον επισκέπτη, κάνοντάς τον να νομίζει ότι ανήκουν στη μόνιμη έκθεση του μουσείου. Πράγματι, και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες αναφέρουν μεταξύ άλλων: «Τα νέα έργα ενσωματώθηκαν με ευλάβεια στους χώρους του Μουσείου, με γνώμονα τη διαφύλαξη της μουσειακής αισθητικής και της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, αλλά και την εκ νέου ενεργή συμμετοχή και ανακάλυψη του θεατή σε έναν ήδη γνώριμο χώρο. Η σύνδεση με το παρελθόν και τις ρίζες μας, ο προσδιορισμός της ταυτότητάς μας, συντελείται βιωματικά και αυτό αποτελεί στόχο της συγκεκριμένης διοργάνωσης».
Αναντίρρητα, το Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο συνιστά έναν «θησαυρό» για τον κόσμο της αρχαιολογίας, λαμβανομένης υπόψιν της πλούσιας μόνιμης συλλογής ευρημάτων του. Παράλληλα, η έκθεση «Meta-κίνηση» συνιστά τρανταχτό παράδειγμα της πετυχημένης προσπάθειας του μουσείου να μην περιορίζεται στον χαρακτηρισμό του ως «αρχαιολογικού» και να δίνει την ευκαιρία στο κοινό να απολαύσει την αναμφισβήτητη, αν και παράδοξη, αρμονία μεταξύ αρχαιοελληνικού και σύγχρονου πολιτισμού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, odysseus.culture.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, archaeologicalmuseums.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, dimosvolos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, efamagvolos.culture.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η εικαστική έκθεση “Meta-κίνηση” στο Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, thenewspaper.gr, διαθέσιμο εδώ
- Εγκαίνια της έκθεσης “Meta-κίνηση”, e-thessalia.gr, διαθέσιμο εδώ
