Του Ιδομενέα Ασσαργιωτάκη,
Μετά από δύο εβδομάδες προσπάθειας για αποκλιμάκωση της έντασης που έχει προκληθεί μεταξύ της Σερβίας και του Κοσόβου, οι συνομιλίες δεν φαίνεται να καταλήγουν σε μία πραγματική λύση. Η πηγή του προβλήματος, είναι οι νέοι διοικητικοί κανόνες που θέλει να επιβάλει η Πρίστινα, με την αντικατάσταση των σερβικών πινακίδων κυκλοφορίας και τον περιορισμό εισόδου στους Σέρβους πολίτες στο έδαφος του Κοσόβου. Αποφάσεις που, όπως διαπιστώσαμε, προκάλεσαν την έντονη αντίδραση των Σέρβων του βόρειου Κοσόβου, που έλαβαν ακολούθως θερμή υποστήριξη από την Σερβική κυβέρνηση. Με την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, η κρίση πράγματι αποκλιμακώθηκε, ωστόσο το πρόβλημα δεν λύθηκε και κάτω από προφανείς πιέσεις από τη Δύση, ο Πρωθυπουργός του Κοσόβου Albin Kurti ανέβαλε την εφαρμογή των μέτρων για ένα μήνα, δηλαδή για την 1η Σεπτεμβρίου, οπότε αναμένονται περισσότερα προβλήματα, εάν δεν επιτευχθεί συμβιβασμός μέχρι τότε.
Οι συνομιλίες, οι οποίες άρχισαν την Πέμπτη 18 Αυγούστου στις Βρυξέλλες, με την συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπάτου Εκπροσώπου της, Joseph Borrell, έδειξαν την αμετάβλητη στάση των δύο πλευρών, αλλά συγχρόνως και την απροθυμία τους για οποιονδήποτε συμβιβασμό. Αν και η ευρωπαϊκή πλευρά δεν έκρυψε την ανησυχία της για την πρόωρη κατάρρευση των συνομιλιών, ο Borrell δήλωσε με αισιοδοξία ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν τις επόμενες μέρες, ενώ δεν ξέχασε να προειδοποιήσει ότι σε περίπτωση κλιμάκωσης οι δύο πλευρές θα φέρουν πλήρως τις ευθύνες. Πολλοί ντόπιοι, όμως, φοβούνται ότι η αποτυχία αυτών των πολιτικών συνομιλιών, που είχαν ως στόχο την επίλυση εικοσαετούς αδιεξόδου μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου, θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε κάποια μορφή τοπικής σύγκρουσης μεταξύ Κοσοβάρων, Σέρβων και Αλβανών. Η Ε.Ε. έχει επιβλέψει πολυετείς συνομιλίες για την εξομάλυνση των σχέσεων, λέγοντας ότι αυτή είναι μία από τις κύριες προϋποθέσεις για την τελική ένταξη του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας στο μπλοκ των 27 εθνών.
Πράγματι, Σερβία και Κόσοβο, όπως συμβαίνει άλλωστε όλα αυτά τα χρόνια της de facto ανεξαρτησίας του Κοσόβου, δεν δείχνουν προθυμία αμοιβαίων συμβιβασμών. Μετά την συνάντηση τους στις Βρυξέλλες, οι δύο ηγέτες κατηγόρησαν ρητά ο ένας τον άλλον, αν και συμφώνησαν στην ανάγκη καθιέρωσης ηρεμίας και ειρήνης στην περιοχή. Για τον Κοσοβάρο Πρωθυπουργό η Ευρωπαϊκή πολιτική θα έπρεπε να είναι πιο σαφής, αυστηρή και ενεργή, (υπονοώντας φυσικά υπέρ της ανεξαρτησίας του Κοσόβου και έναντι της Σερβίας). Από την άλλη, ο Σέρβος Πρόεδρος Vucic παραδέχτηκε ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα στις σχέσεις των δύο κρατών, αλλά τόνισε πως για τους Σέρβους του Κοσόβου, το Κόσοβο δεν είναι, ούτε ήταν ποτέ, ανεξάρτητο κράτος, αλλά υπάγεται στην Σερβία.
Αξίζει να αναφερθεί πως το Κοσσυφοπέδιο είναι μια πρώην επαρχία της Σερβίας, η οποία αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας το 2008. Μια επέμβαση υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ το 1999 τερμάτισε έναν πόλεμο μεταξύ σερβικών δυνάμεων και αυτονομιστών στο Κοσσυφοπέδιο και σταμάτησε την αιματηρή καταστολή του Βελιγραδίου κατά των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου. Μαζί με τη Σερβία, οι σύμμαχοί της Ρωσία και Κίνα δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, η οποία υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα περισσότερα άλλα δυτικά κράτη. Υπάρχουν συνεπώς φόβοι στη Δύση ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη Σερβία σε μια ένοπλη επέμβαση στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, που θα αποσταθεροποιήσει περαιτέρω τα Βαλκάνια και θα στρέψει τουλάχιστον κάποια προσοχή μακριά από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Εξέχουσας σημασίας είναι λοιπόν και οι συνομιλίες των δύο πλευρών με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg. Ο ρόλος της συμμαχίας είναι, άλλωστε, κρίσιμος και δεν μπορεί να αγνοηθεί έπειτα από την στρατιωτική παρέμβαση του υπέρ του Κοσόβου, αλλά και την διατήρηση ειρηνευτικής δύναμης στο έδαφος του, την KFOR η οποία αριθμεί 3.700 στρατιώτες. Παρά το γεγονός ότι το συμφέρον του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα με την σημερινή διεθνή πραγματικότητα και τα πολλαπλά μέτωπα που αντιμετωπίζει σε Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Άπω Ανατολή, επιτάσσει την αποκλιμάκωση και την ηρεμία στην περιοχή των Βαλκανίων, ο Stoltenberg δήλωσε ότι η συμμαχία είναι αποφασισμένη να επέμβει σε οποιαδήποτε περίπτωση επανακλιμάκωσης και επιδείνωσης της έντασης, ώστε να επαναφέρει την τάξη. Πάντως ο Πρωθυπουργός Kurti εξέφρασε την ελπίδα του ότι το ΝΑΤΟ θα αποτρέψει τις διαδηλώσεις και τα οδοφράγματα των Σέρβων επί το έδαφος του Κοσόβου, που παρεμποδίζουν την ελεύθερη μετακίνηση των αρχών της χώρας στην επικράτεια και άρα και στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Για ακόμα μία φορά, λοιπόν, η σύγκλιση των δύο αντιμαχόμενων πλευρών μοιάζει να είναι πολύ μακρινή, θα μπορούσαμε να πούμε σχεδόν απίθανη. Οι συνομιλίες, είναι βέβαιο, ότι θα συνεχιστούν τις επόμενες μέρες και οι πιέσεις προς εύρεση λύσης από Ευρωπαϊκή Ένωση και ΝΑΤΟ θα είναι δεδομένες. Τα αποτελέσματα των διεργασιών αυτών, όμως καθώς και η βιωσιμότητα οποιασδήποτε λύσης, αν αυτή υπάρξει, θα φανούν τις επόμενες μέρες και προφανώς η λύση πρέπει να έρθει πριν την 1 Σεπτεμβρίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Serbia and Kosovo agree to further talks to deescalate Balkan tensions, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Serbia, Kosovo Leaders ‘Make No Progress’ at Brussels Meeting, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
- NATO urges restraint in Kosovo and Serbia but stands ready to intervene if needed, Politico, διαθέσιμο εδώ
