Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Στο πλαίσιο των αποκαλύψεων για την παρακολούθηση Ανδρουλάκη κι ενόψει των εξελίξεων που θα λάβουν χώρα από τα τέλη Αυγούστου, με τη συζήτηση στη Βουλή σ’ επίπεδο αρχηγών κομμάτων, πολλοί είναι αυτοί που προσπαθούν να προσδιορίσουν την αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού που αναμένεται ν’ ακολουθήσει.
Κοινός τόπος στις περισσότερες δημόσιες αναλύσεις είναι η απομάκρυνση του ΠΑΣΟΚ από τη ΝΔ και η προσέγγισή του με τον ΣΥΡΙΖΑ. Προσέγγιση, που όπως αναφέρεται μπορεί να προκύψει είτε βάσει συνειδητής επιλογής σύμπτυξης αντι-δεξιού μετώπου είτε να προκύψει μοιραία κι αναπόφευκτα απλώς λόγω της έντασης της σύγκρουσης του Κινήματος με την κυβέρνηση, η οποία είναι ήδη σφοδρή κι αναμένεται να κλιμακωθεί.
Πριν μπούμε σε αυτό καθ’ αυτό το πολιτικό περιεχόμενο αυτού του σχήματος, αξίζει να εξετάσουμε ποιοι είναι αυτοί που το εκφράζουν:
Καταρχάς, εκπορεύεται από τη ΝΔ. Τούτο διότι θεωρείται ότι η ταύτιση του Νίκου Ανδρουλάκη με τον Αλέξη Τσίπρα, έστω και σ’ επίπεδο πρόβλεψης, θα διεγείρει τα έντονα αντι-ΣΥΡΙΖΑ αντανακλαστικά, τα οποία εντοπίζονται στην συντριπτική πλειοψηφία της βάσης του ΠΑΣΟΚ. Έτσι, πιστεύεται ότι σε πρώτο χρόνο θα υποχρεωθεί ο Πρόεδρος του τελευταίου, ν’ αμβλύνει την κριτική του προς την κυβέρνηση ενώ σε δεύτερο χρόνο Κεντρώοι ψηφοφόροι του κόμματος, άνθρωποι που βίωσαν οδυνηρά τις επιθέσεις ΣΥΡΙΖΑ κατά το πρόσφατο παρελθόν θα προτιμήσουν να συσπειρωθούν γύρω από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη λογική «το μη χείρον, βέλτιστον».
Δεύτερον, η λογική της σύγκλισης καλλιεργείται επικοινωνιακά από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας, βρήκε μια απρόσμενη ευκαιρία να επιτεθεί στον Πρωθυπουργό και στην κυβέρνηση. Μετά από τρία χρόνια αποτυχημένης αντιπολίτευσης, με τη ΝΔ να συνεχίζει να προηγείται δημοσκοπικά με υψηλές διαφορές, η Κουμουνδούρου θεωρεί ότι έχει μια μεγάλη ευκαιρία να πλήξει καίρια το προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη αλλά και να κυριαρχήσει οριστικά στον χώρο της λεγομένης Κεντροαριστεράς.
Πώς θα το επιχειρήσει; Πρωτίστως, θ’ ανεβάζει διαρκώς του τόνους της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση. Αυτό ενέχει, βέβαια, τον κίνδυνο της πριμοδότησης Ανδρουλάκης εκ της πλαγίας οδού, μιας κι αυτός παρουσιάζεται ως το θύμα της υπόθεσης. Από την άλλη όμως, ως βασικός αντιπολιτευτικός πόλος θ’ αναδειχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα, πιστεύεται ότι τελικά θα μπορούσε και να πληγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης σε ό,τι αφορά τη μάχη στον χώρο της Κεντροαριστεράς, δεδομένου ότι ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μπορεί να έχει σηκώσει πολύ ψηλά το ζήτημα της παρακολούθησής του από την ΕΥΠ πλην όμως, μέχρι στιγμής, κινείται με θεσμική μετριοπάθεια, αρνούμενος να ζητήσει εκλογές. Θα κατηγορηθεί λοιπόν εμμέσως ότι «χαρίζεται» στον Μητσοτάκη σε σύγκριση με τη σκληρή στάση του Αλέξη Τσίπρα. Ακόμα, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο Ανδρουλάκης δεν είχε γίνει βουλευτής. Επομένως, θ’ απουσιάζει από τη συζήτηση των επικεφαλής των κομμάτων στη Βουλή (την οποία ζήτησε ο ΣΥΡΙΖΑ) για μια υπόθεση η οποία τον αφορά άμεσα. Εκεί ο Τσίπρας θα προσπαθήσει να εμφανιστεί ως ο ηγέτης της Δημοκρατικής Παράταξης απέναντι στη Δεξιά. Ακόμη, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θεωρεί ότι η ρήξη ΝΔ-ΠΑΣΟΚ «καίει» τα σενάρια συγκυβέρνησης των δύο, ενώ αντιθέτως θα μπορούσε να προκύψει η λεγόμενη «προοδευτική διακυβέρνηση», με τον ΣΥΡΙΖΑ ως τον μεγαλύτερο εταίρο και τον ίδιο επικεφαλής. Δεν είναι φυσικά βέβαιο ότι τα νούμερα βγαίνουν για να προκύψει η δεδηλωμένη, με το σύνολο των βουλευτών δεύτερου και τρίτου κόμματος αλλά άπαξ και πέσει ο σπόρος, μπορεί να προκύψουν.
Τρίτη πηγή προέλευσης του σεναρίου σύγκλισης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ αποτελούν διάφοροι παράγοντες πέριξ της Χαριλάου Τρικούπη. Κι αν η συντριπτική πλειοψηφία στελεχών και βάσης απεχθάνονται τον ΣΥΡΙΖΑ, υφίστανται διάφορες εστίες που επιδιώκουν τη συμπόρευση. Είναι γνωστό ότι μια τέτοια άποψη ευδοκιμεί στο περιβάλλον του Γιώργου Παπανδρέου. Ορισμένοι, μάλιστα, εκ των πιστών του υποστηρίζουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να ηγηθεί ενός τέτοιου σχήματος ως πρόσωπο που θα σηματοδοτήσει την υπέρβαση μεταξύ Τσίπρα και Ανδρουλάκη και θα συμβολίσει την αποκατάσταση των σχέσεων των δύο κομμάτων δείχνοντας μεγαλοψυχία απέναντι σε αυτούς που τον αποκαλούσαν πριν λίγα χρόνια «Πινοσέτ» και δικαιώνοντας τις επιλογές του από το 2009 κι εντεύθεν. Κι αν δεν δεχθούν οι εν ενεργεία Πρόεδροι να υποχωρήσουν χάρην αυτού, ο ΓΑΠ θα μπορούσε και πάλι να διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο και να δικαιωθεί, ως κοινή τους πρόταση για Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επί παραδείγματι.
Αν και στην πολιτική έχουμε δει πολλά και θα δούμε ακόμα περισσότερα, η ανωτέρω προσέγγιση του ζητήματος μαρτυρά ότι φορείς της είναι μάλλον αυτοί που συμβούλευσαν τον Παπανδρέου να απειλεί ότι θα προκαλέσει εκλογές το 2009, με όχημα την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας, ν’ αναλάβει μόνος του την υλοποίηση και το πολιτικό κόστος του πρώτου Μνημονίου, να παραιτηθεί στον Σαμαρά, για λίγες ώρες, ν’ ανακοινώσει δημοψήφισμα το 2011, να διασπάσει το ΠΑΣΟΚ 20 ημέρες πριν από τις πρώτες εκλογές του 2015, να κατέλθει υποψήφιος για την προεδρεία του κόμματος το 2021… Υπάρχουν, επίσης, εντός του ΠΑΣΟΚ και διάφοροι «πονηροί» πολιτευτές των προσεχών αυτοδιοικητικών εκλογών που γνωρίζοντας ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σ’ επίπεδο Δήμων και Περιφερειών δεν έχει, κατά κανόνα, τη δυνατότητα να συγκροτήσει αξιόλογα ψηφοδέλτια. Έτσι, θέλουν αυτοί να εμφανιστούν ως κοινές υποψηφιότητες ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ, επίσημα ή ανεπίσημα.
Ας διατηρήσουμε ως γνώμονα τη λογική:
Ο Ανδρουλάκης δεν μπορεί να μη συγκρουστεί με τον Μητσοτάκη για την υπόθεση των υποκλοπών. Θα πρόκειται για πολιτική αυτοχειρία. Προφανώς, μια τέτοια σύγκρουση δημιουργεί ένα χάσμα στις σχέσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ που δύσκολα γεφυρώνεται με κατάληξη μια μελλοντική κυβέρνηση συνεργασίας των δύο. Το γεγονός ότι βρίσκεται και θα εξακολουθήσει να βρίσκεται σε κόντρα με την κυβέρνηση, πλην της έντασης, δεν αποτελεί κάτι το καινοφανές, δεδομένου ότι ο ελληνικός λαός έχει κατατάξει το ΠΑΣΟΚ στη θέση της αντιπολίτευσης. Εκεί βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά κόμματα. Αυτό όμως συμβαίνει σταθερά εδώ και μία τριετία. Από διαφορετικές αφετηρίες το καθένα, βρίσκονται όλα απέναντι στην κυβέρνηση. Το ότι όμως εξακολουθούν να υπάρχουν οφείλεται σε διάφορες ιδεολογικές, υφολογικές, πρακτικές. Το ΠΑΣΟΚ σε πιο ακριβώς επίπεδο θα μπορούσε να ταυτιστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ; Έχει μήπως Πολάκηδες; Υπερασπίζεται το μπάχαλο και τη βία; Προωθεί την εξίσωση προς τα κάτω, όταν αυτό είναι το κόμμα που δημιούργησε τις συνθήκες ανοδικής κοινωνικοοικονομικής κινητικότητας μετά τη Μεταπολίτευση; Στήριξε την εθνικά επιζήμια Συμφωνία των Πρεσπών; Θέλει μια Ελλάδα ≤γυμνή≥ από εξοπλισμούς και με τα σύνορά της ≤ξέφραγο αμπέλι≥;
Θα πρόκειται, επίσης, για πολιτική αυτοχειρία, ενδεχόμενη απόπειρα ανιστόρητων και παράλογων προσπαθειών να βρεθεί στην ίδια όχθη το ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά ας υποθέσουμε ότι ≤βαφτίζοντας το κρέας ψάρι≥ κάποιοι ανακαλύπτουν σημεία ιδεολογικοπολιτικής σύγκλισης. Η βάση του ΠΑΣΟΚ έχει εμπεδωμένα κι έντονα συναισθήματα απέχθειας για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο μέσος άνθρωπος που υφίσταται τις χυδαιότητες των ΣΥΡΙΖΑ εδώ και δώδεκα χρόνια δεν λησμονεί τη λεκτική και σωματική βία που υπέστη από το κόμμα του Τσίπρα. Δεν ξεχνά τη λεηλασία του πολιτικού του χώρου από τη λαϊκίστικη λαίλαπα που τελικά έφερε το τρίτο και χειρότερο Μνημόνιο, αφού δεσμεύτηκαν οι καταθέσεις κι αφού η χώρα βρέθηκε με το ένα πόδι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης κι Ευρωζώνης. Ακόμα κι αν η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ αποφάσιζε συμμαχία με τον ΣΥΡΙΖΑ, θα έμενε ουσιαστικά χωρίς κόμμα. Ο ορισμός της πολιτικής αυτοχειρίας.
Έχει δείξει, όμως, ο Ανδρουλάκης ότι μπορεί να καταστεί πολιτικός αυτόχειρας; Η πορεία του, μέχρι σήμερα, μάλλον το αντίθετο πιστοποιεί. Ανέβηκε τάχιστα τα σκαλιά της κομματικής ιεραρχίας και δέχτηκε να γίνει Γραμματέας του ΠΑΣΟΚ στη χειρότερη φάση του. Κίνηση την οποία αξιοποίησε τόσο επικοινωνιακά, όσο και οργανωτικά, δεδομένου ότι είχε την ευκαιρία να διαχειριστεί τον μηχανισμό του κόμματος προετοιμάζοντας την κάθοδό του στις Ευρωεκλογές, που εξελέγη άνετα. Η Ευρωβουλή έχει πολλά χρήματα, μηδαμινό πολιτικό κόστος και διεθνείς επαφές υψηλού επιπέδου. Σε αυτά επένδυσε ο Ανδρουλάκης την ώρα που η Ελλάδα έβραζε και η εγχώρια πολιτική ζωή είχε καταστεί ≤κρεατομηχανή≥.
Το 2017, κατήλθε ως υποψήφιος Πρόεδρος του κόμματος, εν γνώσει του ότι δεν είναι το φαβορί. Κατετάγη δεύτερος κι αυτομάτως κατέστη «Πρόεδρος εν αναμονή». Στις εκλογές του 2019 προτίμησε εκ νέου το ευρωψηφοδέλτιο κι όχι την υποψηφιότητα για τη Βουλή των Ελλήνων. Ήξερε ότι είχε πάρα πολλές πιθανότητες ν’ ανανεώσει την ευρωπαϊκή του θητεία και μάλιστα να βγει πρώτος. Αντιθέτως, η πρόταση της αείμνηστης Φώφης να είναι υποψήφιος βουλευτής στόχευε στο να τον «κοντύνει». Διότι όλος ο μηχανισμός της τότε ηγεσίας αλλά και οι λοιποί δελφίνοι θα τον πολεμούσαν με άγνωστα αποτελέσματα. Στις εκλογές νέας ηγεσίας του περασμένου Δεκεμβρίου έπαιξε έξυπνα το χαρτί της ανανέωσης, ενώ ουσιαστικά απέφυγε να πάρει σαφή θέση για τα περισσότερα ζητήματα ή να έρθει σε αντιπαράθεση με κάποιον εξ των ανθυποψηφίων του. Αποτέλεσμα υπήρξε η θριαμβευτική εκλογή του.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης λοιπόν, έχει άλλες αδυναμίες αλλά σίγουρα έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Μπορεί να πιεστεί πολιτικά και να κάνει επιμέρους λάθη, όντας νέος παίκτης σ’ ένα γήπεδο που δεν γνωρίζει καλά. Μπορεί να μην έχει ακόμη αναπτύξει τη δυνατότητα ευρύτερης θεώρησης της πολιτικής και να παραμένει, σε μεγάλο βαθμό, δέσμιος της λογικής του «ομαδάρχη» και του «γραμμιτζή». Η πορεία του όμως δείχνει ότι είναι απίθανο να κάνει μια τόσο χοντροκομμένη γκάφα, όσο η συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Καιρός λοιπόν να το επικοινωνήσει και καλύτερα.
