Της Δήμητρας Αργυρού,
Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (International Maritime Organization–IMO) αποτελεί έναν πολυεθνικό, διακυβερνητικό οργανισμό που επιβλέπει την ορθή και ασφαλή επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των χωρών-μελών του στον τομέα της ναυσιπλοΐας.
Οι πρώτες συγκροτημένες προσπάθειες για την οργάνωση ενός τέτοιου οργάνου έλαβαν χώρα μετά τη βύθιση του Τιτανικού, το 1912. Κάθε χώρα είχε έως τότε τους δικούς της κανόνες ασφάλειας και για τον λόγο αυτό πολλά πλοία περιέρχονταν σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση στον τομέα αυτόν. Έτσι και ιδρύθηκε ο ΙΜΟ, στις 17 Μαρτίου 1948 στη Γενεύη, και αποτελεί έκτοτε έναν από τους πολλούς οργανισμούς του OHE, διακρατικού χαρακτήρα. Αρχικά, ονομαζόταν IMCO (Intergovernmental Maritime Consultative Organization), αλλά, μετέπειτα, το 1982, μετονομάστηκε σε ΙΜΟ και έχει πλέον έδρα το Λονδίνο. Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του οργανισμού θεωρούνταν ως club πλουσίων, ενώ, ταυτόχρονα, δεν επέδειξε ουσιώδη δραστηριότητα. Ωστόσο, μετά το μεγάλο ναυτικό ατύχημα του δεξαμενόπλοιου Torrey Canyon, το 1967, και την εκτεταμένη θαλάσσια ρύπανση που αυτό προκάλεσε, αναδύθηκε η ανάγκη για την ύπαρξη ενός οργανισμού, ο οποίος θα έθετε κανόνες και θα βοηθούσε στη διασφάλιση της ασφαλούς ναυσιπλοΐας με την αποφυγή ατυχημάτων.
Ο ΙΜΟ είναι η παγκόσμια αρχή καθορισμού προτύπων για την ασφάλεια τόσο της ζωής στη θάλασσα όσο και του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Ο κύριος ρόλος του είναι να δημιουργήσει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τη ναυτιλιακή βιομηχανία που να είναι δίκαιο και αποτελεσματικό, να υιοθετείται και να εφαρμόζεται παγκοσμίως. Με άλλα λόγια, ο ρόλος του είναι να δημιουργήσει ίσους όρους ανταγωνισμού, ώστε οι πλοιοκτήτες να μην αντιμετωπίζουν τα οικονομικά τους ζητήματα παραμελώντας την ασφάλεια.
Σήμερα, ο IMO αποτελείται από 175 κράτη-μέλη (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες-μέλη με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την παροχή διεθνών ναυτιλιακών υπηρεσιών). Ο Οργανισμός αναπτύσσει ποικίλες δραστηριότητες και φροντίζει τη σωστή εφαρμογή 40 περίπου διεθνών Συμβάσεων, καθώς και προετοιμάζει νέους κανόνες. Ο ΙΜΟ περιλαμβάνει ιδιαίτερα αυστηρές προδιαγραφές για τις χώρες-μέλη του. Οι εκδόσεις του, SOLAS (Safety Of Life At Sea), που αφορούν την ασφάλεια στη ναυσιπλοΐα, και MARPOL (International Convention for the Prevention of Pollution from Ship), που σχετίζεται με την προστασία από τη ρύπανση στη θάλασσα, παρέχουν δεσμευτικούς κανόνες για όλες τις κατασκευές πλοίων και αυτοί ισχύουν παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, λαμβάνει υπόψιν του και τομείς ναυτικής υποδομής, όπως το ικανοποιητικό επίπεδο εκπαίδευσης των ναυτών, αλλά και τη σωστή διαχείριση όλων των τύπων φορτίων, από πετρέλαιο μέχρι τα πλέον επικίνδυνα φορτία. Αυτό καθίσταται εφικτό με τη χρήση αυστηρών μέτρων, προδιαγραφών και διαδικασιών.
Ο Οργανισμός συγκροτείται από τις παρακάτω δομές. Πρώτον, τη Συνέλευση, που είναι το ανώτατο Κυβερνητικό Σώμα του Οργανισμού και είναι αρμόδια για την έγκριση του προγράμματος εργασίας, του προϋπολογισμού και της εκλογής του Συμβουλίου. Δεύτερον, το Συμβούλιο αποτελεί το εκτελεστικό όργανο του ΙΜΟ και εποπτεύει το έργο του. Περαιτέρω, υφίστανται και ακόμη πέντε κύριες Επιτροπές: η Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας (MSC), η Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC), η Νομική Επιτροπή, η Επιτροπή Τεχνικής Συνεργασίας και η Επιτροπή Διευκόλυνσης. Υπάρχει, επίσης, ένας σημαντικός αριθμός υποεπιτροπών, που υποστηρίζουν το έργο των ανωτέρω κύριων τεχνικών επιτροπών.
Καταληκτικά, η ναυτιλία είναι η πιο αποτελεσματική και οικονομικά αποδοτική μέθοδος διεθνούς μεταφοράς για τα περισσότερα αγαθά και σήμερα έχει αναπτυχθεί τόσο, ώστε να μεταφέρει περισσότερο από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου σε όλο τον κόσμο. Κρίνεται αναγκαίο, με βάση τα παραπάνω, να λειτουργεί ένας οργανισμός, ο οποίος θα διασφαλίζει, καθώς και θα παρέχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την προστασία από τη θαλάσσια ρύπανση. Μέσω του ΙΜΟ, τα κράτη-μέλη του Οργανισμού, η κοινωνία των πολιτών και η ναυτιλιακή βιομηχανία συνεργάζονται, ώστε να επιτύχουν μια πράσινη οικονομία και ανάπτυξη με βιώσιμο τρόπο. Η προώθηση της βιώσιμης ναυτιλίας είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες του ΙΜΟ τα επόμενα χρόνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Brief History of IMO, διαθέσιμο εδώ
- Introduction to IMO, διαθέσιμο εδώ
- Structure of IMO, διαθέσιμο εδώ
- Εμμανουήλ Ρούκουνας, Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, 2η έκδ., Νομική Βιβλιοθήκη, 2015
