Της Λαμπρινής Μπάντου,
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο που υιοθέτησε η Ελλάδα σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των Μουφτειών στη Θράκη, στα τέλη Ιουλίου, προκάλεσε την έντονη αντίδραση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Το τελευταίο κατηγορεί την Ελλάδα για εκφοβισμό της μειονότητας και καταπάτηση ελευθεριών και δικαιωμάτων της και, κατ’ επέκταση, παραβίαση της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Πιο αναλυτικά, με το άρθρο 40 της ανωτέρω Συνθήκης παρέχεται στη μουσουλμανική μειονότητα το δικαίωμα να ιδρύει, να διαχειρίζεται και να ελέγχει τις δικές της θρησκευτικές, εκπαιδευτικές και φιλανθρωπικές-κοινωνικές οργανώσεις. Επομένως, η Ελλάδα θα πρέπει να της παρέχει την απαραίτητη υποστήριξη και διευκόλυνση για την εκλογή, τη διαχείριση και τη διάρθρωση των Μουφτήδων της. Με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε από τη χώρα μας, προβλέπεται η διαφάνεια σε όλα τα στάδια των διαδικασιών επιλογής των ηγετών (Μουφτών) στην εν λόγω κοινότητα, η διασφάλιση ευρείας αντιπροσωπευτικότητας μέσω μιας Συμβουλευτικής Επιτροπής, η οποία αποτελείται αποκλειστικά από Μουσουλμάνους που μένουν στη Θράκη, η ανάδειξη από την εν λόγω επιτροπή των πιο κατάλληλων προσώπων για τη στελέχωση Μουφτειών, χωρίς κρατική παρέμβαση, καθώς και η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των γυναικών στη διαδικασία επιλογής θρησκευτικού ηγέτη, στοιχείο πρωτοποριακό, σύμφωνα με τα διεθνώς ισχύοντα.
Ειδικότερα με τη νέα νομοθετική ρύθμιση προβλέπονται:
- H οικονομική ανεξαρτησία του θεσμού του Μουφτή, μέσα από ένα οργανωμένο πλαίσιο με προβλέψεις για την οργάνωση και λειτουργία της Μουφτείας, τη στέγασή τους, την ασφάλεια, τη μεταφορά ανθρώπινου δυναμικού, τις μετακινήσεις, την κάλυψη εξόδων για τις εργασίες τους, την έκδοση εντύπων, τη δημιουργία ιστοσελίδων κ.λπ.
- Η μετατόπιση της έμφασης από το πρόσωπο του Μουφτή στον θεσμό της Μουφτείας.
- Η καθιέρωση της τριπλής ιδιότητας του Μουφτή στη χώρα μας: θρησκευτικού λειτουργού, επικεφαλής δημόσιας υπηρεσίας και λειτουργού με δικαιοδοτικές αρμοδιότητες, η οποία επιφέρει και ξεχωριστή ευθύνη της Πολιτείας σε σχέση με τον τρόπο επιλογής και λειτουργίας τους. Με τον τρόπο αυτό, τεκμηριώνεται η μοναδική θέση του Μουφτή στην Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
- Πρόνοιες για την καθιέρωση ασυμβίβαστων και κωλυμάτων, ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος αιτιάσεων σε βάρος των Μουφτήδων και να αποφεύγονται αμφισβητήσεις της ακεραιότητάς τους. Για παράδειγμα, απαγόρευση κατά την άσκηση των καθηκόντων τους οποιασδήποτε μορφής εκδήλωσης υπέρ ή κατά πολιτικού κόμματος, η απαγόρευση να παρέχουν μισθωτή εργασία ή να ασκούν επάγγελμα, να μην είναι εκλεγμένοι σε ΟΤΑ, ενώ στα κωλύματα διορισμού ισχύουν όσα αναφέρονται στον υπαλληλικό κώδικα.
- Καινοτομίες σε σχέση με τη διαδικασία επιλογής των Μουφτήδων υπέρ της ευρύτερης δυνατής αποδοχής τους ως προσώπων αυξημένου κύρους. Κρίσιμο πρόσωπο στη διαδικασία επιλογής δεν είναι πια ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, αλλά ο τοποτηρητής Μουφτής, με απόφαση του οποίου συγκροτείται και Συμβουλευτική Επιτροπή, αποτελούμενη από 33 μέλη (τοποτηρητής μουφτής και 32 μουσουλμάνοι θρησκευτικοί λειτουργοί) της μουσουλμανικής μειονότητας, τα οποία επιλέγονται μέσω δημόσιας κλήρωσης μεταξύ ιμάμηδων, ιεροδιδασκάλων και μουσουλμάνων θεολόγων. Η εν λόγω επιτροπή εξετάζει τις υποψηφιότητες για τα καθήκοντα του Μουφτή και, στη συνέχεια, υποβάλλει κατάλογο με τους κατάλληλους υποψήφιους στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, ο οποίος και ορίζει έναν από αυτούς στη θέση του Μουφτή με Προεδρικό Διάταγμα. Η διαδικασία επιλογής Μουφτή είναι σύμφωνη και με τις αρχές του Ισλάμ.
Ωστόσο, όπως ανέφερε το Τουρκικό ΥΠΕΞ, οι προσπάθειες της χώρας μας να έχει τον Μουφτή υπό τον δικό της έλεγχο έγιναν χωρίς τη συγκατάθεση των εκπροσώπων της τουρκικής μειονότητας, δηλαδή των Μουφτήδων, παραβιάζοντας τα θρησκευτικά δικαιώματα και τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται στις διεθνείς συμφωνίες. Τονίζει, επίσης, πως η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει επίσημα τους Μουφτήδες που επιλέγει η μειονότητα, αγνοώντας, έτσι, το δικαίωμα της εν λόγω κοινότητας να εκλέγει δικό της Μουφτή και γι’ αυτό απαιτεί η εκλογή του να γίνεται απευθείας από τη μουσουλμανική μειονότητα. Από την άλλη μεριά, το ελληνικό ΥΠΕΞ κάνει λόγο για «διαστροφή της πραγματικότητας» από τη μεριά της γειτονικής χώρας, καθώς θεωρεί πως ο νέος νόμος συντάχθηκε μετά από μακρά διαβούλευση με τους εκπρόσωπους της μειονότητας και πως δημιουργεί ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τις Μουφτείες στη Θράκη και πως είναι συμβατός με το ελληνικό Σύνταγμα, αλλά και τις διεθνείς συμφωνίες.
Επισημαίνεται ότι στόχος της νομοθετικής αυτής πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία ενός θεσμού με εγγυήσεις νομιμότητας, διαφάνειας, ανεξαρτησίας, αποτελεσματικότητας, με επικεφαλής πρόσωπα κύρους, στα οποία η Πολιτεία θα διαθέσει επαρκή οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη. Η μουσουλμανική, λοιπόν, κοινότητα στη Θράκη θα λέγαμε ότι απολαμβάνει όλα όσα προσφέρει μια δημοκρατική και ευνοούμενη Πολιτεία στους πολίτες της. Μήπως, όμως, η ίδια η Τουρκία δεν τηρεί διαχρονικά αρκετά από τα άρθρα της Συνθήκης της Λωζάνης; Όπως φαίνεται, οι συστηματικές πολιτικές της έχουν ως αποτέλεσμα τον σταδιακό αφανισμό των ελληνικών μειονοτήτων σε Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο. Η Τουρκία, επομένως, δεν θα πρέπει να παρεμβαίνει πολιτικά στο ζήτημα της Θράκης, καθώς αυτό αποτελεί αρμοδιότητα της Ελληνικής Πολιτείας. Καλείται, λοιπόν, να κάνει μια αυτοκριτική, όπου θα απολογηθεί και για τις αιτίες, οι οποίες αναγκάζουν τους πολίτες της να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Άγκυρα επαναφέρει ζήτημα «τουρκικής μειονότητας», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το ΥΠΕΞ απαντά για τους μουφτήδες: Η Τουρκία διαστρέφει και πάλι την πραγματικότητα, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αλλάζουν όλα για τις Μουφτείες – Νομοθετικές ρυθμίσεις σήμερα στην Βουλή, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νέες προκλήσεις από την Άγκυρα: Εγείρει εκ νέου ζήτημα «τουρκικής μειονότητας» στη Θράκη, ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
