Της Χάρις Λιάτσου,
«Δεν θέλουμε να είμαστε μια μεικτή φυλή με μη Ευρωπαίους». Οι χώρες «όπου ευρωπαϊκοί και “εξωευρωπαϊκοί” λαοί συνυπάρχουν δεν είναι πλέον έθνη. Οι χώρες αυτές δεν είναι τίποτε άλλο από συνονθύλευμα λαών». Αυτά είναι δύο αποσπάσματα από τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Viktor Orban, όπου αναφέρεται στην Τρανσυλβανία της Ρουμανίας, στην οποία κατοικούν και Ούγγροι, όπως παραθέτει στα ελληνικά το ειδησεογραφικό δίκτυο CNN. Εν έτει 2022, θα πίστευε κανείς ότι ένα πρόσωπο της πολιτικής θα μπορούσε να αναγνωρίσει την ισότητα των ανθρώπων, χωρίς να κάνει φυλετικές διακρίσεις. Παρόλα αυτά, η πραγματικότητα έρχεται για άλλη μια φορά να μας υπενθυμίσει ότι η ανθρωπότητα δεν έχει εξελιχθεί τόσο όσο νομίζουμε. Είναι ξεκάθαρο πως για ένα πρόσωπο ηγεσίας που έχει τόση δύναμη και επιρροή, το να εκφράζει ελεύθερα και χωρίς καμία αιδώ ή αμφιβολία τις απόψεις του για μια φυλή είναι τρομερά επικίνδυνο. Δεν είναι τίποτα άλλο παρά φυλετικός ρατσισμός, που αν προωθείται από τέτοια άτομα, η ζημία που θα προκληθεί θα είναι ανεπανόρθωτη.
Ο φυλετικός ρατσισμός συνήθως γίνεται με κριτήριο διαχωρισμού το χρώμα του ανθρώπινου δέρματος ή την φυλετική καταγωγή του ατόμου. Ένα ισχυρό παράδειγμα είναι τα εκατομμύρια θύματα των Ναζί, τα οποία ο Viktor Orban επίσης δεν παρέλειψε να αναφέρει γεμάτος σαρκασμό, αφήνοντας την ευρωπαϊκή κοινότητα άφωνη για το πώς ένας άνθρωπος θα μπορούσε να αναφερθεί σε εκείνη την αμαυρωμένη ιστορική στιγμή με περιπαικτικό ύφος. Επίσης, ένα ακόμη σοκαριστικό περιστατικό ωμού ρατσισμού ήταν η ψυχρή δολοφονία ενός Νιγηριανού πλανόδιου πωλητή στην γειτονική Ιταλία. Με αφορμή, λοιπόν, αυτά τα περιστατικά, είναι απαραίτητο ως κοινωνία να συνειδητοποιήσουμε ότι ο ρατσισμός είναι μια από τις σημαντικότερες μάστιγες των αιώνων ή οποία δεν θα εκλείψει ποτέ, ή τουλάχιστον όχι σύντομα. Ο άνθρωπος, όσος χρόνος και αν περάσει, θα συνεχίσει να δείχνει ενδιαφέρον για κάτι το διαφορετικό από αυτόν, σημασία έχει όμως ο τρόπος με τον οποίο θα το κάνει. Πρέπει αυτή η παρατήρηση του διαφορετικού να ακολουθείται από την αποδοχή του και όχι από την απομάκρυνσή του ή και χειρότερα την ολική απόρριψή του.
Ο ρατσισμός, δυστυχώς όμως, είναι βαθιά ριζωμένος στα ευρωπαϊκά εδάφη. Η φυλή ενός, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, χρησιμοποιείται ως μέτρο σύγκρισης, όταν ο Ευρωπαίος δεν έχει κάτι άλλο να αναδείξει (αρκετά ειρωνικό αν σκεφτούμε ότι η Ευρώπη δεν αποτελείται από μια φυλή). Η ευρωπαϊκή ταυτότητα (και αναφερόμαστε σε αυτή η οποία δεν είναι αυθεντική, αλλά χρησιμοποιείται ως σημάδι φυλετικής ανωτερότητας) είναι ένα από τα μαύρα στίγματα του ρατσισμού της Γηραιάς Ηπείρου. Όσοι, λοιπόν, διαβάζουν αυτό το άρθρο σίγουρα δεν θα ζήσουν για να δουν μια κοινωνία στην οποία ο ρατσισμός δεν υπάρχει και πιθανώς ούτε η επόμενη γενιά από αυτή. Αυτό γιατί θα χρειαστούν αιώνες για να φανούν τα αποτελέσματα της αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου, καθώς η παρατήρησή του μόνο δεν είναι αρκετή.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αδιαμφισβήτητα ένας θεσμός που προσπαθεί ενεργά να αντιμετωπίσει τον ρατσισμό στην Ευρώπη. Αυτό φαίνεται και από την αντίδραση του ευρωκοινοβουλίου στις δηλώσεις του Ούγγρου Πρωθυπουργού. Συγκεκριμένα, το Ευρωκοινοβούλιο ζήτησε από το Συμβούλιο της Ένωσης να αναγνωρίσει ότι η Ουγγαρία παραβιάζει τις αξίες, που πρεσβεύει το νομικό πλαίσιο της Ένωσης και ιδιαίτερα την Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αντιπροσωπεύει την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων εντός της Ένωσης, παραβιάζοντας έτσι τις έννοιες της δημοκρατίας, της ισότητας και τις τέσσερις αρχές του κράτους δικαίου. Ένα ακόμη σημαντικό όργανο κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συνεργάζεται στενά με το Συμβούλιο της Ευρώπης και είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση και για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρόμοιο ρόλο έχει και ο Οργανισμός θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ένωσης. Πιο ενεργή δράση, πάντως, είναι αυτή του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του ρατσισμού. Μέσω του συγκεκριμένου δικτύου, οι πολίτες έχουν την δυνατότητα να ενημερωθούν για τις φυλετικές διακρίσεις, να συμμετάσχουν σε διαδραστικά προγράμματα και να διαβάσουν ιστορίες θυμάτων ρατσισμού, δίνοντας τους έτσι το κίνητρο να ευαισθητοποιήσουν και άλλα άτομα. Είναι βέβαιο ότι η καταπολέμηση του ρατσισμού είναι ένα δύσκολο έργο και οι δράσεις τις Ευρωπαϊκής Ένωσης και των οργάνων της πρέπει να συνεχίσουν να τον καταπολεμούν. Αυτό, όμως, δεν αρκεί. Είναι μείζονος σημασίας, ο καθένας από εμάς να παίρνει θέση κατά του ρατσισμού και να καταγγέλλει τέτοιες συμπεριφορές, καθώς φαίνεται ότι ένας κίνδυνος ελλοχεύει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδικάζει τις ρατσιστικές δηλώσεις Ορμπάν, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Justice for Alika Ogorchukwu, Get involved. European Network Against Racism, διαθέσιμο εδώ
- European Commission against Racism and Intolerance, Council of Europe, διαθέσιμο εδώ
