Του Ιδομενέα Ασσαργιωτάκη,
Το τελευταίο διάστημα οι εντάσεις και η αστάθεια στις διεθνείς σχέσεις φαίνεται να εντείνονται ολοένα και περισσότερο. Στις πυκνές εξελίξεις, που έφερε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τις κυβερνητικές κρίσεις στα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη, την σινοαμερικανική κρίση γύρω από την Ταϊβάν, την ισραηλοϊρανική διαμάχη και την γενικότερη κατάσταση στην Μέση Ανατολή, προστίθεται τώρα η νέα κρίση στα Δυτικά Βαλκάνια μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου.
Η νέα ένταση, η μία από τις πολλές των τελευταίων χρόνων, προκλήθηκε από την απόφαση της κυβέρνησης της Πρίστινας για την αντικατάσταση όλων των σερβικών πινακίδων κυκλοφορίας. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση έδωσε διορία ενός μήνα στους Σέρβους ιδιοκτήτες οχημάτων, οι οποίοι βρίσκονται κατά κύριο λόγο στο βόρειο Κόσοβο, να παραδώσουν στις αρχές του Κοσόβου τις σερβικές πινακίδες τους. Εκτός αυτού, πάρθηκε η απόφαση να μην γίνονται πια δεκτές οι σερβικές αστυνομικές ταυτότητες για την είσοδο στην, μερικώς αναγνωρισμένη, χώρα και αντ’ αυτού να εκδίδεται έγγραφο άδειας παραμονής για 90 μόνο ημέρες, γεγονός που κλιμάκωσε ακόμη περισσότερο το σκηνικό έντασης. Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την έντονη αντίδραση της σερβικής πλευράς, τόσο δια μέσου της κυβέρνησης στο Βελιγράδι όσο και από τους σερβικούς πληθυσμούς του βόρειου Κοσόβου οι οποίοι άμεσα κινητοποιήθηκαν, στήνοντας οδοφράγματα και διαδηλώνοντας κατά της Πρίστινας.
Οι εξελίξεις αυτές δεν μπορούν να εξεταστούν εκτός του πλαισιού της διεθνούς πραγματικότητας. Αν και οι διαφορές μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας είναι κοινώς γνωστές και αναμενόμενες, οι δύο πλευρές σε καμία περίπτωση δεν χάνουν την ευκαιρία να το υπενθυμίζουν. Στην νέα αυτή ένταση εμπλέκονται και δεδομένα που προέρχονται από την νέα ψυχροπολεμική πραγματικότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Αυτή τη φορά, δηλαδή, πέρα από την απλή διπλωματική στήριξη της Ρωσίας στην Σερβία εμφανίστηκαν νέοι όροι και νέες προσεγγίσεις και από τις δύο αυτές χώρες. Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Vladimir Putin, στην πρόσφατη συνάντηση του με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Antonio Guterres, νομιμοποίησε την εισβολή της χώρας του στην Ουκρανία, εξισώνοντας αυτή την κατάσταση με τους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ το ’99 και συγκρίνοντας το Ντομπάς με το Κόσοβο. Αντίστοιχα, από την πλευρά της Σερβίας παρουσιάστηκαν φαινόμενα σύγκρισης των δύο καταστάσεων, με προεξέχουσα την δήλωση του Σέρβου βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος για «αποναζιστικοποίηση» του Κοσόβου, όρος που χρησιμοποιήθηκε από τους Ρώσους ως πρόσχημα για την εισβολή τους στην Ουκρανία. Διαφαίνεται λοιπόν ότι η συμμαχική προσέγγιση Ρωσίας και Σερβίας δεν αποτελεί μόνο ένα αντινατοϊκό μέτωπο, αλλά νοηματοδοτείται από τα δύο μέρη για να παράξει επιχειρήματα, που θα νομιμοποιήσουν μεταξύ άλλων τις ιμπεριαλιστικές διεκδικήσεις τους.
Από την άλλη, η στήριξη του Κοσόβου από τον δυτικό παράγοντα είναι δεδομένη. Η ίδια η Πρόεδρος της οντότητας του Κοσόβου, Vjosa Osmani, ταξίδευσε πριν από μερικές ημέρες στις ΗΠΑ μαζί με τον Πρωθυπουργό Albin Kurti, όπου συνάντησαν τον Υπουργό Εξωτερικών Antony Bliken και πέρα από την διπλωματική στήριξη εξασφάλισε επενδύσεις ύψους 237 εκατομμυρίων δολαρίων στον ενεργειακό τομέα της χώρας. Δεν δίστασε, επίσης, να καταδικάσει τον αρνητικό, κατά την ίδια, ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή και να κατηγορήσει τον Πρόεδρο της Σερβίας, Vucic, για επιθετικότητα και αυταρχικότητα.
Αν και τελικά η κρίση αποκλιμακώθηκε, πολύ σύντομα με την παρέμβαση του δυτικού παράγοντα, και κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει πάγια θέση την συμφιλίωση των δύο πλευρών, τα προβλήματα παραμένουν για ακόμα μία φορά δυσεπίλυτα. Η κρίση αυτή, που, παρά τους αρχικούς φόβους, δύσκολα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε νέο σκηνικό πολέμου στην περιοχή, είναι ενδεικτική της άρνησης των δύο πλευρών να συμβιβαστούν και να επιλύσουν ειρηνικά τις μεταξύ τους διαφορές. Έτσι, η λύση στο πρόβλημα του Κοσόβου μετατίθεται για ακόμα μια φορά στο μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Russia’s war in Ukraine finds echoes in the Balkans, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ
-
Αποκλιμάκωση της έντασης στο Κόσοβο – Τι οδήγησε στη χθεσινή κρίση, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
