Της Αριστονίκης Ντάλντα,
«Καλύτερα απ’ τη Χάρυβδη αλάργα κινηθείτε και πιο κοντά στην τρομερή τη Σκύλλα να βρεθείτε γιατί σιμά στη Χάρυβδη δεν έχετε ελπίδα. Περάστε γρήγορα απ’ εκεί κι αν χάσεις κάποιους άντρες, δεν θα χαθείτε ολότελα, στη δίνη της ρουφήχτρας, της Χάρυβδης, που αναρουφά ότι βρεθεί μπροστά της».
-Ομήρου Οδύσσεια. Ραψωδία μ. μτφ. Κωστής Καζαμιάκης
Ήρθε η στιγμή που ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του προσέγγιζαν τους θεόρατους βράχους. Σε αυτό το σημείο της θάλασσας οι κορυφές αυτών ήταν αόρατες. Το άνοιγμα της σπηλιάς ήταν στη δυτική πλευρά, κοιτώντας το άνοιγμα στον Έρεβο. Εκεί βρισκόταν η Σκύλλα, ένα θαλάσσιο τέρας με δώδεκα υποανάπτυκτα πόδια και έξι τρομακτικά κεφάλια, εκ των οποίων το κάθε ένα ξεκινούσε από έναν μακρύ λαιμό. Σε όλα τα στόματά της φύτρωναν δόντια, που της επέτρεπαν να κατασπαράζει τα θύματά της, είτε αυτά ήταν θαλάσσια ζώα, ή αλλά μεγαλύτερα θαλάσσια τέρατα. Κατά τον Οβίδιο, αρχικά είχε ανθρώπινη όψη, την οποία και αποχωρίστηκε λόγω της ζήλιας της Κίρκης. Άλλοτε ταυτίστηκε με την Σκύλλα που πρόδωσε τον πατέρα της και βασιλιά των Μεγάρων Νήσων, από αγάπη για τον Μίνωα, τον βασιλιά της Κρήτης.
Η Χάρυβδη, το άλλο αθάνατο και ακαταμάχητο τέρας της θάλασσας, τραβούσε μέσα της και για τρεις φορές τη μέρα άδειαζε το νερό της θάλασσας καταστρέφοντας και βυθίζοντας τα πλοία. Θα μπορούσε να ταυτιστεί με τη θαλάσσια δίνη. Σύμφωνα με τις μυθολογικές πηγές, η Χάρυβδη έχασε την όμορφη ανθρώπινη εμφάνισή της, ως τιμωρία από τον Δια, όταν έκλεψε τα βοοειδή του Ηρακλή και βοήθησε τον Ποσειδώνα να αυξήσει την κυριαρχία του πλημμυρίζοντας τη γη. Κατά τον Ησίοδο, η Σκύλλα ήταν κόρη της Εκάτης ενώ ακόμα μέχρι και σήμερα η πατρική της φιγούρα έχει σύνδεση με τη θάλασσα. Η Χάρυβδη ήταν κόρη του Ποσειδώνα και της Γαίας.
Λέγεται ότι η Σκύλλα και η Χάρυβδη βρίσκονταν σε απέναντι όχθες ανάμεσα σε ένα «στενό» νερού, στο σημείο όπου σήμερα τοποθετούνται η Μεσσήνη και η Σικελία της Ιταλίας. Ναυτικοί που δεν είχαν την τύχη να ευνοηθούν, δεν κατάφεραν ποτέ να επιστρέψουν πίσω, ενώ αυτές οι δύο οντότητες πρωταγωνιστούν σε άπειρες ιστορίες της μυθολογίας. Ο Ιάσωνας και οι Αργοναύτες ήταν από τους πρώτους που τις αντιμετώπισαν, έχοντας τη βοήθεια και την προστασία των Νηρηίδων.
Στη συνέχεια, σημείο σταθμός στη μυθολογική αλληλουχία γεγονότων είναι το πέρασμα του Οδυσσέα από τους βράχους. Η Κίρκη γνώριζε πως πλέοντας εγγύτερα της Σκύλλας υπήρχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να επιζήσουν και να δραπετεύσουν από τα θαλάσσια τέρατα. Ακόμη, σε άλλες εκδοχές, πριν τον Οδυσσέα περιγράφεται ότι ο Ηρακλής, σκότωσε τη Σκύλλα. Όμως ο πατέρας της, φέρνοντάς την πίσω στη ζωή, της έδωσε περισσότερη δύναμη να προκαλεί θάνατο σε όλους όσους βρίσκονται στο πέρασμα μπροστά της. Ο θάνατος ορισμένων συντρόφων του Οδυσσέα ήταν δεδομένος. Ωστόσο, ακολουθώντας τις συμβουλές της Κίρκης, έχασε μόλις 6 συντρόφους που κατασπάραξε η Σκύλλα πλέοντας όσο το δυνατόν μακριά από τη Χάρυβδη.
Η Χάρυβδη βασίλευε στον θαλάσσιο βυθό, ενώ η Σκύλλα σε όλα τα βάθη και τα πλάτη του κόσμου. Ανά τους αιώνες και ανά τους ιστοριογράφους και ποιητές, η τελευταία, άλλαζε μορφές και περιγράφηκε και ως μια πανέμορφη γυναίκα με ισχία σκύλας και ουρά ψαριού. Επίσης, η μορφή της συναντάται και σε πολλά ερυθρόμορφα αγγεία που την απεικονίζουν ως γοργόνα με κεφάλια σκυλιών από τη μέση της. Ωστόσο αμφισβητούμενη είναι η εμφάνιση της Χάρυβδης, καθώς άλλοτε είτε δεν υπήρχε καμία περιγραφή, είτε αναφερόταν ως αόρατη δίνη.
Αναμφίβολα όμως, το όνομά τους έδωσε μια ποιητική περιγραφή προβλημάτων, με την έκφραση «Ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη», με τη σημασία ότι κάποιος βρίσκεται σε αδιέξοδο. Ο ίδιος ο Οδυσσέας βρέθηκε ξανά στο αδιέξοδο αναγκασμένος να διαλέξει ανάμεσα στα δύο αυτά τέρατα, τον θάνατο όλων ή την απώλεια ορισμένων συντρόφων του. Το όνειρο της Ιθάκης φάνταζε τόσο λαμπρό που με τεράστια λύπη επέλεξε ανάμεσα στη καταστροφή ή την μερική απώλεια. Σήμερα στο ίδιο σημείο που το πλοίο του Οδυσσέα κατάφερε να ξεπροβάλλει πέρα από τη δίνη της Χάρυβδης, σημειώνονται ισχυρές αναταράξεις στα νερά της θάλασσας, μην αποτελώντας ωστόσο ένα θανατηφόρο πέρασμα. Μήπως, πράγματι, βρισκόμαστε ακόμα ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Britannica.com, Scylla and Charybdis. Διαθέσιμο εδώ
- Interestingliterature.com, A Summary and Analysis of the Myth of Scylla and Charybdis. Διαθέσιμο εδώ
- Greeklegendsandmyths.com, SCYLLA AND CHARYBDIS IN GREEK MYTHOLOGY. Διαθέσιμο εδώ
- Cartwright, Mark, Scylla and Charybdis, worldhistory.org. Διαθέσιμο εδώ
