Της Δήμητρας Κούβελα,
Μία από τις αρχαιότερες πόλεις στον κόσμο, η οποία έχει στον χρόνο διαρκή ανθρώπινη παρουσία είναι η πόλη Aleppo στη βόρεια Συρία. Η συγκεκριμένη πόλη αποτελεί κοιτίδα πολιτισμού αλλά και κέντρο ερευνών και μελετών, καθώς λόγω της συνεχούς κατοίκησής της διατηρεί πληθώρα αρχαιολογικών και ιστορικών δεδομένων, εκ των οποίων ορισμένα χρονολογούνται πριν από 4 χιλιετίες. Η ακρόπολη της πόλης αποτελεί μια εκτενή περιοχή, η οποία έχει διατηρήσει στο πέρασμα των αιώνων ευρήματα, που μαρτυρούν κομβικά ιστορικά γεγονότα της περιοχής.
Οι κτηριακές κατασκευές της ακρόπολης ανεγέρθηκαν κυρίως κατά την ηγεμονία της δυναστείας των Ayyubids τον 12ο και 13ο αιώνα, όμως υπάρχουν και βασικές δομές που χρονολογούνται κατά την Οθωμανική ηγεμονία στις αρχές του 16ου αιώνα. Η ακρόπολη χτίστηκε πάνω σε φυσικό ασβεστόλιθο και βρισκόταν σε λόφο, ύψους περίπου 30 μέτρων. Μέχρι και σήμερα διατηρούνται τα επιβλητικά της τείχη, η γέφυρα και η μεγάλη είσοδος. Τα κτήρια στο εσωτερικό της ακρόπολης έχουν επηρεαστεί από τις εισβολές και λεηλασίες ξένων λαών, τους σεισμούς αλλά και τη φθορά του χρόνου. Ανασκαφές διενεργούνται στον χώρο εδώ και δεκαετίες, ενώ πρόσφατες έρευνες αποκάλυψαν κατάλοιπα της Εποχής του Χαλκού, όπως ένας νεοχεττιτικός ναός, που χρησιμοποιούταν την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. Ο ναός διαθέτει ιδιαίτερη διακόσμηση, με περίτεχνα ανάγλυφα σχέδια. Τα σχέδια απεικονίζουν κάποιες θεότητες αλλά και φανταστικά πλάσματα. Οι απεικονίσεις έπαιξαν βασικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας της Συρίας των πρώιμων χρόνων.
Κατά την ηγεμονία της δυναστείας των Hamdanid και συγκεκριμένα του Sayf al-Dawla, τον 10ο αιώνα μ.Χ., κατασκευάστηκαν πολλά κτήρια, όμως η αξία και το γόητρο της περιοχής αυξήθηκε κατά την έναρξη των Σταυροφοριών.
Κατά τον 12ο αιώνα μ.Χ., ο ηγεμόνας Nur al-Din ruled έχτισε πάλι τα τείχη και επέκτεινε τις κτηριακές κατασκευές της ακρόπολης. Κατασκεύασε το ναό Maqam Ibrahim, ο οποίος έχει βασικό ρόλο στην περαιτέρω εξέλιξη της θρησκείας της περιοχής και των θρησκευτικών πεποιθήσεων του πληθυσμού. Η πλειοψηφία, ωστόσο, των κτηριακών κατασκευών χρονολογείται στη διάρκεια διακυβέρνησης του γιου του Saladin, al-Malik al-Zahir Ghazi, την περίοδο 1186–1216. Διέταξε την κατασκευή της βαθύτερης τάφρου, βάθους 22 μέτρων, την κατασκευή γέφυρας, μεγάλων πύργων, αλλά και της μεγαλοπρεπούς εισόδου, η οποία προστάτευε από τους εισβολείς.
Ο ηγεμόνας Al-Zahir προχώρησε στην υλοποίηση ενός νέου κατασκευαστικού σχεδίου, που περιλάμβανε την ανακατασκευή κτηρίων και ναών. Το κυριότερο ήταν ότι κατασκεύασε το βασιλικό παλάτι και τα λουτρά. Η κατασκευή βασιλικής οικείας πίσω από το οχυρό ήταν μια καινοτομία για τον ισλαμικό κόσμο. Οι βασιλικές κατοικίες ανακαινίσθηκαν κατά την ηγεμονία του al-Aziz Muhammad το 1230, όμως καταστράφηκαν από μογγολικές επιδρομές.
Όσον αφορά τη μεγαλοπρεπή είσοδο που προστάτευε τους κατοίκους από τους εχθρούς, ήταν διακοσμημένη περίτεχνα. Τα δύο πιο γνωστά μοτίβα είναι αυτό του λιονταριού και του φιδιού, λαξευμένα σε λίθο. Τα λιοντάρια συμβολίζουν τη δύναμη και την κυριαρχία, ενώ τα φίδια λειτουργούν ως αποτρόπαια σύμβολα για τους εισβολείς. Τα διακοσμητικά μοτίβα ανανεώθηκαν κατά τον 14ο αιώνα μ.Χ., επί Μαμελούκων.
Το διάστημα 2002 έως 2010, έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για τη μελέτη και διατήρηση των ιστορικών καταλοίπων και ειδικότερα έχουν συντηρηθεί οι κτηριακές δομές, γεγονός που αύξησε την τουριστική κίνηση. Το πολιτιστικό αυτό πρόγραμμα συντήρησης και ανάδειξης στοχεύει στη συντήρηση των τμημάτων του παλατιού και των λουτρών του Ayyubid, των τειχών της δυτικής πλευράς της ακρόπολης, των οθωμανικών στρατώνων, της μεγάλης υπόγειας δεξαμενής νερού της περιόδου του Ayyubid και του νεοχεττιτικού ναού του θεού της καταιγίδας της εποχής του Χαλκού. Το πρόγραμμα συντήρησης έχει δώσει έμφαση στη συντήρηση του ναού του θεού της καταιγίδας, διατηρώντας τις διακοσμητικές ανάγλυφες λεπτομέρειες και έχοντας ως σκοπό την προστασία του από διάβρωση.
Οι εργασίες, όμως, του ερευνητικού προγράμματος διακόπηκαν λόγω του εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Στις 11 Αυγούστου 2012 λεηλατήθηκε και καταστράφηκε η είσοδος στην ακρόπολη, μαζί και οι σιδερένιες θήρες της. Μέχρι την έναρξη του εμφυλίου πολέμου η δημοτικότητα της ακροπόλεως ήταν μεγάλη και αποτελούσε σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Citadel of Aleppo, wmf.org, διαθέσιμο εδώ
- DISCOVER ISLAMIC ART, islamicart.museumwnf.org, διαθέσιμο εδώ
