Της Φένιας Γιαννακοπούλου,
Οι εξελίξεις μετά την άτακτη φυγή του πρώην Προέδρου της Σρι Λάνκα, Gotabaya Rajapaksa, έλαβαν μορφή καταιγίδας. Την επομένη μόλις της επίσημης παραίτησής του, στις 15 Ιουλίου, έπεται η όρκιση του διορισθέντος από τον Rajapaksa, τέως Πρωθυπουργού, Ranil Wickremensinghe, ως προσωρινού Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο Wickremensinghe ζητεί από το Κοινοβούλιο να εφαρμοστεί η συνταγματικώς προβλεπόμενη διαδικασία για την εκλογή νέου Προέδρου. Η Βουλή, πράγματι, εκκινεί τις συνεδριάσεις και ορίζει ως ημέρα διεξαγωγής των εκλογών την 20ή Ιουλίου. Το νομοθετικό σώμα τάσσεται υπέρ του Wickremensinghe, παρέχοντάς του τη δυνατότητα να αναλάβει τη διακυβέρνηση για τα εναπομείναντα από τη θητεία του προκατόχου του, 2 έτη.
Ποιο είναι, όμως, το προφίλ του νέου Προέδρου της τλήμονος Σρι Λάνκα; Η αδιάλειπτη παρουσία του επί τέσσερις δεκαετίες στα έδρανα της Βουλής και η εξάκις θήτευσή του ως Πρωθυπουργού αποτελούν επαρκή δείγματα ότι ο Wickremensinghe διαθέτει αρκετή εμπειρία και είναι σε θέση να κατανοήσει τα αίτια που οδήγησαν τη χώρα στην παρακμή και να εξεύρει τους τρόπους ανάκαμψης. Προς επίρρωση των ανωτέρω, αξίζει να λεχθεί ότι ο νέος Πρόεδρος χαίρει αναγνώρισης στον κύκλο των διεθνών επενδυτών, γεγονός που μπορεί να διευκολύνει σημαντικά την εξασφάλιση σωτήριας οικονομικής στήριξης για τη χώρα.
Οι υποσχέσεις στις οποίες προέβη είναι πολλές και σίγουρα ορισμένες έγιναν αποκλειστικά προκειμένου να ανακτήσει τη συμπάθεια του οργισμένου πλήθους. Αρχικά, εκδήλωσε την πρόθεσή του να συνάψει άμεσα σύμβαση δανεισμού και οικονομικής επιτήρησης με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με σκοπό τη διοχέτευση ρευστού στην εσωτερική αγορά. Εν συνεχεία, δεσμεύτηκε να δημιουργήσει «Λαϊκό Συμβούλιο», το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με την κατάρτιση σχεδίου ανάκαμψης και την υποβολή βιώσιμων προτάσεων στα αρμόδια εκτελεστικά όργανα. Μακροπρόθεσμα, δήλωσε ότι θα εγκαταλείψει οικονομικές πολιτικές που είχε υιοθετήσει ο Rajapaksa, όπως η χαμηλή φορολογία, τα χαμηλά επιτόκια, οι αθρόες εισαγωγές προϊόντων, αντικαθιστώντας τες με αύξηση των εξαγωγών, ανάπτυξη της γεωργίας και των νέων τεχνολογιών.
Οι αμφιβολίες σχετικά με το αν θα τηρήσει τις δεσμεύσεις του είναι βάσιμες, καθώς το πολιτικό του ποινικό μητρώο κάθε άλλο παρά λευκό μπορεί να χαρακτηρισθεί. Στο παρελθόν, ενεπλάκη σε σκάνδαλο διαφθοράς, καθώς, βάσει στοιχείων, ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, τον οποίο είχε διορίσει, κοινοποιούσε απόρρητες πληροφορίες σχετικά με κρατικά ομόλογα σε οικονομικούς κολοσσούς. Επιπλέον, πρόσφατα, όντας Πρωθυπουργός, είχε δηλώσει ότι θα παραιτείτο, προκειμένου να δημιουργηθεί μία διακομματική κυβέρνηση, πράγμα το οποίο ουδέποτε έπραξε. Τέλος, παρότι τον Μάιο είχε ταχθεί υπέρ της συνταγματικής αναθεώρησης και του περιορισμού των προεδρικών εξουσιών, μετά την ανάδειξή του ως Προέδρου ενδέχεται να αλλάξει άρδην στάση.
Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι σίγουρο ότι θα κατορθώσει να εξαντλήσει τη διετία. Ο στενότατος σύνδεσμός του με την οικογένεια Rajapaksa τον καθιστά μη προσφιλή στα λαϊκά στρώματα, γεγονός που αποτυπώνεται στη μόλις μία κοινοβουλευτική έδρα που κατέχει η παράταξή του. Δεδομένου ότι η εμπιστοσύνη κερδίζεται, αυτός ίσως να μην είναι ο μεγαλύτερος σκόπελος που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Wickremensinghe. Η χώρα έχει επισήμως κηρυχθεί σε πτώχευση και βιώνει τη χειρότερη οικονομική κρίση από την ανεξαρτητοποίησή της, το 1948. Χρόνιες παθογένειες του συστήματος και η έμμονη άρνηση του απελθόντος Προέδρου να ζητήσει τη συνδρομή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εκρηκτικού μείγματος, αποτελούμενου από δημοσιονομικά και συναλλαγματικά ελλείμματα και υπερπληθωρισμό, μέχρι υποτίμηση του εθνικού νομίσματος και μη βιώσιμο χρέος. Μετά τη λήξη του εμφυλίου, το 2009, ο Mahinda Rajapaksa, προέβη σε δανεισμό υπέρογκων ποσών για να καλύψει τα έξοδα του πολέμου, αλλά πολύ περισσότερο για να θέσει σε κίνηση φιλόδοξα έργα υποδομών, που θα οδηγούσαν σε αναζωογόνηση του τουρισμού.
Δυστυχώς, όπως είναι γνωστό τοις πάσι, ο κύκλος του δανεισμού είναι φαύλος και αέναος. Τα ισχνά αποθεματικά κατέστησαν αναγκαία την αναζήτηση χρηματοδότησης από ξένους επενδυτές, καθώς αντί της προώθησης οικονομικών μεταρρυθμίσεων, ο Rajapaksa αποφάσισε να προβεί σε εκτεταμένη φοροαπαλλαγή, προκειμένου να εξασφαλίσει την παραμονή του στον κυβερνητικό θώκο. Οι βομβιστικές επιθέσεις της άνοιξης του 2019 και η πανδημία του Covid-19 οδήγησαν σε μαρασμό την τουριστική βιομηχανία, η οποία αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων της χώρας. Ρίχνοντας λάδι στη φωτιά, το 2021, ο Gotabaya αποφάσισε να απαγορεύσει τη χρήση χημικών λιπασμάτων και να εισαγάγει τη χώρα σε μία νέα εποχή βιολογικών καλλιεργειών. Η ελαφρά τη καρδία λήψη της εν λόγω απόφασης είχε ως αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή του εμπορίου τσαγιού, του βασικότερου εξαγώγιμου προϊόντος της χώρας. Η σπασμωδική κίνηση της άρσης της απαγόρευσης δεν στάθηκε ικανή να ανατρέψει την επίταση της διατροφικής ανασφάλειας της χώρας, που προκλήθηκε από την οφειλόμενη στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο παγκόσμια έλλειψη σε σιτηρά και σπόρους. Οι πολίτες είναι πλέον αναγκασμένοι να υπομένουν ταλαιπωρία ωρών, προκειμένου να προμηθευτούν καύσιμα και τρόφιμα με το δελτίο, καθώς ελλείψει δημοσιονομικού χώρου, το κράτος δε δύναται να προβεί στις αναγκαίες προμήθειες.
Οι μεγαλύτεροι δανειστές της Σρι Λάνκα είναι η Κίνα, η Ινδία και η Ιαπωνία. Εν αντιθέσει με την Κίνα, η οποία παρουσιάζεται απρόθυμη να προβεί σε κάποιο κούρεμα χρέους, η Ινδία χορήγησε πακέτο 3,8 δις δολαρίων, υπό μορφή συναλλαγματικών ισοδυνάμων, δανείων, τροφίμων και καυσίμων και στην κατάρτιση ολοκληρωμένου σχεδίου ενίσχυσης της οικονομικής και επιχειρηματικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Τον περασμένο μήνα, δε, ο Πρόεδρος των Η.Π.Α., Joe Biden, ανήγγειλε από το forum των G7 την παροχή πρόσθετης ανθρωπιστικής βοήθειας στη χώρα, ύψους 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι η διεθνής κοινότητα είναι έτοιμη, για τους δικούς της λόγους, να παράσχει άμεσα και έμπρακτα συνδρομή στη Σρι Λάνκα. Το ζήτημα εάν η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα θα σταθεί άξια των προσδοκιών και θα κατορθώσει να κάνει τη χώρα να σταθεί και πάλι στα πόδια της μένει να αποδειχθεί. Όταν, όμως, μία προεδρική θητεία ξεκινά με κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και εντολές βίαιης κατάπαυσης των λαϊκών εξεγέρσεων, το μέλλον δεν φαίνεται να είναι και τόσο λαμπρό…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ally of Ousted Sri Lanka President Is Chosen to Replace Him, The New York Times, Διαθέσιμο εδώ
- Sri Lanka: Ranil Wickremesinghe elected president by MPs, BBC, Διαθέσιμο εδώ
- Five Things to Know about Sri Lanka’s Crisis, United States Institute of Peace, Διαθέσιμο εδώ
- Sri Lankan Parliament elects Ranil Wickremesinghe as President, but some protesters vow to fight on, CNN, Διαθέσιμο εδώ
- Sri Lanka has a new president, but here’s why many continue to protest, NPR, Διαθέσιμο εδώ
