Της Χριστίνας Λιάσκα,
Στις 18 Ιουλίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula Von der Leyen μετέβη στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν και συναντήθηκε με τον Αζέρο Πρόεδρο Ilham Aliyev και τον Αζέρο Υπουργό Ενέργειας Parviz Shahbazov, προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Αζερμπαϊτζάν μέσω του διπλασιασμού των εισαγωγών φυσικού αερίου έως το 2027. Πρόκειται για ένα καινούργιο κεφάλαιο στην εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), αφού η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, καθώς και η επιθυμία για παύση εξάρτησης και εκβιασμού της από τη Ρωσία μέσω του φυσικού αερίου, ανάγκασε την Ε.Ε. και την επικεφαλής της Επιτροπής να καταφύγουν σε νέες λύσεις και νέους συνεργάτες και πάρόχους φυσικών πόρων, με έναν από αυτούς να είναι το ίδιο το Αζερμπαϊτζάν.
Η υπογραφή του μνημονίου κατανόησης στον τομέα της ενέργειας μεταξύ Ε.Ε. και Αζερμπαϊτζάν φανερώνει από τη μία μεριά την ήπια ισχύ της Ε.Ε., αφού η εξάρτησή της από το φυσικό αέριο αναδεικνύει την αδυναμία της να επιβληθεί και γεωστρατηγικά στην περιοχή. Από την άλλη μεριά, διαφαίνεται μία νέα πλευρά της Ε.Ε., η οποία, όσον αφορά τη Ρωσία, είναι αποφασισμένη να προβεί στις απαραίτητες κινήσεις για να διασφαλίσει τη δική της ασφάλεια στην Ήπειρο και να δείξει πως δε θα ανεχτεί στρατιωτικές εισβολές σε ευρωπαϊκό έδαφος. Στο σημείο αυτό αναδεικνύεται η κανονιστική ισχύς της Ένωσης, αφού η ίδια προασπίζει σε τεράστιο βαθμό τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα. Να σημειωθεί πως οι χώρες της Ε.Ε. απολαμβάνουν σε μεγαλύτερο ίσως βαθμό από άλλα κράτη του δυτικού κόσμου τα πλεονεκτήματα της δημοκρατίας, ενώ το γεγονός ότι υπάρχει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που δέχεται ατομικές προσφυγές, ενισχύει το επιχείρημα αυτό. Δεν λησμονούνται, ωστόσο, παραβιάσεις τέτοιων δικαιωμάτων από διάφορες χώρες της Ε.Ε., όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, οι οποίες αντιμετωπίζουν ζητήματα κράτους δικαίου, αποτελώντας, όμως, τις εξαιρέσεις στον κανόνα.
Το γεγονός, λοιπόν, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο πιο εξελιγμένος πολιτικός και θεσμικός οργανισμός οικονομικών, κοινωνικών και, φυσικά, πολιτικών ζητημάτων εγείρει αμφιβολίες ως προς τη συνεργασία της με το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο έχει δεχτεί σφοδρές κριτικές για την έλλειψη κράτους δικαίου και τις συνεχείς και πολλαπλές συλλήψεις πολιτικών, δημοσιογράφων και κοινωνικών ακτιβιστών στη χώρα. Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τη Μ.Κ.Ο HumanRights Watch, σχεδόν 40 δημοσιογράφοι και ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών και της αντιπολίτευσης αποφυλακίστηκαν τον Μάρτιο, ενώ δεκάδες άλλοι παραμένουν άδικα στη φυλακή. Επίσης, έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις κατάχρησης και βασανιστηρίων ατόμων που βρίσκονται σε κράτηση.
Η απολυταρχική αυτή διαχείριση των ζητημάτων αυτών από τον Πρόεδρο Ilham Aliyev, ο οποίος βρίσκεται στο «τιμόνι» της χώρας από το 2003, αναδεικνύει την προβληματική ίσως συμπεριφορά της Ε.Ε., η οποία καταδίκασε, από τη μία μεριά, τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά από την άλλη μεριά, κατέφυγε στην υπογραφή μνημονίων με χώρες χωρίς ουσιαστικούς δημοκρατικούς θεσμούς για την υλοποίηση των δικών της συμφερόντων. Μία άλλη χώρα με την οποία η Ε.Ε. επιθυμεί να αναπτύξει συνεργατικούς δεσμούς στην ενέργεια είναι το Κατάρ, το οποίο αντιμετωπίζει και αυτό με τη σειρά του ζητήματα κράτους δικαίου, με τις λογοκρισίες στην ελευθερία του λόγου να έχουν αυξηθεί εν αναμονή του Παγκοσμίου Κυπέλλου που θα διεξαχθεί στη χώρα στα τέλη της χρονιάς, ενώ να σημειωθεί πως περισσότεροι από 6.500 εργάτες έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια κατασκευής σταδίων, αεροδρομίων, δρόμων και ξενοδοχείων για την υποδοχή του Παγκόσμιου Κυπέλλου στη χώρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “EU and Azerbaijan enhance bilateral relations, including energy cooperation”, European Commission, διαθέσιμο εδώ
- “Human rights groups criticise EU’s Azerbaijan gas deal”, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- “Revealed: 6,500 migrant workers have died in Qatar since World Cup awarded”, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
