Της Έλενας Αμπελακιώτη,
Τι μας μαγνητίζει στο φως του φεγγαριού; Γιατί αδημονούμε για την πανσέληνο του Αυγούστου, για να χορτάσουμε με το φως της που τρυπώνει στις γειτονιές και λούζει κάθε γωνιά της πόλης; Το φεγγάρι είναι πιστός μας σύντροφος. Δεν φεύγει ποτέ. Είναι πάντα εκεί, παρακολουθεί, σταθερά, στις φωτεινές και σκοτεινές στιγμές μας, αλλάζει για πάντα και παραμένει ολόιδιο, όπως και εμείς. Ίσως για τον λόγο αυτό να θέλησε ο άνθρωπος να το κατακτήσει. Και ίσως για τον ίδιο λόγο η 20ή Ιουλίου 1969 είναι ημερομηνία ορόσημο για την ιστορία της ανθρωπότητας. Γιατί, για πρώτη φορά, ανθρώπινο ον πάτησε το πόδι του στη Σελήνη.
«Χιούστον, εδώ βάση στην Θάλασσα της Ηρεμίας. Ο Αϊτός προσεδαφίστηκε», λέει στις 10:56 μ.μ. ώρα Η.Π.Α., ο Αμερικανός αστροναύτης Neil Armstrong, 240.000 μίλια από τη Γη, έπειτα από ένα ταξίδι που συνολικά διήρκεσε οκτώ ημέρες, τρεις ώρες, δεκαοκτώ λεπτά και τριανταπέντε δευτερόλεπτα. Ο αρχηγός της αποστολής Neil Armstrong και ο πιλότος “Buzz” Aldrin προσεδάφισαν τη σεληνάκατο Eagle στη Θάλασσα της Ηρεμίας στις 20 Ιουλίου του 1969, στις 20:17:39 UTC. Ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο φεγγάρι ήταν ο Neil Armstrong, με τη θρυλική πλέον φράση «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο βήμα για την ανθρωπότητα». Λίγα λεπτά μετά τον ακολούθησε ο “Buzz” Aldrin.
«Υπέροχη… υπέροχη μοναξιά!», δια στόματος Aldrin. Στις τρεις ώρες που ακολούθησαν οι δυο αστροναύτες συνέλεξαν πετρώματα, τράβηξαν φωτογραφίες και τοποθέτησαν πέραν της αμερικανικής σημαίας, μία πλακέτα στην οποία αναγραφόταν το εξής: «Είμαστε άνθρωποι από τον Πλανήτη Γη, οι πρώτοι που πάτησαν το πόδι τους στη Σελήνη. Ήρθαμε με ειρηνικό σκοπό εκ μέρους όλης της ανθρωπότητας. Ιούλιος 1969 μ.Χ.».
Τα παραπάνω βέβαια είναι γνωστά σχεδόν σε όλη την ανθρωπότητα. Άλλωστε την ζωντανή αναμετάδοση της προσσελήνωσης παρακολούθησε πάνω από το ένα έκτο του πληθυσμού του πλανήτη. Ποιος, όμως, γνωρίζει πως θραύσματα από το δείγμα των 21,5 κιλών του σεληνιακού λίθου –τα λεγόμενα Goodwill moon rocks— που συνέλεξαν οι πρώτοι άνθρωποι που προσεδαφίστηκαν στην Σελήνη και έφεραν πίσω στη Γη, δωρίσθηκαν από τις Η.Π.Α. στην Ελλάδα και σε 134 ακόμη χώρες; Ή ακόμα, πόσοι από εμάς γνωρίζουν πως το χώμα της σελήνης αναδύει μια περίεργη μυρωδιά, που όμως δεν μπόρεσε ποτέ να ανιχνευτεί στα δείγματα εδάφους της Σελήνης που στάλθηκαν σε εργαστήρια σε σφραγισμένα δοχεία, μόλις ανοίχτηκαν πίσω στη Γη; Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των αστροναυτών, το —κατά τα άλλα— ρομαντικό φεγγάρι είχε μια καμένη μυρωδιά σαν υγρή στάχτη τζακιού ή σαν τον αέρα μετά από μια επίδειξη πυροτεχνημάτων. Όπως λέει ο Charles Fishman, συγγραφέας του One Giant Leap, «Η μυρωδιά του φεγγαριού παρέμεινε στο φεγγάρι».
Δυστυχώς, δεν θα παραμείνει στο φεγγάρι μόνο η μυρωδιά του, αλλά και η αίσθηση του να περπατά κανείς στο έδαφός του. Η πλειοψηφία του πληθυσμού της Γης δεν θα βιώσει ποτέ πώς είναι να περπατάς στο φεγγάρι. Αυτή η εμπειρία ήταν, είναι και θα είναι πάντα ανέφικτη. Ακόμα κι αν βλέπουμε λίγη σεληνιακή σκόνη σε ένα μουσείο δεν είναι το ίδιο με το να βλέπουμε το σεληνιακό τοπίο μπροστά στα μάτια μας, να βιώνουμε πώς είναι να περπατάμε στη σεληνιακή επιφάνεια, να αγγίζουμε το σεληνιακό χώμα ή να μυρίζουμε την σκόνη του. Ίσως το ανέφικτο και το μη προσβάσιμο του φεγγαριού να είναι το στοιχείο που προκαλεί την ρομαντικοποιήσή του. Αυτή η απροσπέλαστη, διαρκώς παρούσα, μεταβαλλόμενη και περιτριγυρισμένη από άστρα και διάττοντες αστέρες σφαίρα στον νυχτερινό ουρανό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 20 Ιουλίου 1969 – 20 Ιουλίου 2019: 50 χρόνια από την πρώτη φορά που ο άνθρωπος πάτησε το πόδι του στη Σελήνη, magazine.noa.gr, διαθέσιμο εδώ
- 8 little known facts about the Moon Landing, History.com, διαθέσιμο εδώ
- 50 χρόνια από την προσσελήνωση: ανέκδοτες φωτογραφίες από τη μέρα που ο άνθρωπος πάτησε στο φεγγάρι, Lifo, διαθέσιμο εδώ
