Της Εμμανουέλας Μπουλταδάκη,
Τα γραπτά μηνύματα που αντάλλαξε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, με τον Πρόεδρο της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer, Albert Bourla, προκάλεσαν μία πληθώρα αντιδράσεων. Όλα ξεκίνησαν, όταν, μετά από ειδικό αίτημα δημοσιογράφου, επενέβη ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (European Ombudsman). Πρόκειται για έναν θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος ερευνά καταγγελίες που γίνονται για κακοδιοίκηση από τους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή και τα θεσμικά όργανα. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που κατοικεί ή έχει την έδρα του σε κράτος-μέλος της Ε.Ε., δύναται να κάνει καταγγελία για υποθέσεις τέτοιου τύπου. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής συστάθηκε το 1992 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και η έδρα του βρίσκεται στο Στρασβούργο.
Όσον αφορά τα μηνύματα που αντάλλαξε η Ursula von der Leyen με τη Pfizer, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στηρίζοντας την Πρόεδρό τους, αρνήθηκε να δώσει στη δημοσιότητα τα επίμαχα μηνύματα και απόρροια αυτού ήταν η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια Emily O’ Reilly να επέμβει και να ασκήσει έντονη κριτική προς την Ε.Ε., ζητώντας να διεξαχθεί ενδελεχής έρευνα για τα εν λόγω μηνύματα. Στην αίτηση του δημοσιογράφου για δημόσια πρόσβαση στα προαναφερθέντα έγγραφα, η Ε.Ε. απάντησε ότι δεν έχουν κρατηθεί αρχεία για τα συγκεκριμένα μηνύματα και ο λόγος για τον οποίο ανταλλάχτηκαν ήταν καθαρά η αγορά εμβολίων για την καταπολέμηση της Covid-19 και τίποτε παραπάνω.
Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια, Emily O’ Reilly, τόνισε ότι δεν ζητήθηκε από το προσωπικό του γραφείου της Προέδρου να δείξουν τα μηνύματα, αλλά μονάχα να αναζητηθούν τα έγγραφα που αποδεικνύουν ότι πληρούνται τα κριτήρια που έχει θέσει η Επιτροπή Διαμεσολάβησης. Αυτό, συνέχισε η Emily O’ Reilly μιλώντας με αυστηρό τόνο, το να καταρρίπτεται τέτοιο αίτημα δηλαδή, θεωρεί ότι συνιστά αδιαμφισβήτητα μια περίπτωση κακοδιαχείρισης.
Ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το αίτημα για δημόσια πρόσβαση δείχνει περαιτέρω ότι δεν έγινε πραγματική προσπάθεια, για να έρθουν στο φως τα επίμαχα μηνύματα. Η ολιγωρία αυτή δεν συνάδει με τις προσδοκίες για διαφάνεια ούτε με τα πρότυπα διοίκησης της Ε.Ε., κάτι το οποίο υπογράμμισε και η Διαμεσολαβήτρια. «Δεν χρειάζεται να αρχειοθετούνται όλα τα γραπτά μηνύματα, αλλά τα συγκεκριμένα προς την Pfizer οφείλουν να εμπίπτουν στη νομοθεσία της Ε.Ε. για διαφάνεια και, επομένως, θα έπρεπε να έχουν καταγραφεί. Δεν πείθει το να ισχυριστεί κανείς το αντίθετο», σημείωσε η ίδια. Αξίζει να αναφερθεί πως για τη δημόσια πρόσβαση στα έγγραφα της Ε.Ε. δεν έχει σημασία το μέσο ή η συσκευή, αλλά αποκλειστικά το περιεχόμενο του κειμένου. Αν αυτά έχουν την οποιαδήποτε σχέση με πολιτικές αποφάσεις της Ε.Ε., θεωρούνται επισήμως έγγραφα της Ένωσης.
Στην πρώτη αίτηση του δημοσιογράφου, η Επιτροπή είχε προσδιορίσει τρία έγγραφα, τα οποία δημοσιεύτηκαν. Ένα email, ένα δελτίο τύπου και μία επιστολή. Ωστόσο, θεωρήθηκε ότι η επιτροπή δεν αποκάλυψε τα επίμαχα μηνύματα, οπότε η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ξανά-απευθύνθηκε στο γραφείο της von der Leyen. Ένα χρόνο μετά και η Επιτροπή ακόμη δεν έχει δώσει ικανοποιητικές-πειστικές απαντήσεις, λέγοντας ότι η αναζήτηση για τα συγκεκριμένα μηνύματα δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα. Ειπώθηκε, επίσης, ότι, λόγω της εφήμερης φύσης τους, τα γραπτά μηνύματα δεν περιέχουν πληροφορίες υψηλής σημασίας σχετικά με τις πολιτικές, τις δραστηριότητες και τις αποφάσεις της Κομισιόν και γι’ αυτό τον λόγο δεν ακολουθήθηκε το πρωτόκολλο που τηρείται για όλα τα επίσημα έγγραφα της Ε.Ε.
Το συγκεκριμένο περιστατικό, καθώς, επίσης, και το επονομαζόμενο Uber Files, που εμπλέκει πολλά υψηλά ιστάμενα πολιτικά πρόσωπα, όπως ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron και ο πρώην Επίτροπος της Ε.Ε. Neelie Kroes, κάνει φανερή την ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια στις ενέργειες των ευρωπαϊκών οργάνων, τις πολιτικές, καθώς και στις ενέργειες των Προέδρων τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ‘Wake-up call’: EU Ombudsman finds Commission guilty of maladministration over Pfizer texts, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- EU Ombudsman: Missing texts with Pfizer CEO are ‘wake-up call’, euobserver, διαθέσιμο εδώ
