Της Ελίνας Συρρή,
Αυτό το καλοκαίρι η Αθήνα, πιο έντονα από ποτέ, φιλοξενεί αμέτρητες εκθέσεις, αλλά και πλήθος μουσικών και ψυχαγωγικών δρώμενων για τους κατοίκους της. Καθημερινά, νέες διοργανώσεις προστίθενται στο πρόγραμμα της και μας προσκαλούν να τις ανακαλύψουμε. Στο πλαίσιο αυτό, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (EMΣΤ), ανανέωσε το σύνολο των συλλογών του, προσθέτοντας στην παρακαταθήκη του για τους επόμενους μήνες πέντε νέες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις.
Στα μέσα του προηγούμενου μήνα σε μια εορταστική και ξεχωριστή εκδήλωση πραγματοποιήθηκαν και τα εγκαίνια των συλλογών του, σηματοδοτώντας την έναρξη του καλοκαιριού και δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει και να ανακαλύψει το ΕΜΣΤ υπό μια διαφορετική και σύγχρονη ματιά. Με τη ζωντάνια ενός μεγάλου πάρτι και την ενέργεια του κόσμου, το μουσείο πρόβαλε το εξωστρεφές και ανανεωμένο προφίλ του, το οποίο αποζητά ο κόσμος να αγκαλιάσει και να αγαπήσει. Το κοινό είχε τη δυνατότητα να περιηγηθεί ελεύθερα στους χώρους και τις εκθέσεις όλων των ορόφων, και να καταλήξει στην ταράτσα του κτιρίου, όπου με μουσική και πολύ θετική διάθεση, θα μπορούσε να απολαύσει τη θέα της ακρόπολης συζητώντας για όλα αυτά που ανακάλυψε και γνώρισε λίγα μέτρα πιο κάτω.
Κατά την είσοδο στο εμβληματικό μουσείο επί της Συγγρού, ο/η επισκέπτης/ρια συναντά ένα ψηλό δέντρο, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του μουσείου και αποτελείται από κομμάτια πλεκτών, υφαντών και κεντημάτων. Το “Arbre à Palabres” (Το Δέντρο της Πλατείας) πρόκειται για ένα έργο συνεργατικό, το οποίο δημιουργήθηκε ύστερα από ανοιχτό κάλεσμα του καλλιτέχνη, Stephan Goldrajch, σε συνεργασία με άτομα διαφορετικών ηλικιών και κοινωνικών ομάδων που είτε εργάζονται κοντά στην περιοχή του μουσείου, είτε αποτελούν ενοίκους οίκους ευγηρίας είτε αποτελούν πρόσφυγες. Το έργο αυτό, το οποίο μας θυμίζει τα μεγάλα πλατάνια που βρίσκονται συνήθως στο κέντρο των πλατειών στην επαρχία, μας υπενθυμίζει τον χαρακτήρα του μουσείου, αλλά και πως πρόκειται για έναν κοινό τόπο συνάντησης ανθρώπων με κοινό στόχο και ανάγκη την γνωριμία με τον πολιτισμό και τα δρώμενα του, χωρίς φραγμούς και όρια.
Συνεχίζοντας την περιήγηση στο πρώην εργοστάσιο ζυθοποιίας, θα συναντήσει κανείς μια από τις πιο δημοφιλείς περιοδικές εκθέσεις του μουσείου με όνομα «Statecraft: Διαμορφώνοντας το κράτος». Μια διεθνής ομαδική έκθεση με τη συμμετοχή τριάντα έξι καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων και εννέα Έλληνες, διερευνά τους μηχανισμούς κατασκευής και διαμόρφωσης του έθνους-κράτους, καθώς και τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπα τα σύγχρονα κράτη στο παγκοσμιοποιημένο σήμερα.
Με τη χρήση πολλών και διαφορετικών οπτικών μέσων και ξεχωριστές εγκαταστάσεις, η έκθεση μας καλεί να σκεφτούμε και να προβληματιστούμε σχετικά με την κοινωνική οργάνωση των κρατών, τη σχέση και τη σημασία των εθνικών συμβόλων, την τοξικότητα του εθνικισμού, αλλά και σχετικά με όλα αυτά που μέχρι σήμερα θεωρούμε δεδομένα, ωστόσο γίνεται φανερό πως έχουν αρχίσει να αποσυντίθενται. Αφορμή για το τελευταίο ερώτημα αποτέλεσε και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, γεγονός που συνέβη κατά τη διάρκεια διαμόρφωσης της έκθεσης και υπενθύμισε για άλλη μια φορά στους δημιουργούς της και ύστερα σε εμάς το κοινό, με επώδυνο τρόπο, την αστάθεια του σύγχρονου κόσμου, τις κοινωνικές ανισότητες, αλλά και τους κινδύνους της ανεξέλεγκτης κρατικής εξουσίας.
Την παραπάνω έκθεση συμπληρώνει η έκθεση του Αντώνη Πίττα με τίτλο “Jaune, Geel, Gelb, Yellow – Πράξεις μοντερνισμού με τον Αντώνη Πίττα και τον Theo van Doesburg”. Με αφορμή τις διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες του κινήματος των κίτρινων γιλέκων στη Γαλλία και τη φιλοξενία του στην οικία Van Doesburg, ο καλλιτέχνης ασχολήθηκε με τη διερεύνηση της εικαστικής γλώσσας και της κληρονομιάς του μοντερνισμού στον σύγχρονο κόσμο.
Ακόμη, οι επισκέπτες του μουσείου θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και να εξερευνήσουν τα έργα του Lawrence Abu Hadman, ενός «ηχητικού ντετέκτιβ», ο οποίος μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε την επίδραση και τη σημασία του ήχου στην πολιτική, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στον νόμο. Στο παρελθόν ο δημιουργός έχει κληθεί να εξετάσει αρχεία ήχου και να συμβάλει με αυτόν τον τρόπου στις έρευνες για έναν πυροβολισμό, που οδήγησε στον θάνατο δύο ανθρώπων στην Παλαιστίνη. Η διήγηση αυτή αποτελεί και το περιεχόμενο μιας από τις δύο βιντεοεγκαταστάσεις που μας παρουσιάζονται στην έκθεσή του.
Στον 3ο όροφο, η Ειρήνη Βουρλούμη «ανοίγει» έναν φωτογραφικό διάλογο με τον ζωγράφο -παππού της- Ανδρέα Βουρλούμη. Η έκθεση αποτελεί έναν δίαυλο ανάμεσα στη φωτογραφία και τους ζωγραφικούς πίνακες, υδατογραφίες, σχέδια και ποιήματα με κοινό στόχο την καταγραφή της πόλης Αθήνας και της καθημερινής ζωής της.
Παραμένοντας στον ίδιο όροφο, μπορεί κανείς να επισκεφτεί και να θαυμάσει το έργο της Jennifer Nelson, «Απόβλητα (Κληρονομιά)», μια δημόσια πραγμάτευση του απωθημένου. Το έργο της καλλιτέχνιδας προκύπτει ύστερα από τη συλλογή των συσκευασιών και αποβλήτων της οικογένειας, των οποίων ο όγκος και η μάζα ξεπέρασαν κατά πολύ το βάρος της ίδιας, εγείροντας προβληματισμούς σχετικά με την υπερκατανάλωση και το περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα. Πρόκειται για ένα έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη και η ολοκλήρωση του θα συνοδευτεί από ένα performance της καλλιτέχνιδας, όπου θα φορέσει το γλυπτό της – τα ρούχα από απόβλητα που έχει κατασκευάσει – αναδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο το βάρος και το κόστος που έχει ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας.
Όλες οι παραπάνω ξεχωριστές και διαφορετικές συλλογές μας καλούν σε έναν διάλογο τόσο εσωστρεφή όσο εξωστρεφή με τον εαυτό μας, αλλά και με τους γύρω μας, με την υπόλοιπη κοινωνία. Μας υπενθυμίζουν πόσο συνδεδεμένοι είμαστε όλοι μεταξύ μας και πόσο δυσνόητη και δύσκολη έχει γίνει η συνύπαρξη μας σε αυτόν τον κόσμο. Το ΕΜΣΤ μας δίνει την ευκαιρία να προβληματιστούμε μέσα από τα μάτια και τα έργα των καλλιτεχνών και να αναλογιστούμε τον σύγχρονο κόσμο και τις πτυχές του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το ανανεωμένο ΕΜΣΤ γιόρτασε τα εγκαίνια 5 νέων εκθέσεων με ένα μεγάλο πάρτι χωρίς προηγούμενο, Αθηνόραμα, διαθέσιμο εδώ
- STEPHAN GOLDRAJCH. ARBRE À PALABRES (ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ), ΕΜΣΤ, διαθέσιμο εδώ
