Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η Ιταλία γνώρισε μια περίοδο ιλιγγιώδους πολιτικής αναταραχής την Πέμπτη, με τον Πρωθυπουργό, Mario Draghi, να λέει ότι θα παραιτηθεί και θα ανοίξει τον δρόμο για μια νέα κυβέρνηση, μόνο για τον Πρόεδρο της χώρας να απορρίψει την παραίτηση του Draghi και να του ζητήσει να επανεξετάσει το εάν μπορεί να έχει την πλειοψηφία μαζί του. Ο Πρόεδρος Sergio Mattarella κάλεσε τον Draghi να επιστρέψει στο Κοινοβούλιο την επόμενη εβδομάδα, ένα αίτημα που θα πυροδοτήσει μέρες παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ των κομμάτων και δυνητικά θα οδηγήσει σε κάποια ειρηνευτική συμφωνία ή σε μια πιο αποφασιστική ρήξη.
Ο Draghi για 17 μήνες υπήρξε μια σπάνια ενωτική δύναμη στην ιταλική πολιτική σκηνή, έχοντας μια ευρεία υποστήριξη από τα αριστερά προς τα δεξιά. Αλλά αυτή η ενότητα έχει παραπαίει; καθώς οι ανησυχίες για την πανδημία έχουν αντικατασταθεί από τον πληθωρισμό, την ξηρασία-ρεκόρ και τον πόλεμο στην Ευρώπη -και, όπως αντιλαμβάνονται ορισμένα πολιτικά κόμματα, μπορεί να τα πάνε καλύτερα στις πρόωρες εκλογές. Είναι κάθε άλλο, παρά, βέβαιο το εάν ο Draghi θα παραμείνει Πρωθυπουργός ή αν η Ιταλία θα διολισθήσει σε νέες εκλογές, που ευνοούν σε μεγάλο βαθμό ομάδες από την κεντροδεξιά και την ακροδεξιά. Αλλά το χάος ήταν σίγουρα μια υπενθύμιση του πόσο γρήγορα μπορεί να αλλάζουν οι πολιτικές τύχες στην Ιταλία και πόσο ριζικά μπορεί να αλλάξει η χώρα, εάν ο Draghi -ένας φιλοευρωπαϊκός ηγέτης, που έχει διατηρήσει μια σταθερή θέση ως απάντηση στις Ρωσικές κινήσεις- φύγει από τη σκηνή.
Ο Ιταλός Πρωθυπουργός ήταν πάντα ένας ηγέτης με σημαντική επιρροή, και η Ιταλία πρέπει να διεξαγάγει γενικές εκλογές μέχρι τους πρώτους μήνες του επόμενου έτους. Ο προεκλογικός αγώνας σε πρώιμο στάδιο έχει ήδη διευρύνει τις σφήνες μεταξύ των κομμάτων του Συνασπισμού του Draghi με τις εντάσεις να κλιμακώνονται την Πέμπτη. Η Ιταλία χρειάζεται έναν νέο Πρόεδρο και μια σταθερή κυβέρνηση. Ο Mario Draghi δεν μπορεί να είναι η απάντηση και στα δύο. Η Ιταλία ωθήθηκε στο χείλος του γκρεμού, όχι από μια παγκόσμια ή εθνική κρίση, αλλά από μια συζήτηση σχετικά με ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο για το κόστος ζωής, που περιείχε μια διάταξη για έναν αποτεφρωτήρα σκουπιδιών, ένα έργο στο οποίο το Κίνημα Πέντε Αστέρων ένα από τα μεγαλύτερα κόμματα του Συνασπισμού, αντιτίθεται για περιβαλλοντικούς λόγους. Οι Γερουσιαστές του κόμματος λοιπόν «μποϊκόταραν» ένα ψήφισμα εμπιστοσύνης, επειδή συνδεόταν φαινομενικά με το νομοσχέδιο.
Η ψήφος εμπιστοσύνης είχε γίνει κομβικό σημείο για εντάσεις εντός της κυβέρνησης Draghi. Το κόμμα των 5 Αστέρων ήθελε ο Πρωθυπουργός να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει τις οικογένειες να αντιμετωπίσουν τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε μια πιο απότομη αύξηση του κρατικού δανεισμού. Ο Draghi είχε τονίσει ότι δεν θα ήθελε να ηγηθεί μιας κυβέρνησης χωρίς τα 5 Αστέρια, ένα κάποτε λαϊκίστικό κόμμα, που έχει αιμορραγήσει το μεγαλύτερο μέρος της υποστήριξής του, είχε ξεκαθαρίσει, ότι θα ερμήνευε την αποχώρηση από τη διαδικασία ως ψήφο κατά της κυβερνητικής ενότητας, που ηγείται. Τα Πέντε Αστέρια αποχώρησαν, ούτως ή άλλως. Και έτσι ο Draghi υπέβαλε την παραίτησή του, λέγοντας ότι: «Το σύμφωνο εμπιστοσύνης στο οποίο βασίζεται η κυβέρνηση έχει αποτύχει. Τις τελευταίες ημέρες υπήρξε η μέγιστη δέσμευση από μέρους μου να συνεχίσω στον κοινό δρόμο, προσπαθώντας επίσης να ανταποκριθώ στις ανάγκες, που μου έχουν προωθήσει οι πολιτικές δυνάμεις. Όπως φαίνεται από τη σημερινή συζήτηση και ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο, αυτή η προσπάθεια δεν ήταν αρκετή. Από την εναρκτήρια ομιλία μου ανέκαθεν έλεγα ότι αυτή η διαδικασία θα προχωρήσει, μόνο εάν υπήρχε σαφής προοπτική πως θα μπορέσει να υλοποιήσει το κυβερνητικό πρόγραμμα για το οποίο οι πολιτικές δυνάμεις είχαν ψηφίσει την εμπιστοσύνη τους. Αυτές οι συνθήκες δεν υπάρχουν πλέον».
Ο Draghi, αν μπορέσει να πειστεί να παραμείνει, θα μπορούσε να επανορθώσει τα πράγματα μαζί με μια ακόμη ψήφο εμπιστοσύνης -μια που συνδέεται αποκλειστικά με την ύπαρξη της κυβέρνησης, που δεν σχετίζεται με κανένα νομοσχέδιο. Ο Mattarella, ένας αξιοσέβαστος πρώην δικαστής του συνταγματικού δικαστηρίου, έχει αποδειχθεί ικανός όλα αυτά τα χρόνια στο να επικαλείται το αίσθημα της εθνικής ευθύνης και υπάρχουν σαφείς λόγοι για τους οποίους η Ιταλία θα επωφεληθεί από το να κρατήσει ανέπαφη την κυβέρνησή της για λίγο ακόμη. Το φθινόπωρο εξάλλου ο Πρωθυπουργός έχει έναν προϋπολογισμό να περάσει. Και πρέπει επίσης να πραγματοποιήσει μεταρρυθμίσεις για να λάβει τα απροσδόκητα κέρδη του από το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης της πανδημίας. Ο D’Alimonte είπε, ότι ο Mattarella θέλει να διατηρήσει τον Draghi ως Πρωθυπουργό και να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές. Αλλά αυτό δεν είναι παρά μια πιθανότητα. Πολλοί αναλυτές λένε ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν επίπονη για την Ιταλία, δεδομένου των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.
Αλλά μερικά από τα ίδια ιταλικά κόμματα, που υποστήριζαν τον Draghi έχουν τώρα λόγους να προτιμούν τις εκλογές, αν τους δοθεί η επιλογή. Τα κόμματα της κεντροδεξιάς και της ακροδεξιάς είναι πεπεισμένα, ότι θα μπορούσαν να κερδίσουν οποιαδήποτε ψηφοφορία τους επόμενους μήνες. Η κίνηση των Πέντε Αστέρων τους δίνει μια τέτοια ευκαιρία, χωρίς να φαίνονται σαν να ξεκίνησαν αυτοί τη διάλυση της κυβέρνησης. Το κίνημα των Πέντε Αστέρων, το οποίο παλεύει για το πολιτικό του μέλλον και δυσκολεύεται αρκετά για αυτό, έχει αποδειχθεί πιο αποτελεσματικό στο να προκαλεί αναταραχές παρά στο να κυβερνά. Ως μέρος διαφόρων ιταλικών Συνασπισμών τα τελευταία τέσσερα χρόνια, έχει κάνει «ζιγκ-ζαγκ» σε θέματα, όπως η μετανάστευση και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κόμμα πρόσφατα διαλύθηκε, όταν ο Υπουργός Εξωτερικών Luigi Di Maio επέλεξε περίπου το ένα τρίτο των βουλευτών των Πέντε Αστέρων, οι οποίοι ήταν διχασμένοι σχετικά με τις αποστολές όπλων στην Ουκρανία. Τα υπόλοιπα μέλη των Πέντε Αστέρων ηγούνται από τον Giuseppe Conte, πρώην Πρωθυπουργό και καθηγητή νομικής, ο οποίος ήταν ηγέτης της Ιταλίας κατά την έναρξη της πανδημίας, αλλά στις αρχές του 2021, ο Conte απωθήθηκε ως μέρος μιας μάχης μέσα στον δικό του συνασπισμό, τη στιγμή, που η Ιταλία προσπαθούσε να ενισχύσει την εκστρατεία εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού.
Η πολιτική αναταραχή της Ιταλίας θα γίνει αισθητή σε ολόκληρη την Ευρώπη σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς οι ηγέτες της Ε.Ε. παλεύουν για το πώς θα απαντήσουν στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και την αναζωπύρωση του κορωνοϊού. Τα ανοιχτά μέτωπα είναι πολλά. Ο Antonio Saccone, Γερουσιαστής από το κόμμα «Φόρτσα Ιτάλια», είπε στους επικριτές του Draghi πριν από μια ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο, πως «Θα έκανε τη χάρη στον Πούτιν». Εάν ο Draghi αποχωρήσει, η ηγεσία του στις Βρυξέλλες θα λείψει. Τα σχέδια για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, συμπεριλαμβανομένου ενός πακέτου στήριξης για τη μείωση των επιπτώσεων της αύξησης των τιμών στις τιμές και τις επιχειρήσεις, θα είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν χωρίς τον Draghi, σύμφωνα με έναν πολιτικό αναλυτή της Teneo. Σε οικονομικό επίπεδο, ο Draghi πίεσε επίσης σκληρά για ένα ανώτατο όριο τιμών για το πετρέλαιο και ίσως ακόμη και το φυσικό αέριο, ελπίζοντας να μειώσει τις αυξανόμενες πληρωμές προς τη Ρωσία.
Ενώ η ιδέα του Draghi για το ανώτατο όριο τιμών έχει αρνητές, θα αποτελούσε μέρος των συζητήσεων της Ε.Ε. τους επόμενους μήνες. «Αυτές είναι οι πρωτοβουλίες στις οποίες ο Draghi θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά», είπε ο αναλυτής. «Θα τον ακούσουν στην Ευρώπη και μπορεί να μιλήσει απευθείας στον Biden. Θα μπορούσε λοιπόν να είναι μια απώλεια για την Ευρώπη».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Politico: Πως η πτώση του Ντράγκι μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την Ευρώπη, iefimerida, Διαθέσιμο εδώ
- Italy in crisis as president rejects premier Draghi’s offer to resign, Washington Post, Διαθέσιμο εδώ
- ‘No, Mario’, Italian president urges PM Draghi not to quit, Reuters, Διαθέσιμο εδώ
