Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
Σαν σήμερα, στις 13 Ιουλίου 1916, γεννήθηκε μια αρχοντική φυσιογνωμία του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου, η Δέσπω Διαμαντίδου στην Καστέλλα του Πειραιά, με μητέρα Πειραιώτισσα και πατέρα Έλληνα από τη Ρωσία. Από πολύ μικρή ηλικία μυήθηκε τόσο στην κλασική παιδεία όσο και σε μια ευρεία γλωσσομάθεια. Ειδικότερα, φοίτησε σε Γερμανικό Σχολείο της Αθήνας, ενώ, παράλληλα, υπήρξε γνώστρια τόσο της ρωσικής γλώσσας, μέσω του πατέρα της, όσο και της γαλλικής γλώσσας, λόγω της Γαλλίδας δασκάλας που της παρέδιδε κατ’ οίκον μαθήματα.
Μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον μεγαλοαστικό με οικονομική άνεση, αλλά και με μεγάλη αγάπη προς τις τέχνες, το θέατρο, τα γράμματα και τον κινηματογράφο, την οποία αγάπη εντρύφησαν οι γονείς της στη Διαμαντίδου. Οι γονείς την ανέθρεψαν «σαν αγόρι», όπως δήλωνε και η ίδια, αφού της επετράπη να επιλέξει από νωρίς την επαγγελματική οδό που επιθυμούσε.
Στη συνέχεια, φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, όπου και γνώρισε τη συμφοιτήτριά της, Μελίνα Μερκούρη, με την οποία ανέπτυξε μια πολύ δυνατή φιλία που κράτησε πολλά χρόνια. Ο πρώτος της θεατρικός ρόλος ήρθε το 1942, όταν υποδύθηκε τον Χορό στη Μήδεια του Ευριπίδη, ενώ το 1943 τη Δέσπω ανακάλυψε ο Κάρολος Κουν, ο οποίος θα αποτελέσει για αρκετά χρόνια συμβουλάτορας και μέντοράς της. Με την καθοδήγησή του διεκπεραίωσε και τον ρόλο της στο θεατρικό έργο Δεν φταίει το αστέρι μας, που συνιστούσε και τον πρώτο της σημαντικό ρόλο στο θεατρικό σανίδι. Ακόμη, συνεργάστηκε και με άλλους θιάσους, όπως της Μανωλίδου-Αρώνη, Ανδρεάδη, Χορν και Μουσούρη. Τη θεατρική της πορεία στιγμάτισε ο ρόλος της ως Φράου Φράϊντερ στο θέατρο Μπρόντγουεϊ στη Νέα Υόρκη, μια πόλη που αγάπησε πολύ. Επίσης, την περίοδο 1946 – 1950 διετέλεσε βασικό στέλεχος στο Εθνικό Θέατρο, καθώς, επίσης, παράλληλα ανέλαβε πολλούς ρόλους «κορυφαίων» σε ποικίλες θεατρικές παραστάσεις.
Το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο άρχισε το 1947 με την ταινία Τα παιδιά της Κυριακής, αλλά δεν γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση στην Ελλάδα, καθώς της ίδιας προσέφεραν μόνο μικρούς ρόλους. Η κινηματογραφική άνοδος ήρθε μια δεκαετία αργότερα, όταν και συμμετείχε στην ταινία Ποτέ την Κυριακή του Αμερικανού σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν, αλλά και στη θεατρική μεταφορά της στο θέατρο Μπρόντγουεϊ στη Νέα Υόρκη. Η συγκεκριμένη ταινία και ο Ντασέν αποτέλεσαν σταθμό στην επαγγελματική πορεία της Διαμαντίδου, καθώς επίσης και άλλοι ξένοι σημαντικοί σκηνοθέτες με τους οποίους συνεργάστηκε, όπως ο Harold Prince στα έργα του, Καμπαρέ και Μαύρα Τριαντάφυλλα, αλλά και ο Τζον Φρανκενχάιμερ στην ταινία του Καβαλάρηδες.
Οι πιο γνωστοί της Ελληνικοί ρόλοι, πριν φύγει για τις Η.Π.Α., ανέρχονταν σε πάνω από 40 στις ταινίες Στεφανία, Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα, Κόκκινα Φανάρια, Η Αλίκη στο Ναυτικό, Μανταλένα, Θανάσης ο Πολιτευόμενος και πολλές άλλες. Πέραν της υποκριτικής της καριέρας, ασχολήθηκε και με τη μεταφραστική πράξη, στην οποία συνέβαλε η πολυγλωσσία της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μετάφραση του έργου της Ζωρζ Μπερνανός, Dialogues des carmélites, στα ελληνικά. Ακόμη, το 1991 διακρίθηκε με το κρατικό βραβείο Β’ γυναικείου ρόλου για τον ρόλο της στην ταινία του Σκρουμπέλου, O Τζώνη Κέλν κυρία μου, καθώς επίσης, τιμήθηκε και για το μεταφραστικό της έργο.
Στην Ελλάδα επέστρεψε μετά τη Χούντα, στα τέλη της χρονιάς του 1974. Καθ’ όλη την περίοδο που βρισκόταν στο εξωτερικό, στη Νέα Υόρκη και την Ευρώπη, η καριέρα της μεσουρανούσε, καθώς συμμετείχε σε πολυάριθμες θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές ταινίες. Εκτός από τους Κάρολο Κουν και Ζυλ Ντασέν, συνεργάστηκε, επίσης, και με τον Αμερικανό σκηνοθέτη και σεναριογράφο Γούντι Άλεν στην ταινία του Ο Ειρηνοποιός, όταν και υποδύθηκε τον ρόλο της μητέρας του.
Στις 18 Φεβρουαρίου το 2004 έφυγε από τη ζωή η πολυτάλαντη Δέσπω Διαμαντίδου και κηδεύτηκε έξι μέρες αργότερα στην Αθήνα. Άφησε πίσω της ένα σπουδαίο λιθαράκι στην υποκριτική και καλλιτεχνική πτυχή, όχι μόνο της χώρας, αλλά και του εξωτερικού. Ένα, αδιαμφισβήτητα, μεγαλεπήβολο ταλέντο της υποκριτικής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η συνεργασία της Δέσπως Διαμαντίδου με τον Γούντι Άλεν στον “Ειρηνοποιό” όπου υποδύθηκε τη μητέρα του! Είχε καταγωγή από τη Ρωσία, μιλούσε πέντε γλώσσες και έκανε διεθνή καριέρα, mixanitouxronou,gr, διαθέσιμο εδώ
- Δέσπω Διαμαντίδου, sansimera,gr, διαθέσιμο εδώ
- ΕΡΤ Αρχείο: Αφιέρωμα στη Δέσπω Διαμαντίδου, 18 χρόνια από τον θάνατό της (video), ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
