Της Διονυσίας Σούρμπη,
Έχουμε φτάσει αισίως στα μέσα Ιουλίου και μπορούμε να αντιληφθούμε ότι το top 3 των συζητήσεων όσον αφορά τα οικονομικά και όχι μόνο είναι: η κατάσταση στην Ουκρανία και κατ’ επέκταση ο αντίκτυπος στη γεωοικονομία και πολιτική, αλλά και ο πληθωρισμός που επικρατεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Το εύλογο ερώτημα, όμως, είναι από πού πηγάζουν αυτά τα θέματα και προς τα πού οδεύουμε έπειτα από αυτό. Είναι απολύτως θεμιτό να βλέπουμε και να αντιλαμβανόμαστε αυτά τα ζητήματα σφαιρικά. Παρακάτω, παρατίθεται μια σειρά από πέντε αλλαγές, οι οποίες επηρεάζουν την οικονομία σε βάθος.
Σε παλαιότερες δεκαετίες (μέχρι και το 2008), ο δανεισμός από τις τράπεζες γινόταν με ευνοϊκότερους όρους, αλλά και πιο χαμηλά επιτόκια, σε αντίθεση με τις καταθέσεις, που συγκριτικά με το σήμερα, τα επιτόκια χαρακτηρίζονταν αρκετά υψηλά, ενώ σήμερα τείνουν να αγγίξουν το 0%. Σήμερα αυτό, πλέον, δεν υφίσταται. Μάλιστα, έχουν αντιστραφεί τελείως οι μηχανισμοί της χρηματοδότησης. Καθώς ο πληθωρισμός κυριεύει την παγκόσμια οικονομία, ένας κύκλος νομισματικής σύσφιξης βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα μακροπρόθεσμα πραγματικά επιτόκια είναι απίθανο να αυξηθούν στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν κατά την προηγούμενη εποχή του πληθωρισμού, καθώς η ανάπτυξη τώρα είναι πολύ πιο αδύναμη. Τα υψηλότερα επιτόκια θα καταστρέψουν τον πλούτο, καθώς οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων μειώνονται από τις ανατιμήσεις. Θα εκθέσουν, επίσης, εταιρείες και χώρες που έχουν συσσωρεύσει μεγάλα ποσά χρέους. Το αποτέλεσμα θα είναι χρεοκοπίες και οικονομικές κρίσεις, ειδικά στις αναδυόμενες αγορές.
Επιπλέον, τις χρονιές 2000-σήμερα ζούμε μέσα στο φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Το διαδίκτυο ήταν ένας σημαντικός παράγοντας, όσον αφορά την επίτευξη της παγκοσμιοποίησης. Αυτό βοήθησε την οικονομία του κάθε κράτους να έχει διεθνή αντίκτυπο. Όμως, υπήρξαν πολλές ομάδες που τάχθηκαν κατά αυτού του φαινομένου και καθώς περνούσαν τα χρόνια και έρχονταν στο φως πτυχές αρνητικές αυτού του φαινομένου, όλο και περισσότεροι εντάχθηκαν στις ομάδες αυτές. Την επόμενη δεκαετία θα δούμε αυτή τη στροφή. Η γεωπολιτική θα πυροδοτήσει τον προστατευτισμό. Η αντιστάθμιση θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη αυτάρκεια σε τρόφιμα, ενέργεια, βασικά φάρμακα, πόρους και τεχνολογίες.
Ως αποτέλεσμα των δύο παραπάνω, παρατηρούμε χώρες και οικονομίες που καθίστανται πιο φτωχές να προσπαθούν να συντονιστούν με τον τρόπο ζωής των ανεπτυγμένων οικονομιών. Σε αυτό βοήθησε κυρίως η φθηνή χρηματοδότηση. Εν τω μεταξύ, καθώς η ιστορική προσθήκη του εργατικού δυναμικού της Κίνας και της Ινδίας στην παγκόσμια προσφορά εργασίας πλησιάζει στο τέλος της, η παγκόσμια οικονομία θα μετακινηθεί από την άφθονη προσφορά στο έλλειμμα, ενισχύοντας τις πληθωριστικές πιέσεις. Για παράδειγμα, η χώρα μας, με την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπρεπε να συμβαδίσει με τον τρόπο της Αυστρίας. Ο μόνος δρόμος, λοιπόν, ήταν ο δανεισμός.
Ως συμπέρασμα συνάγεται ότι έπειτα από το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και όλα τα θετικά που προσφέρει αυτό (ελεύθερη αγορά, όχι μονοπώλιο ή ολιγοπώλιο, ισορροπία τιμών, ευγενής άμιλλα, καλύτερες γεωπολιτικές σχέσεις κ.λπ.), τα κράτη οδεύουν να στηριχτούν το καθένα στον εαυτό του. Βλέπε το ρωσο-ουκρανικό ζήτημα, που ο Πρόεδρος Πούτιν κλείνει τη στρόφιγγα του αγωγού φυσικού αερίου προς τη Δύση. Τα κράτη της Δύσης, συνεπώς, θα πρέπει να στραφούν είτε σε εναλλακτικούς τρόπους που μπορούν να παράγουν οι ίδιοι, μιας και τα αποθέματα από άλλες πηγές αυξάνουν τη ζήτηση. Όμως, επειδή η προσφορά του αγαθού μένει ίδια, έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο του πληθωρισμού. Για την αποκλιμάκωσή του στόχος είναι η ανεξαρτητοποίηση, που αυτό είναι το αντίθετο της παγκοσμιοποίησης. Και επειδή όλα είναι ένας ατέρμονος κύκλος, υπάρχει μια φράση στα αγγλικά που εφαρμόζει υπέροχα, “what goes around, comes around”.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Five fateful shifts that will shape the future world economy, ft.com, διαθέσιμο εδώ
