Της Μαρίας Κελεπούρη,
Συγγραφέας και καθηγήτρια στα Οικονομικά της Καινοτομίας και τη Δημόσια Αξία στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου, η Mariana Mazzucato έχει βραβευτεί για τη συνεισφορά της στην Πολιτική Οικονομία, καθώς η έρευνά της έχει συμβάλει στον τρόπο διαχείρισης της πολιτικής, με σκοπό την επίτευξη μιας βιωσιμότερης ανάπτυξης. Στο βιβλίο της Η Οικονομία της Αποστολής: Ένας φιλόδοξος οδηγός για να αλλάξουμε τον καπιταλισμό, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Επίκεντρο, αποδεικνύει την ύπαρξη ενός οικονομικοπολιτικού πλαισίου ικανού να διαχειριστεί την πραγματικότητα που δημιούργησε η μεταπανδημική εποχή.
Με αυτό το πόνημα η ίδια στέκεται απέναντι στον καπιταλισμό με κριτική ματιά, για να τον ερμηνεύσει από μια συλλογική σκοπιά. Ταυτόχρονα, επαναπροσδιορίζει τον υποτιμημένο ρόλο του κράτους, το οποίο συχνά χαρακτηρίζεται δυσκίνητο, αλλά στην πραγματικότητα είναι αυτό που εγκρίνει τεχνολογικά επινοήματα, τα οποία μετέπειτα οι επιχειρήσεις αναβαθμίζουν σε καινοτομίες. Στόχος, επομένως, δεν είναι η διαχείριση των αποτυχιών της αγοράς, αλλά η διαμόρφωση ή η επίτευξη της αναδιαμόρφωσής της.
Η Mazzucato επελέγη ως πρόεδρος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στο Συμβούλιο για τα Οικονομικά της Υγείας για Όλους. Ένα project που συγκεντρώνει διαφορετικές θεματικές, οι οποίες, όμως, διαρθρώνονται γύρω από το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Κι ακριβώς αυτή ερμηνεύεται ως συνέπεια του τρόπου λειτουργίας του χρηματοοικονομικού τομέα.
Το μοντέλο του καπιταλισμού δομείται πάνω στο προσωπικό συμφέρον, ακολουθώντας τις ρυθμίσεις της αγοράς. Όμως, η αλλαγή που προτείνει η Mazzucato, την οποία υποστηρίζει με αυτό το βιβλίο, έγκειται στην άμεση εμπλοκή του κράτους ως δημιουργού αξίας. Επομένως, πρόκειται για μια διαδικασία αναδόμησης της επικρατούσας και καθιερωμένης οικονομικής θεωρίας. Σε αυτό το πλαίσιο η συγγραφέας αξιοποιεί πολιτικά πρόσωπα, τα οποία λειτουργούν ως παραδείγματα για την παγκόσμια αγορά.
Η πανδημία έθεσε υπό αξιολόγηση το σύστημα του καπιταλισμού, αποδεικνύοντας την ευαλωτότητά του. Παράλληλα, το έφερε αντιμέτωπο με προκλήσεις παγκόσμιας εμβέλειας, τις οποίες κλήθηκε να διαχειριστεί. Η Mazzucato, λοιπόν, πραγματεύεται την έννοια του ρίσκου, επισημαίνοντας πως το κράτος οφείλει να έχει δραστήριο και όχι απλώς ρυθμιστικό ρόλο στη λειτουργία της αγοράς. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσει να απομακρυνθεί σταδιακά –συμπαρασύροντας και τον ιδιωτικό τομέα– από το βραχυπρόθεσμο κέρδος και να οικοδομήσει μακροπρόθεσμα προγράμματα δράσης, τα οποία θα στοχεύουν σε ένα βιωσιμότερο κοινωνικό περιβάλλον. Σε αυτά τα σχέδια συμπεριλαμβάνονται, εκτός των άλλων, η υπεύθυνη κατανάλωση, η υγεία στην τρίτη ηλικία, καθώς και η ισότητα των φύλων.
Για την επίτευξή τους, ωστόσο, χρειάζεται η υιοθέτηση μιας ορθολογικής και όχι κερδοσκοπικής προσέγγισης, καθώς η τελευταία θα οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο, όπως επίσης ο πειραματισμός και η αλλαγή των προτύπων λήψης αποφάσεων, τα οποία συχνά διαιωνίζουν τον ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις, συμβάλλοντας αρνητικά στην ύπαρξη ανισοτήτων.
Η Οικονομία της Αποστολής: Ένας φιλόδοξος οδηγός για να αλλάξουμε τον καπιταλισμό δεν αποτελεί, λοιπόν, μόνο μια πρόσφατη οικονομική μελέτη, αλλά ένα εγχειρίδιο, το οποίο καταθέτει στοιχεία και με βάση αυτά επιχειρεί να αναθεωρήσει τα υπάρχοντα μοντέλα και να οικοδομήσει αποστολές που ο οικονομικός τους στόχος συμπορεύεται, προϋποθέτει και ενεργεί για την επίτευξη ενός κοινωνικού σκοπού. Κι αν αυτό το σχέδιο θεωρείται φιλόδοξο, η συγγραφέας το γνωρίζει πολύ καλά, εξού και το παραλληλίζει με την πρώτη αμερικανική αποστολή στο φεγγάρι, η οποία, όμως, στέφθηκε από επιτυχία. Μπορεί, επομένως, να λειτουργήσει ως παράδειγμα τόσο για τα προβλήματα που θα ανακύψουν όσο και για την επίλυσή τους και την επίτευξη του στόχου. Το μόνο που απαιτείται είναι αναθεώρηση.
