Της Κατερίνας Κωνσταντοπούλου,
«Η μόνη περιοχή όπου το θείο είναι ορατό, είναι αυτό της τέχνης, όποιο όνομα κι αν διαλέξουμε να της δώσουμε.»
Αντρέ Μαλρώ, 1901-1976, Γάλλος συγγραφέας & πολιτικός
Η ηθικοπνευματική αρτίωση των νέων και η σμίλευσή τους σε ισορροπημένες προσωπικότητες δεν δύναται να νοηθούν χωρίς την παρουσία της αισθητικής αγωγής στα σχολεία. Αν η τέχνη μιμείται τη ζωή, τότε η κατάδυση στην άβυσσό της σίγουρα έχει πολλά να διδάξει τους νεαρούς μύστες της. Αν, πάλι, δεχτούμε τη θεωρία της «αντι-μίμησης» του Oscar Wilde (η οποία αναλύεται στο παρατιθέμενο άρθρο της Φωτεινής Κουμάντου), ότι δηλαδή «η ζωή μιμείται την Τέχνη πολύ περισσότερο απ’ ό,τι η Τέχνη μιμείται τη ζωή», τότε οι νέοι έχουν να αποκομίσουν ακόμα περισσότερα για τη μετέπειτα πορεία τους στις δαιδαλώδεις ατραπούς της ζωής. Όπως σημειώνει στο άρθρο της η Φωτεινή Κουμάντου, «η τέχνη αφορμάται από τη ζωή, και ύστερα ανάγεται στο αιώνιο, ανασχηματίζοντας τον ρου των πραγμάτων».
«Άνθρωπος θα πει δημιουργός», σύμφωνα με τον Καζαντζάκη. Γιατί, όμως, τα καλλιτεχνικά μαθήματα αποβαίνουν ψυχωφελή για τους νέους; Ο έφηβος, μέσω αυτής, καλλιεργεί μία γόνιμη σχέση με την τέχνη, όχι μόνο ως θεατής, αλλά και ως δημιουργός, αφού μαθαίνει να την αξιοποιεί προς την εξωτερίκευση των πιο μύχιων σκέψεων και συναισθημάτων του. Με αυτόν τον τρόπο, λυτρώνεται συναισθηματικά, οξύνει την κρίση και το πνεύμα του και εκφράζει με παρρησία τις απόψεις του.
Με την έννοια της ελευθερίας να εμποτίζει όλη την ουσία της τέχνης, οι νέοι, αποκτώντας το προνόμιο της μέθεξης με τις διάφορες εκφάνσεις της, σφυρηλατούν δημοκρατικές συνειδήσεις και απαγκιστρώνονται από τα δεσμά του εφησυχασμού και της επιδερμικότητας. Διαπλάθονται, λοιπόν, ευαισθητοποιημένοι πολίτες, εμφορούμενοι από ευγενή ιδανικά και αξίες, εφόσον μέσω της τέχνης απεκδύονται των κατώτερων και ευτελέστερων παθών και ενστίκτων τους, συλλαμβάνοντας την υπεροχή του πνεύματος επί της ύλης.
Μάλιστα, ο ηθικοποιητικός ρόλος της καλλιτεχνικής αγωγής καθίσταται εναργέστερος, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι η τέχνη αναδεικνύει πρότυπα συμπεριφοράς, τα οποία ανάγει σε διαχρονικά σύμβολα. Εξάλλου, η προσπέλαση του εσώτερου εαυτού και η πνευματική αναζήτηση συντείνουν στη ψυχική ανάταση, την ανάπτυξη της αυτογνωσίας και την απελευθέρωση από την πεζότητα και τη χαμέρπεια. Ο άνθρωπος αναρριχάται σε υψηλότερες πνευματικές κλίμακες και η ψυχή του ίπταται πάνω από την ευτέλεια των κοινών. Έτσι, βιώνει την ομορφιά στην καθημερινότητά του, την ποίηση στη φύση και στον έρωτα, διαθέτοντας χαλύβδινα αισθητικά κριτήρια.
Με την εγκόλπωση της βιωματικής μάθησης, τη διοργάνωση καλλιτεχνικών δρωμένων με τη συμμετοχή των μαθητών (π.χ. θεατρικών παραστάσεων, λογοτεχνικών διαγωνισμών κ.λπ.) και τη στελέχωση των σχολικών μονάδων με διδάσκοντες άρτια καταρτισμένους στον τομέα των τεχνών δύναται να πραγματωθεί η τελέσφορη επαφή των μαθητών με την τέχνη. Έτσι, θα μπορέσει να υπάρξει μία χαραμάδα ελπίδας για τη λύτρωση του ατόμου από την ακαλαισθησία, την πνευματική ρηχότητα και τη συναισθηματική αποστέγνωση των ημερών μας. Όπως τόνιζε ο Nietzsche, επηρεασμένος από τον Schopenhauer: ο άνθρωπος ως τραγική φιγούρα, ως το μόνο ον που διαθέτει συνείδηση του θανάτου του, το μόνο ον που ζει με μία και μοναδική βεβαιότητα, αυτή του θανάτου του, βρίσκει ένα ρήγμα ελπίδας στην τέχνη, που συνιστά το ύψιστο προϊόν αυτοσυνειδησίας του ανθρώπινου γένους.
EΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- «Τέχνη, κάτοπτρο της ζωής», atheniantimes.gr, διαθέσιμο εδώ
