Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Στις 15 Νοεμβρίου 1983, εννέα χρόνια μετά την εισβολή της γείτονος χώρας στο κυρίαρχο κράτος της Κύπρου, ανακηρύσσεται η «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου» (ΤΒΔΚ), η οποία μέχρι σήμερα έχει αναγνωριστεί μόνον από την Τουρκία.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), οι Αρχηγοί Κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας και η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης θεώρησαν την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας «νομικώς άκυρη», απαίτησαν την απόσυρσή της και κάλεσαν τα κράτη «να μην αναγνωρίσουν κανένα κυπριακό κράτος πέραν της Δημοκρατίας της Κύπρου». Το Ψήφισμα 541 του ΣΑ της 18ης Νοεμβρίου 1983, το οποίο υιοθετήθηκε κατά την 2500ή Συνεδρία με 13 ψήφους υπέρ, μια εναντίον (Πακιστάν) και μια αποχή (Ιορδανία) δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας.
Λίγες ημέρες πριν, εν μέσω αναταραχών, δεδομένης της επαναλαμβανόμενης και αδιάκοπης προκλητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας, η οποία δεν φαίνεται να παρουσιάζει κάποια αποκλιμάκωση, ο εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC), Έντι Ζεμενίδης, αναφέρθηκε σε συνέντευξή του σε ορισμένες φήμες που κυκλοφορούν στην Ουάσινγκτον, περί προσάρτησης των κατεχομένων της Κύπρου από την Τουρκία. «Εχθές κυκλοφόρησε στην Ουάσινγκτον ότι ο Ερντογάν θα κάνει κάτι μεγάλο στα κατεχόμενα στις 20 Ιουλίου», τόνισε σε συνέντευξή του ο κ. Ζεμενίδης. Αναφέρθηκε, επίσης, στο επικρατέστερο σενάριο, το οποίο είναι η ανακοίνωση της προσάρτησης των κατεχομένων. Τόνισε δε, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προτίθενται να στείλουν σχετικό ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, προκειμένου να αποτρέψουν το συγκεκριμένο σενάριο. Η επιλογή της συγκεκριμένης ημερομηνίας από τον Τούρκο Πρόεδρο δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς στις 20 Ιουλίου 1974 ξεκίνησε η Επιχείρηση Αττίλας, δηλαδή η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ποιο, όμως, θα ήταν το κίνητρο για μια τέτοια προκλητική πράξη;
Εάν κάτι μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα, είναι πως ο Τούρκος Πρόεδρος βρίσκεται ενώπιον ενός εχθρικού, αλλά και δυσμενούς προεκλογικού περιβάλλοντος για τον ίδιο. Με την τουρκική οικονομία να βρίσκεται «στα τάρταρα», ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται στη δεύτερη θέση-σημειωτέον: από όλους τους υποψηφίους, με τον πληθωρισμό να καλπάζει (σχεδόν στο 80% τον περασμένο μήνα) και το κόστος ζωής να αυξάνεται, είναι εύλογο να δημιουργούνται ανησυχίες για τον τρόπο με τον οποίο θα προσπαθήσει να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους γύρω του, ώστε να εξασφαλίσει την παραμονή του στον προεδρικό θώκο. Με την προ ολίγων μηνών υπογραφή του Πρωτοκόλλου οικονομικής συνεργασίας Άγκυρας και Τουρκοκυπρίων, το οποίο περιλαμβάνει πρόνοιες που μεταφέρουν πρακτικές, οι οποίες εφαρμόζονται στην Τουρκία, στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, θεωρείται πως η γείτονα χώρα προετοιμάζει το έδαφος για μια ενδεχόμενη προσάρτηση των Κατεχομένων.
Μια τέτοια πράξη θα αποτελούσε κάποιου είδους επίδειξη ισχύος από την πλευρά της Τουρκίας, ιδίως σε μια περίοδο εντόνων προκλήσεων από μέρους της. Η συνεχής παραβίαση του ελληνικού εναερίου χώρου, η δήλωση περί «ανυπαρξίας Κυριάκου Μητσοτάκη» από τον Τούρκο Πρόεδρο, μετά την επιτυχημένη ομιλία του Έλληνα Πρωθυπουργού στο Κογκρέσο, οι επαναλαμβανόμενες αβάσιμες απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς για αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών –συνοδευόμενες από απειλές για την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας–, συνθέτουν το προφίλ μιας χώρας πραγματικά απελπισμένης, η οποία προβαίνει σε εξίσου απελπισμένες κινήσεις. Όταν, φυσικά, αναφερόμαστε στη «χώρα», αναφερόμαστε στον ίδιο τον Ρ.Τ. Ερντογάν, ο οποίος, μέσα σε συνθήκες πρωτόγνωρες για τον ίδιο, δεν διστάζει να εκστομίσει, ευθέως και αναίσχυντα, απειλές προς τη δική μας χώρα. Βέβαια, η διεθνής κοινότητα δεν παραμένει και σε αυτήν την περίπτωση άπραγη και αδρανής.
Αξίζει στο σημείο αυτό να γίνει μια αναφορά στην τροπολογία που κατατέθηκε από βουλευτές στο Κογκρέσο, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν θα μεταφέρει όπλα σε μέλος του ΝΑΤΟ τον τελευταίο χρόνο, ενώ έχει προχωρήσει σε επανειλημμένες παραβιάσεις του εναέριου χώρου ή της κυριαρχίας ή της εδαφικής ακεραιότητας άλλου μέλους του ΝΑΤΟ. Ενδεικτικά, σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν βουλευτές, αναφέρουν πως, από τη στιγμή που η Τουρκία βρίσκεται υπό το καθεστώς των κυρώσεων CAATSA, λόγω της απόκτησης του ρωσικού συστήματος S-400, δεν επιτρέπεται στην κυβέρνηση να πουλήσει ένα αμυντικό σύστημα πρώτης γραμμής σε μια χώρα που βρίσκεται υπό των καθεστώς των κυρώσεων.
Με την Ελλάδα να βρίσκεται πολύ κοντά στην απόκτηση των υπερσυγχρόνων F-35, καθίσταται ηλίου φαεινότερο πως η ανησυχία ολοένα και μεγαλώνει στην ανατολική πλευρά του Αιγαίου. Εάν προσπαθήσουμε να συλλογιστούμε την αιτία του παροξυσμού των γειτόνων, θα καταλήξουμε στο ότι ο Τούρκος Πρόεδρος θέλει να διατηρήσει για ακόμη μια φορά την υπεροχή του. Η ενδεχόμενη παράνομη προσάρτηση των κατεχομένων εδαφών της Κύπρου αποτελεί αναμφίβολα μια κίνηση απελπισίας, μια ένδειξη πως ο Εντογάν θέλει να γύρει τον ζυγό της ισχύος προς το μέρος του. Αναμφίβολα, προσπαθεί να ικανοποιήσει προσωπικές φιλοδοξίες. Με τον κύκλο των εμπίστων του να συρρικνώνεται, προτάσσει το επιχείρημα που ευδοκιμεί μόνο σε καταστάσεις κρίσεως –όπως αυτή στην οποία βρίσκεται η Τουρκία: τον εθνικισμό. Το αν βλέπει τον εαυτό του ως συνεχιστή του ανθρώπου που, εκατό χρόνια πριν ξερίζωσε πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους από την πατρίδα τους, δεν είναι μια λανθασμένη προσέγγιση. Σε περίπτωση που ο Τούρκος Πρόεδρος αποφασίσει την παράνομη προσάρτηση των εδαφών ενός ψευδοκράτους, το οποίο «ουδείς πέραν του ιδίου» αναγνωρίζει, θα έχει επιχειρήσει ένα τεράστιο ηθικό πλήγμα στη διεθνή κοινότητα. Σε μια απέλπιδα προσπάθεια να αλλάξει τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων, βλέποντας ότι για πρώτη φορά μετά από χρόνια έρχεται δεύτερος, δεν διστάζει να θέσει ισορροπίες σε κίνδυνο.
Επιλογικά, το δίλημμα ασφαλείας μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας βαθαίνει όλο και περισσότερο, η εμφανής βελτίωση της θέσεως της χώρας μας στο Αιγαίο και η εξέλιξή της σε μείζονος σημασίας συμμάχου του ΝΑΤΟ, αλλά και η σύναψη συμφωνιών με δυνάμεις, αποτελούν «κόκκινο πανί» για έναν γείτονα, ο οποίος ουκ ολίγες φορές έχει εκδηλώσει αναθεωρητικά… ένστικτα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ζεμενίδης: Φημολογείται ότι ο Ερντογάν θα ανακοινώσει προσάρτηση των Kατεχομένων στις 20 Ιουλίου, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Επικεφαλής ελληνικού λόμπι στις ΗΠΑ: Φημολογείται ότι ο Ερντογάν θα ανακοινώσει προσάρτηση των Kατεχομένων, skai.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ψήφισμα 541 (1983), pio.gov.cy, διαθέσιμο εδώ
- DW: Αντιδράσεις για το τουρκικό πρωτόκολλο…”προσάρτησης”, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τουρκία: Ο πληθωρισμός πλησιάζει στο 80% – Ο βραχνάς του Ερντογάν ενόψει εκλογών, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΗΠΑ: Μέτωπο βουλευτών στο Κογκρέσο κατά της πώλησης F16 στην Τουρκία, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Antonio Cassese(2012), Διεθνές Δίκαιο, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα
