Της Δήμητρας Αργυρού,
Οι κρίσεις που αντιμετωπίζει ανά καιρούς η κοινωνία μας (π.χ. υγειονομική λόγω κορονοϊού) έχουν σοβαρό αντίκτυπο στις παγκόσμιες αγορές και την οικονομία. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, με άμεση συνέπεια τη μείωση του αριθμού των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης και την αντίστοιχη αύξηση εκείνων, που απασχολούνται με ευέλικτες συμβάσεις εργασίας, όπως είναι η μερική απασχόληση. Ωστόσο, υφίστανται και οι επιχειρήσεις που προσφεύγουν σε αυτήν τη μορφή εργασίας, επειδή λόγω των μεταβαλλόμενων αναγκών τους αναζητούν προσαρμογή των συμβατικών ωρών εργασίας των μισθωτών τους.
Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, συνήθως, δεν αποτελεί επιλογή των εργαζομένων αλλά έμμεσο εξαναγκασμό τους «να ανεχτούν» τη μοναδική δυνατότητα απασχόλησης που τους προσφέρεται από τους εργοδότες σε περιόδους αυξημένης ανεργίας. Από την άλλη, συνιστά συνειδητή επιλογή διαφόρων κοινωνικών ομάδων, όπως π.χ. φοιτητών, ατόμων με οικογενειακά βάρη και αντίστοιχο μειωμένο ελεύθερο χρόνο, συνταξιούχων που επιθυμούν να εργαστούν για ένα παραπάνω εισόδημα.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 3846/2010, ο οποίος τροποποιεί τους παλαιότερους 2639/98 και 1892/90, με τον όρο «εργαζόμενος μερικής απασχόλησης» λογίζεται ο εργαζόμενος που, με έγγραφη ατομική σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, έχει συμφωνήσει οι ώρες εργασίας του, υπολογιζόμενες σε ημερήσια, εβδομαδιαία, δεκαπενθήμερη ή μηνιαία βάση, να είναι λιγότερες από το κανονικό ωράριο εργασίας του συγκρίσιμου εργαζόμενου με πλήρη απασχόληση. Οι λιγότερες ώρες απασχόλησης δεν συνεπάγονται αυτομάτως και την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου της μερικής απασχόλησης, αλλά πρέπει να συνοδεύονται και από τις αντίστοιχες μειωμένες αποδοχές, ειδάλλως δεν θα πρόκειται για μερική απασχόληση.
«Συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση» θεωρείται κάθε εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης, που απασχολείται στην ίδια επιχείρηση με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, και εκτελεί ίδια ή παρόμοια καθήκοντα, υπό τις αυτές συνθήκες. Όταν στην επιχείρηση δεν υπάρχει κανένας συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση, η σύγκριση γίνεται με αναφορά στη συλλογική ρύθμιση στην οποία θα υπαγόταν ο εργαζόμενος αν είχε προσληφθεί με πλήρη απασχόληση.
Η σύμβαση μερικής απασχόλησης αποτελεί μια ατυπική (με την έννοια ότι αποκλίνει από το τυπικό μοντέλο της πλήρους απασχόλησης) μορφή εργασίας. Όπως προαναφέρθηκε, η συμφωνία μεταξύ των μερών (εργοδότη και μισθωτού) για παροχή μικρότερης διάρκειας εργασίας πρέπει απαραιτήτως να καταρτισθεί εγγράφως και να γνωστοποιηθεί εντός οκτώ (8) ημερών από τη σύναψη της στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, αλλιώς τεκμαίρεται (μαχητό τεκμήριο, καθώς μπορεί να υπάρξει ανταπόδειξη εκ μέρους του εργοδότη) πλήρης απασχόληση μισθωτού με όλες τις επικείμενες προστατευτικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Σκοπός της παραπάνω ρύθμισης είναι ο έμμεσος εξαναγκασμός του εργοδότη να τηρεί τον τύπο για εξασφάλιση διαφάνειας των όρων εργασίας.
Περαιτέρω, να σημειώσουμε πως η νομοθεσία δεν προβλέπει κατώτατο όριο ωρών ή ημερών εργασίας, με αποτέλεσμα κάποιοι εργαζόμενοι να απασχολούνται ελάχιστες ώρες καθημερινώς ή και μια φορά την εβδομάδα! Η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 7 του ν.3846/2010 ορίζει ότι αν η μερική απασχόληση έχει καθοριστεί με ημερήσιο ωράριο μικρότερης διάρκειας από το κανονικό, η παροχή της συμφωνημένης εργασίας των μερικώς απασχολούμενων πρέπει να προσφέρεται συνεχόμενα και να παρέχεται μία φορά την ημέρα. Εξαίρεση στη διάταξη αυτή ισχύει για τους οδηγούς αυτοκινήτων μεταφοράς μαθητών, νηπίων και βρεφών και τους συνοδούς αυτών που εργάζονται στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, τους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία, καθώς και τους καθηγητές που εργάζονται στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών και μέσης εκπαίδευσης.
Τέλος, είναι αναγκαίο να τονισθεί ότι η σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης απαγορεύεται να καταγγελθεί από τον εργοδότη λόγω της μη αποδοχής του εργαζομένου στην προσφορά του πρώτου να μετατραπεί η σχέση τους σε σχέση μερικής απασχόλησης. Κάτι τέτοιο μπορεί φυσικά να συμφωνηθεί μεταξύ των μερών, όμως η καταγγελία στην παραπάνω περίπτωση θεωρείτο άκυρη. Συμπεραίνουμε, ευλόγως, ότι δεν είναι δυνατή η χρήση τροποποιητικής καταγγελίας που θα είχε ως αποτέλεσμα την απόλυση του μισθωτού που δεν αποδέχεται τη βλαπτική αυτή μεταβολή των όρων εργασίας του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κώστας Δ. Παπαδημητρίου, Ατομικό Εργατικό Δίκαιο, 2η έκδ., Νομική Βιβλιοθήκη, 2022
- ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΜΕΡΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, διαθέσιμο εδώ
- Σύμβαση Μερικής Απασχόλησης (Και Υπέρβαση Του Συμφωνημένου Ωραρίου), διαθέσιμο εδώ
-
Μερική Απασχόληση (ΣΕΠΕ), διαθέσιμο εδώ
