Του Δημήτρη Άγα,
Σε διαπραγματεύσεις βρίσκονται Η.Π.Α. και Ιράν το τελευταίο διάστημα για το ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Μετά την αποχώρηση των Η.Π.Α. το 2018 από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, υπάρχει ψυχρότητα μεταξύ των δύο χωρών, όμως, η προεδρία Biden είχε φέρει εξαρχής ελπίδες στο Ιράν για επαναπροσέγγιση και επιστροφή των Η.Π.Α. στη συμφωνία.
Η αρχική συμφωνία, που έγινε το 2015, προέβλεπε ότι το Ιράν θα περιόριζε τον εμπλουτισμό ουρανίου, που χρησιμεύει στην κατασκευή ατομικού όπλου. Ακόμα, η συμφωνία περιελάμβανε τον περιορισμό παραγωγής πλουτωνίου για στρατιωτικούς σκοπούς. Επιπλέον, κατά τη συμφωνία, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας επρόκειτο να κάνει συχνές επιθεωρήσεις, για να επιβλέπει τα συμφωνηθέντα. Τέλος, το αντάλλαγμα που έδιναν οι Η.Π.Α. ήταν να αρθούν οι κυρώσεις τους, αλλά και της Ε.Ε., στον χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά και στον τομέα των μεταφορών και της ενέργειας του Ιράν.
Επρόκειτο για μια ιστορική συμφωνία που έκανε η κυβέρνηση Obama, όμως, η εκλογή του Trump το 2016 άλλαξε γρήγορα τα δεδομένα. Το 2018 και καθώς οι σχέσεις των Η.Π.Α. και του Ιράν όδευαν από το κακό στο χειρότερο, ο Trump απέσυρε τις Η.Π.Α. από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, κλονίζοντας κι επίσημα τις σχέσεις των δύο χωρών. Από το 2015 μέχρι το 2018 που ξεκίνησε η συμφωνία, αλλά και από το 2018 μέχρι σήμερα που οι Η.Π.Α. έχουν αποχωρήσει, είναι άγνωστο το κατά πόσο το Ιράν έχει τηρήσει τα συμφωνηθέντα και πόσο έχει μεταβληθεί η πυρηνική ισχύς του.
Τους τελευταίους μήνες και στο πλαίσιο της αλλαγής σκυτάλης στην προεδρία των Η.Π.Α., υπάρχει προσέγγιση των δύο χωρών για την επιστροφή των Η.Π.Α. στη συμφωνία. Οι Δημοκρατικοί έδειξαν από την πρώτη στιγμή της εκλογής τους ότι έχουν τη διάθεση να κάτσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για να καταλήξουν σε μια συμφωνία με το Ιράν. Την κίνηση αυτή, φυσικά, αποδοκίμαζε και εξακολουθεί να αποδοκιμάζει το Ισραήλ, το οποίο είναι ορκισμένος εχθρός του Ιράν.
Ο Ravanchi, Ιρανός πρέσβης στον ΟΗΕ, υποστηρίζει ότι οι συζητήσεις είναι αυτή τη στιγμή σε καλό στάδιο, ώστε οι δύο χώρες να καταλήξουν σε συμφωνία σύντομα. Οι δηλώσεις αυτές έγιναν μία μέρα μετά τη φημολογούμενη αποτυχία στο να υπάρξει κάποια πρόοδος στη συνάντηση που έγινε στο Κατάρ. Από την πλευρά τους, οι Η.Π.Α. δεν δείχνουν το ίδιο σίγουρες για την επίτευξη κάποιας συμφωνίας, αφού το Ιράν πρέπει να μειώσει τις απαιτήσεις του και να κάνει περισσότερες υποχωρήσεις. Η Κίνα και η Ρωσία πιέζουν με ανακοινώσεις τους τις Η.Π.Α. να μειώσουν τις απαιτήσεις τους, για να υπάρξει συμφωνία. Σύμφωνα με τον Dmitry Polianskiy, Ρώσο πρέσβη στον ΟΗΕ, οι Η.Π.Α., αν και άλλαξαν κυβέρνηση, συνεχίζουν τη σκληρή προς το Ιράν πολιτική και δεν δείχνουν διάθεση να υπάρξει συμφωνία.
Το συμπέρασμα είναι ότι, από τη μία, οι Η.Π.Α. δεν ελέγχουν το Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα και, από την άλλη, το Ιράν εξακολουθεί να πλήττεται από τις αμερικανικές κυρώσεις. Οι συζητήσεις που ξεκίνησαν ανάμεσα στις δύο χώρες τον Μάρτιο στη Βιέννη, έχουν μείνει στάσιμες και αν δεν υπάρξει αμοιβαία υποχώρηση, τότε δύσκολα θα καταλήξουμε σε κάποια συμφωνία. Αυτό δεν βολεύει καμία από τις δύο χώρες, αλλά ούτε και τη διεθνή κοινότητα, η οποία επηρεάζεται αρνητικά από τη στασιμότητα των διαπραγματεύσεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Iran ready for ‘next stage’ of talks with US on nuclear deal, AlJazeera , Διαθέσιμο εδώ
- Ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα Ιράν – Τα κύρια σημεία, Το Βήμα, Διαθέσιμο εδώ
