Της Νίκης Καραχάλιου,
Παράδοξο με την όλη αναστάτωση που επικρατούσε γύρω της, εξαιτίας του πολέμου που μαινόταν, αλλά η ζωή στη Σαγκάη προς το παρόν κυλούσε ομαλά, τα πράγματα φαίνονταν ήσυχα και δεν υπήρχε καμία απολύτως ένδειξη για μελλοντική εισβολή των Ιαπώνων. Είχαν, φυσικά, προηγηθεί και οι κατάλληλες ενέργειες, έτσι ώστε να γίνει κατανοητό ότι η Σαγκάη δεν επιθυμούσε τη διένεξη με την Ιαπωνία. Αυτό, βέβαια, δεν καθησύχαζε κανέναν, όλοι ήξεραν πως η επίθεση κάποτε θα συνέβαινε και ότι η Ιαπωνία απλώς αναζητούσε την κατάλληλη στιγμή. Τον τελευταίο καιρό, όμως, κυβέρνηση, στρατός και κάτοικοι, γνωρίζοντας για την κατάληψη του Σινικού Τείχους από την αντίπαλη δύναμη, ήταν απόλυτα σίγουροι πως ο εχθρός σύντομα θα «σπάσει» τη φούσκα της μάλλον πλασματικής ηρεμίας που ζούσαν και είχαν δίκιο…
Ήταν 9 Αυγούστου του 1937. Ένας Κινέζος στρατιώτης στέκεται στο φρούριο της πύλης του αεροδρομίου της Σαγκάης. Όλοι ψυχανεμίζονται ότι μετά το Σινικό Τείχος, επόμενος στόχος της Ιαπωνίας ήταν η Σαγκάη. Ξαφνικά, την ηρεμία του στρατιώτη –και όλης της Σαγκάης– διακόπτει το απότομο φρενάρισμα ενός αυτοκινήτου. Όχι, ωστόσο, ενός τυχαίου αυτοκινήτου, καθώς οδηγός του είναι ένας Ιάπωνας στρατιωτικός, που απαιτούσε να εισέλθει με το όχημά του στο αεροδρόμιο. Στην αρχή, ο στρατιώτης τον σταματά, υπενθυμίζοντάς του ότι απαγορεύεται γενικώς σε Ιάπωνες η είσοδος στο αεροδρόμιο, με νόμο που ψηφίστηκε το 1932.
Ο Ιάπωνας υπολοχαγός, Isao Oyama, ακάθεκτος συνεχίζει τις προσπάθειες να εισέλθει εντός του αεροδρομίου με το αυτοκίνητό του. Ο στρατιώτης, που πρώτος είχε την ατυχία να μάθει για την επικείμενη εισβολή, συνεχίζει να τον εμποδίζει και για να δείξει την σοβαρότητα της κατάστασης, τον σημαδεύει με το όπλο του. Ο Iaso Oyama πιάνει ενστικτωδώς και το δικό του περίστροφο. Δεν προλαβαίνει. Ο στρατιώτης ρίχνει πρώτος τη χαριστική βολή. Μία μόνο βολή χρειάστηκε, για να σκοτωθεί ο υπολοχαγός, ο οποίος πήρε μαζί του και την ηρεμία της Σαγκάης, η οποία θα γνωρίσει μία από τις πιο αιματοβαμμένες και σκληρές συγκρούσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας, γνωστή ως η «Μάχη της Σαγκάης».
Μία από τις επόμενες ημέρες, εκπρόσωποι των δύο αυτοκρατοριών συναντήθηκαν στη Nanking. Οι Ιάπωνες εκμεταλλεύονται τη δολοφονία του υπολοχαγού τους, την οποία χαρακτηρίζουν ως άδικη και απαιτούν όλα τα κινεζικά στρατεύματα να απομακρυνθούν από τη Σαγκάη. Από τη μεριά τους, οι Κινέζοι αρνούνται να ανταποκριθούν στο αίτημά τους. Ο πόλεμος ήταν πια μονόδρομος. Ένας πόλεμος που θα είναι σίγουρα άνισος, δεδομένης της οικονομικής κατάρρευσης της Κίνας και της οικονομικής άνθησης της Ιαπωνίας. Αυτό, άλλωστε, φάνηκε και στο αποτέλεσμα: 18.800 νεκρούς είχαν οι Ιάπωνες, περίπου 300.000 νεκρούς οι Κινέζοι. Έτσι, λίγες μέρες αργότερα, στις 13 Αυγούστου, η μάχη ξεκίνησε. Εκείνη την ημέρα, περίπου 10.000 Ιάπωνες στρατιώτες εισήλθαν στα προάστια της Σαγκάης και, έτσι, ξέσπασαν σκληρές μάχες στους οικισμούς Zhabei, Wusong και Jiangwan. Το απόγευμα της ίδιας μέρας μπήκε στο παιχνίδι και ο ιαπωνικός στόλος, ο οποίος βομβάρδιζε επί ώρες την πόλη.
Στις 23 Αυγούστου, έφτασαν στα ιαπωνικά στρατόπεδα ενισχύσεις από τη Μαντζουρία, φέρνοντας μαζί τους τανκς, ενισχυμένο ναυτικό πυροβολικό και πολεμικά αεροσκάφη. Προς έκπληξη των Ιαπώνων, καθώς θεωρούσαν ότι θα καταλάμβαναν με ευκολία την πόλη, οι Κινέζοι είχαν οργανωθεί σε κάθε οικισμό και, μάλιστα, είχαν βελτιώσει κατά πολύ την άμυνά τους, ενώ παρουσίαζαν και αριθμητική υπεροχή έναντι των αντιπάλων. Παρ’ όλα αυτά, η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα μία πρωτοφανή, παταγώδη αποτυχία για τους Κινέζους, οι οποίοι έχασαν 90 αξιωματικούς και πάνω από 1.000 στρατιώτες.
Στις 15 Σεπτεμβρίου, οι Κινέζοι έχασαν τη Luodian, μία μικρή πόλη, η οποία, ωστόσο, ήταν τεράστιας σημασίας για αυτούς, αφού εκεί συγκέντρωναν τα στρατεύματά τους. Στις 25 Οκτωβρίου, οι Κινέζοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Dachang. Εντούτοις, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν αυτή η εξέλιξη που ανέμεναν, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τα περίχωρα της Σαγκάης, προκειμένου να οργανώσουν καλύτερα την άμυνά τους στο κέντρο της πόλης και στο δυτικό κομμάτι αυτής. Ήταν αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουν μέχρι και την τελευταία στιγμή τους Ιάπωνες. Από τις 5 Νοεμβρίου μέχρι και την 1η Δεκεμβρίου, οι μάχες που θα ακολουθήσουν θα είναι σκληρές. Η εξασθενημένη Κίνα, φυσικά, δεν θα αντέξει και, όπως όλοι προέβλεψαν, θα χάσει. Τελικά, την 1η Δεκεμβρίου η Σαγκάη άνηκε στην Ιαπωνία.
Οι Ιάπωνες πίστευαν ότι θα χρειαστούν μόλις τρεις ημέρες, για να καταλάβουν ολόκληρη τη Σαγκάη, ωστόσο, μπόρεσαν να ολοκληρώσουν την αποστολή τους σε τρεις μήνες. Η απώλεια της Σαγκάης επέφερε, μεταξύ άλλων, και την ολοκληρωτική κατάρρευση της κινεζικής οικονομίας. Η Βρετανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία προσπάθησαν να κατευνάσουν τα πνεύματα, αλλά δεν τα κατάφεραν, όπως και στη Μαντζουρία…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Chen, Peter, Second Battle of Shanghai, ww2db.com. Διαθέσιμο εδώ
- Harmsen, Peter (2013), Shanghai 1937: Stalingrad on the Yangtze, Havertown & Oxford: Casemate Publishers
