Του Βασίλη Μυρλίδη,
Η αμερικάνικη αγορά αποτελεί μία από τις βασικές αγορές για τη φέτα ΠΟΠ, κυρίως λόγω της ελληνικής διασποράς και του τεράστιου μεγέθους της. Το μέγεθος της αγοράς τυριού στις Η.Π.Α. εκτιμήθηκε στα 34,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 (προβλέπεται να φθάσει τα 45,5 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2027), από αυτά μόνο το 1 δις αποτελεί εισαγωγές και τα άλλα 33 δις παράγονται εγχώρια. Η κατανάλωση τυριού στις Η.Π.Α. έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 50 χρόνια. Συγκεκριμένα, η ετήσια κατανάλωση εκτινάχθηκε από 5.12 kg/άτομο το 1970 σε περίπου 18kg/άτομο το 2020. Το μεγάλο μέγεθος της αγοράς των Η.Π.Α. και οι αυξημένες καταναλωτικές τάσεις για τυροκομικά προϊόντα είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τους Έλληνες παραγωγούς, μέσα από συντονισμένες δράσεις προώθησης, να αναδείξουν την ποιοτική ανωτερότητα της φέτας (έναντι των άλλων λευκών τυριών) και να κερδίσουν τις προτιμήσεις των καταναλωτών.
Η ελληνική φέτα, για να αυξήσει το μερίδιό της στην αμερικάνικη αγορά, έχει πρώτα να αντιμετωπίσει τις απομιμήσεις της, οι οποίες συνήθως προέρχονται από άλλες χώρες και να αναδείξει την ποιοτική της φύση, αλλά και τη σπουδαιότητά της στην υγιεινή μεσογειακή διατροφή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η αύξηση της δημοτικότητάς της και η μετατόπιση της ζήτησης από τις απομιμήσεις στην ελληνική φέτα ΠΟΠ θα αυξήσει τις εξαγόμενες ποσότητες και, κατ’ επέκταση, την παραγωγή γάλακτος και τα εισοδήματα των παραγωγών.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρείται ότι η συνολική αξία των εξαγωγών φέτας σε ευρώ από την Ελλάδα στις Η.Π.Α. αυξάνεται σε ετήσια βάση. H ποσοστιαία αύξηση στις εξαγωγές από το 2015 έως το 2021 ανέρχεται σε 98,7%, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 16%. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στις χρονιές που μελετάμε, οι μεγαλύτερες αυξήσεις συνέβησαν από το 2019 στο 2020 και από το 2020 στο 2021. Συγκεκριμένα, από το 2015 έως το 2019 είχαμε συνολική αύξηση 21,6%, συγκριτικά με το διάστημα από το 2019 έως το 2021, που είχαμε συνολική αύξηση 63,4% (σε απόλυτη αξία, από 19,14 εκατ. € το 2019 σε 31,27 εκατ. € το 2021). Δηλαδή, μόνο μέσα σε δύο έτη είχαμε σχεδόν τριπλάσια αύξηση από αυτή του 2015-2019.
Αντίστοιχα, ο συνολικός όγκος των εξαγωγών φέτας από την Ελλάδα στις Η.Π.Α. για το 2021 ανήλθε σε 4.735.880 kg, παρουσιάζοντας συνεχή ανοδική πορεία από το 2015 έως το 2021, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 12,42% και συνολική αύξηση 102% (διπλασιασμός της εξαγόμενης ποσότητας, από 2.345.926 kg το 2015 σε 4.735.880 kg το 2021). Συνολικά οι εξαγωγές της φέτας προς τις Η.Π.Α. από το 2015 έως το 2021 δεν φαίνεται να γίνονται περισσότερο ανταγωνιστικές διαχρονικά, αφού το προϊόν επιτυγχάνει ελαφρά μείωση στις τιμές πώλησης ανά μονάδα όγκου το 2021 σε σχέση με το 2015 (6,71$ το 2015 και 6,60$ το 2021). Αξίζει να σημειωθεί ότι η μέση τιμή λιανικής πώλησης της φέτας ανά κιλό στις Η.Π.Α. ανέρχεται περίπου σε 35$/κιλό. Στο επόμενο διάγραμμα αποτυπώνεται η πορεία της ανταγωνιστικότητας της φέτας στην αγορά των Η.Π.Α..
Η αύξηση της δημοτικότητάς της τα τελευταία χρόνια οφείλεται τόσο σε προγράμματα προώθησης της φέτας ΠΟΠ στο εξωτερικό (όπως αυτό της ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ) όσο και στην εξαίρεση των ελληνικών τυριών από τους δασμούς που έχουν επιβάλει οι Η.Π.Α. σε γεωργικά προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (το 2020). Παρόλα αυτά, υπάρχουν και άλλοι, πιο σύγχρονοι παράγοντες, που επηρέασαν την αύξηση της δημοτικότητάς της. Για να μπορέσουμε να εκμαιεύσουμε αυτό το συμπέρασμα, πρέπει να εξετάσουμε την τάση στις αναζητήσεις για τη FETA στο Google-search-engine (χρησιμοποιώντας την υπηρεσία Google-trends).
Παρατηρώντας τη γραμμή τάσης από το 2010 και μετά, διαπιστώνουμε με απόλυτη βεβαιότητα πως οι αναζητήσεις για τη φέτα διέπονται από αυξητική τάση και ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο εποχικότητας, με τις αναζητήσεις να κορυφώνονται κάθε καλοκαίρι, κυρίως τον μήνα Ιούλιο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη ζήτηση για χωριάτικη σαλάτα (Greek Salad), μιας και οι ντομάτες και τα αγγούρια είναι πιο φρέσκα εκείνη την εποχή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η «κορυφή» που παρατηρείται στις αρχές του 2021, με τις αναζητήσεις να αυξάνονται ραγδαία σε πρωτόγνωρα επίπεδα και να πέφτουν με τον ίδιο ρυθμό, ενώ το ενδιαφέρον για τη φέτα, τον μήνα Ιούλιο του 2021, ήταν υψηλότερο από κάθε άλλη χρονιά, παρά την απότομη πτώση. Αυτό εξηγείται από μία τάση στο TikTok και στα άλλα διαδικτυακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης (YouTube, Facebook, Instagram). Ο λόγος γίνεται για μία συνταγή για ζυμαρικά με ντοματίνια και φέτα στο φούρνο, η οποία αναπαράχθηκε από πολλούς δημιουργούς περιεχομένου στο διαδίκτυο, παρακινώντας τους ακολούθους τους να ψάξουν για τη φέτα και να δοκιμάσουν τη συνταγή.
Τέλος, χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη και αναλύοντας τις κριτικές για ένα προϊόν ελληνικής φέτας στον ιστότοπο της Amazon, συμπεραίνουμε πως υπάρχουν πάρα πολλά τυροκομικά προϊόντα τα οποία παρουσιάζονται σαν φέτα, αλλά είναι κυρίως λευκό αγελαδινό τυρί που παρασκευάζεται σε άλλες χώρες. Στη φέτα που αναλύσαμε (DODONIS) είναι ξεκάθαρο πως αυτή η διαφορά γίνεται αντιληπτή από τους καταναλωτές, με πολλούς από αυτούς να δηλώνουν πως, πράγματι, αυτή η φέτα είναι η αυθεντική ελληνική και πως είναι πολύ ανώτερη ποιοτικά από τις αντιγραφές που πλασάρονται ως φέτα. Μια διαπίστωση, η οποία φαίνεται και από τις λέξεις που εμφανίζονται πιο συχνά στις γραπτές αξιολογήσεις στο σύννεφο λέξεων (best product, Greek, authentic). Επίσης, πρέπει να σημειωθεί πως, έπειτα από μία ανάλυση συναισθήματος στις γραπτές αξιολογήσεις (sentiment analysis), το σκορ συναισθήματος (sentiment score) είναι πολύ θετικά υψηλό, με το αρνητικό σκορ να προέρχεται κυρίως από την υψηλή τιμή του προϊόντος (47$ το 1 κιλό και 800 γραμμάρια-4lbs-).
Συμπερασματικά, η αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων των Η.Π.Α αυξάνει το μέγεθός της χρόνο με τον χρόνο και, ταυτόχρονα, η δημοτικότητα και, κατ’ επέκταση, οι εξαγωγές φέτας αυξάνονται διαχρονικά, κάτι που αποτελεί πολύ θετικό γεγονός. Παρόλα αυτά, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στο ποσό των εξαγωγών και της αύξησης του μεριδίου της φέτας ΠΟΠ στην αγορά των Η.Π.Α.. Καθώς το μερίδιο συμμετοχής των ελληνικών εξαγωγών πρόβειων τυριών (κωδικοί 0406.90.56/57/59/99 από δεδομένα της επιτροπής διεθνούς εμπορίου των Η.Π.Α., στους οποίους ανήκει και η φέτα) στο συνολικό μέγεθος των εισαγωγών πρόβειων τυριών στις Η.Π.Α. είναι μόλις 9,4% (οι συνολικές εισαγωγές πρόβειων τυριών από τις Η.Π.Α. ανέρχονται σε 510.091.895$), την ίδια στιγμή οι αντίστοιχες εξαγωγές τις Ιταλίας έχουν ποσοστό 30%. Απαραίτητο συστατικό που θα βοηθήσει τις εξαγωγές σε όλους τους κλάδους, αποτελεί η ενίσχυση της ελληνικής επωνυμίας (brand name), δηλαδή της καλής φήμης των ελληνικών προϊόντων. Για να συμβεί αυτό, μπορούν να συμβούν πολλές ενέργειες, όπως πράξεις ενίσχυσης της προώθησης πωλήσεων, καμπάνιες, ημερίδες γευσιγνωσίας, διαφημίσεις, χορηγίες και άλλα πολλά. Αυτό προϋποθέτει μια ισχυρή βάση με ενημερωμένους παραγωγούς, αλλά και φορείς που εργάζονται συνεχώς, αξιοποιώντας όλα τα δεδομένα και τις τεχνικές που έχουν διαθέσιμες. Το μόνο σίγουρο είναι πως η φέτα αποτελεί ένα από τα ποιοτικότερα τυριά του κόσμου και της αξίζει να βρίσκεται στην κορυφή, σε όλα τα επίπεδα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΕΛΣΤΑΤ
- Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου των Η.Π.Α. (USITC)
- U.S. Cheese Market by Type and Distribution Channel [Retail Distribution Club, Food Service Outlets, and Food Processing Companies]: Opportunity Analysis and Industry Forecast, 2020–2027, alliedmarketresearch.com, διαθέσιμο εδώ
- Greek Feta Cheese DODONI, approx. 4 lb, Deli Fresh, Amazon.com, διαθέσιμο εδώ
- Sentiment Analysis: Concept, Analysis and Applications, towardsdatascience.com, διαθέσιμο εδώ
- Αρση των δασμών για ελληνικά τυριά από τις ΗΠΑ, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
