Της Ευανθίας Τσαγγάρη,
Στη χαρά, στη λύπη, στη διασκέδαση και στις δύσκολες στιγμές. Όταν πάρεις το πτυχίο σου, προαγωγή στη δουλειά ή όταν χωρίσεις και είσαι στα πατώματα, ένα είναι σίγουρο… ο καλύτερός σου φίλος θα είναι εκεί. Άλλοτε σα μία παγωμένη μπύρα, άλλοτε σαν ένα δροσερό κρασί ή ένα βαρύ ουίσκι. Το αλκοόλ ενσαρκώνει τον ρόλο του μεγάλου αδερφού που θα είναι εκεί σε κάθε σου στιγμή. Κάποιοι θα το χαρακτήριζαν ως ένα μεγάλο μπελά, τηρώντας, όμως, ένα μέτρο, τείνει να αποβεί η πιο γλυκιά παρηγοριά.
Ήδη από την αρχαιότητα, οι διαφορετικοί πολιτισμοί αξιοποιούσαν τη διαδικασία της ζύμωσης, παράγοντας τα δικά τους αλκοολούχα ποτά. Στην Κίνα, οι άνθρωποι έφτιαχναν ένα ποτό από ρύζι, κεχρί, σταφύλια και μέλι, ενώ στην Ιαπωνία παραγόταν το γνωστό έως σήμερα «σάκε». Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, δε, έφτιαχναν μπύρα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς από αποθηκευμένα σιτηρά. Το ποτό αυτό παρεχόταν αδιακρίτως σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και ακόμη και οι εργάτες το προμηθεύονταν στο ημερήσιο συσσίτιο. Στην αρχαία Ρώμη και Ελλάδα, όπου η γη ήταν ξηρά και το σταφύλι ευδοκιμούσε, το κρασί έρρεε άφθονο.
Καθώς η κατανάλωση αλκοόλ αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής, κάποιοι ειδήμονες έσπευσαν να εντοπίσουν τις θετικές επιδράσεις αυτού. Συγκεκριμένα, Έλληνες γιατροί θεωρούσαν ότι το κρασί είναι καλό για την υγεία, ενώ, κατά τον Ιπποκράτη, το ελληνικό κρασί αποτελούσε φάρμακο. Παράλληλα, πολλοί ποιητές μαρτυρούσαν πως το κρασί τους έφερνε ατέλειωτη έμπνευση. Πράγματι, δεν υπήρχε συμπόσιο ή κοινωνική εκδήλωση, με τους λόγιους να φιλοσοφούν, δίχως κρασί. Ωστόσο, διάφοροι Έλληνες φιλόσοφοι προωθούσαν την εγκράτεια, καθώς τους απασχόλησε κατά καιρούς το ζήτημα του εθισμού. Ας μην ξεχνάμε πως οι αρχαίοι είχαν σαν αλώβητη αξία την τήρηση της μεσότητας. Έτσι, αραίωναν το κρασί τους, ώστε να το απολαμβάνουν, χωρίς να μεθούν σαν βάρβαροι.
Στο σημείο αυτό αξίζει, βέβαια, να επισημανθεί πως στην αρχαία Ελλάδα το κρασί τιμόταν σαν θείο δώρο και θεός αυτού ήταν ο Διόνυσος. Αργότερα, Εβραίοι και Χριστιανοί συγγραφείς στην Ευρώπη ενσωμάτωσαν το κρασί σε τελετουργικά, θεωρώντας, όμως, αμαρτία την υπερβολική κατανάλωση αυτού. Αντίστοιχα, ο Ισλαμικός νόμος απαγόρευσε την κατανάλωση οινοπνεύματος. Βλέπουμε, λοιπόν, μια σύνδεση μεταξύ αλκοόλ και θρησκείας, καθώς, επίσης, και τη στάση που διατηρεί η δεύτερη έναντι του πρώτου. Εύλογα, λοιπόν, αντιλαμβανόμαστε ότι εκφράσεις και αντιλήψεις που χαρακτηρίζουν το αλκοόλ σα μία «γλυκιά αμαρτία» ή «άσωτη συνήθεια», δεν είναι παρά υπολείμματα θρησκευτικών και δεοντολογικών πεποιθήσεων.
Παρά τον «πόλεμο» που έχει δεχτεί κατά καιρούς το αλκοόλ, η αγάπη των Ελλήνων προς αυτό καλά κρατεί. Οι Έλληνες ήταν ανέκαθεν «γεροί πότες» και μέχρι σήμερα το αλκοόλ αποτελεί μία αγαπημένη τους συνήθεια. Πέρα από τη μπύρα και το κρασί, υψηλή κατανάλωση έχουν, επίσης, άλλα τοπικά προϊόντα, όπως το ούζο, το τσίπουρο, η σούμα και η ρακή. Ιδιαίτερη απήχηση έχουν και πιο βαριά ποτά, όπως η βότκα, το ρούμι, το ουίσκι και το τζιν. Θα λέγαμε πως δεν υπάρχει ιδιαίτερη απόκλιση των προτιμήσεων των νέων συγκριτικά με τους μεγαλύτερους. Ο νέος Έλληνας απολαμβάνει εξίσου το αλκοόλ, εντούτοις έχει πιο ιδιαίτερες προτιμήσεις. Πολύχρωμα και πολύπλοκα κοκτέιλ, μίξη διαφόρων ποτών, έντονες και πιο σύνθετες γεύσεις. Αυτό αποδεικνύεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι το “bartending” έχει μετατραπεί σε μία μορφή σύγχρονης τέχνης. Βλέπουμε νέους όρους στα ποτά, που άλλοτε συναντούσαμε μόνο στην υψηλή κουζίνα. Η σύνθεση κοκτέιλ απαιτεί δεξιοτεχνία, εμπειρία και γνώση.
Από πλευρά υγείας, δεδομένου ότι τα ποτά των αρχαίων, όπως προαναφέραμε, παράγονταν με τη διαδικασία της ζύμωσης, είχαν χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ και ήταν πιο ελαφριά και υγιεινά συγκριτικά με τα σύγχρονα ποτά, που συνήθως προκύπτουν από απόσταξη. Η υπερκατανάλωση, υψηλών σε περιεκτικότητα αλκοόλ, ποτών μπορεί μακροπρόθεσμα να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, γι’ αυτό συνιστάται η τήρηση ενός μέτρου. Εξ ου και κάποιος οφείλει να πίνει πιο συνεσταλμένα και το εκλεκτό «πίνειν» μπορεί να αποτελέσει μία πολυτέλεια, έναν μοναδικό τρόπο αποφόρτισης και απόλαυσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- A brief history of alcohol – Rob Phillips, youtube.com, διαθέσιμο εδώ
