Του Μάριου Κριτίδη,
Τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε μία εντυπωσιακή και αναπάντεχη μεταστροφή της στάσης του Αραβικού κόσμου απέναντι στο Ισραήλ. Τα “Abraham Accords” που υπογράφθηκαν το 2020, με τις προσπάθειες της κυβέρνησης Trump, αποτελούν «άπιαστο όνειρο» για την επίτευξη κάποιας μορφής ειρήνευσης στην πολυτάραχη Μέση Ανατολή. Οι συμφωνίες του 2020 άνοιξαν τον δρόμο προς την ειρήνευση και την ανάπτυξη δεσμών συνεργασίας, μεταξύ Ισραήλ και άλλων 8 Αραβικών κρατών, οι οποίες μέχρι πρότινος δεν αναγνώριζαν και καταριούνταν την ύπαρξη του Ισραήλ. Η κύρια πηγή προβλημάτων ήταν, ως αναμενόμενο, τα ζητήματα που αφορούν το καθεστώς της Παλαιστίνης και ιδιαίτερα η παράνομη κατοχή εδαφών στη Δυτική Όχθη. Έχοντας αυτό στον νου, οι συμφωνίες του Ισραήλ με τις Αραβικές χώρες έγιναν υπό το πρίσμα διαπραγματεύσεων πάνω στο ζήτημα αυτό.
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου ζητήθηκαν, από τις Αραβικές χώρες προς το Ισραήλ, συγκεκριμένες εγγυήσεις για τη Δυτική Όχθη της Παλαιστίνης. Οι εγγυήσεις αυτές αφορούσαν τη δέσμευση του Ισραήλ να σεβαστεί τα δικαιώματα των Παλαιστινίων, την εκκίνηση ειρηνευτικών διαδικασιών και την αποχώρηση των Ισραηλινών στρατευμάτων από τις κατεχόμενες περιοχές σε Παλαιστινιακά εδάφη. Βεβαίως, ειδικότερα στον τρίτο όρο, το Ισραήλ παραμένει απρόθυμο να αλλάξει ριζικά το επιχειρησιακό του πλάνο στις κατεχόμενες περιοχές, οπότε όσες χώρες ζητούσαν από το Ισραήλ τέτοια δέσμευση, για την εκκίνηση διπλωματικών σχέσεων, είτε βρήκαν συμβιβαστική λύση, είτε παραμένουν ακόμα σε διαπραγματεύσεις, ή οι διαπραγματεύσεις τους ναυάγησαν τελείως.
Παρόλα αυτά, ακόμη και έτσι, ο Αραβικός κόσμος έπραξε το απροσδόκητο και πλέον το Ισραήλ έχει επίσημες διπλωματικές σχέσεις με το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μαρόκο και το Σουδάν σε μία αναπάντεχη διπλωματική συμφωνία. Η συμφωνία αυτή χαιρετίστηκε με ιδιαίτερη χαρά από τον Δυτικό κόσμο και εν μέρει από τον Αραβικό. Η Παλαιστινιακή κυβέρνηση, από την άλλη, χαρακτήρισε την ημέρα υπογραφής των “Abraham Accords” ως μία «στενάχωρη μέρα για τον Παλαιστινιακό λαό». Το ίδιο διάστημα, μέχρι και σήμερα, γίνονται διάφορες προσπάθειες για τη δημιουργία διμερών σχέσεων Ισραήλ και της ηγέτιδας του Αραβικού κόσμου, Σαουδικής Αραβίας.
Δύο χρόνια μετά τα “Abraham Accords”, οι σχέσεις Ισραήλ και Αραβικών χωρών βρίσκονται σε πρωτοφανείς καλές σχέσεις, εγείροντας μία ελπίδα για την πιθανή, αργή, ειρήνευση ενός μέρους της Μέσης Ανατολής. Όσον αφορά και τα δύο σημαντικότερα κράτη των εξελισσόμενων διπλωματικών διαδικασιών, Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας, η Wall Street Journal μάς φέρνει μία ενδιαφέρουσα είδηση που λέει πολλά για το μέλλον των σχέσεων Ισραήλ και Αραβικών χωρών.
Στις 25 Ιουνίου του 2022, πραγματοποιήθηκε μυστική σύνοδος κορυφής μεταξύ των στρατιωτικών ηγεσιών των Αραβικών χωρών της Μέσης Ανατολής. Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Κατάρ, Μπαχρέιν, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ηνωμένες Πολιτείες συμμετείχαν παραδοσιακά στην ετήσια στρατηγική σύσκεψη, με το Ισραήλ να συμμετέχει για πρώτη φορά στη Σύνοδο Κορυφής. Το επίκεντρο της σύσκεψης ήταν η κατάσταση στην Υεμένη, οι απειλές και οι επιδιώξεις του Ιράν, καθώς και σχέδια συνεργασίας του Ισραήλ με τις υπόλοιπες χώρες της Συνόδου, κυρίως μέσω της ανάπτυξης αμυντικής τεχνολογίας. Όπως το χαρακτήρισε ο Υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, το σχέδιο «Αεράμυνας Μέσης Ανατολής» αποτελεί ένα όραμα των χωρών της Συνόδου να αναπτύξουν αντίστοιχα συστήματα με το Ισραηλινό “Iron Dome”, δηλαδή αμυντικά συστήματα αναχαίτισης πυραύλων, καθώς και συστήματα πολιτικής προστασίας για καταστάσεις πολέμου.
Η σύσκεψη αυτή προκαλεί έντονο ενδιαφέρον και αποδεικνύει πως, δύο χρόνια μετά, οι συμφωνίες των “Abraham Accords” όχι μόνο δεν έμειναν στα λόγια, αλλά δείχνουν πλέον βήματα επέκτασης και σε νέους ορίζοντες. Το Ισραήλ μπόρεσε να επιβιώσει περικυκλωμένο από τους εχθρούς του και πλέον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Israel and Saudi Arabia ‘in talks over joint defence against Iran’, www.theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- U.S. Held Secret Meeting With Israeli, Arab Military Chiefs to Counter Iran Air Threat, Wall Street Journal, διαθέσιμο εδώ
- UAE, Bahrain and Israel sign historic accords at White House event, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Israel signs historic deal with UAE that will ‘suspend’ West Bank annexation, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
