Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα του 19ου αιώνα, που είχε καίριο ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας, λίγο μετά από την ίδρυση του κράτους. Γεννήθηκε το 1815 στο Γαρμπελιά, μέσα στον Πύργο των Κουμουνδουράκηδων. Τη γυμνασιακή του παιδεία την ολοκλήρωσε στο Ναύπλιο, ενώ, στη συνέχεια, μετέβη στην Αθήνα, για να φοιτήσει στη Νομική Σχολή. Όταν χρειάστηκε να υπηρετήσει τον τόπο, δεν δίστασε να διακόψει τις σπουδές του και να μεταφερθεί στην Κρήτη, για να βοηθήσει την επανάσταση στο νησί, που ξέσπασε το 1841, παρότι γνώριζε πως δεν θα είχε αίσιο αποτέλεσμα. Τελικά, η επανάσταση δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα και, έτσι, επέστρεψε στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου άσκησε τη δικηγορία στην Καλαμάτα, δίχως, όμως, να λάβει το πτυχίο του. Στην πόλη αυτή γνώρισε την πρώτη γυναίκα του, Αικατερίνη Μαυρομιχάλη, της γνωστής οικογένειας της Μάνης, και μαζί της απέκτησε δύο παιδιά. Ο πρόωρος θάνατός της είχε ως αποτέλεσμα τον δεύτερο γάμο του με την Ευθυμία Περωτή, όπου μαζί έκαναν και ένα ακόμα παιδί. Τα επόμενα χρόνια αποφάσισε να ολοκληρώσει τις σπουδές του και να λάβει το πτυχίο του, το 1846. Αυτό του έδωσε την ευκαιρία να διοριστεί αντιεισαγγελέας Πρωτοδικών Καλαμάτας, ωστόσο, ο κλάδος της δικαιοσύνης δεν θα τον κρατήσει κοντά του, αφού επέλεξε τον δρόμο της πολιτικής.
Δεν άργησε να λάβει σημαντικές θέσεις, με την πρώτη να είναι το 1850, όταν εξελέγη πληρεξούσιος Μεσσηνίας, ενώ άλλαξε και το επίθετό του από Κουμουνδουράκης σε Κουμουνδούρος. Πέντε χρόνια αργότερα, ορκίζεται Πρόεδρος της Βουλής και το 1856 ορίζεται Υπουργός Οικονομικών, στην κυβέρνηση του Δημητρίου Βούλγαρη. Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος υπήρξε σφοδρός πολέμιος του Θρόνου. Όταν ο Όθωνας, τελικά, εκδιώχθηκε από τη χώρα, το 1862, ανέλαβε το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Η μετριοπαθής στάση του, αλλά και ο αποφασιστικός του χαρακτήρας, του επέτρεψαν να επιβάλει την τάξη.
Γύρω στις 11 το πρωί της Τρίτης 29 Σεπτεμβρίου 1864, ο Κουμουνδούρος βγήκε από την οικία του, επί της οδού Σταδίου, και διέσχισε τον δρόμο με κατεύθυνση προς την Εθνοσυνέλευση, ακριβώς απέναντι, προκειμένου να συμμετάσχει στη συνεδρίαση του σώματος. Φτάνοντας έξω από το κτίριο, είδε έναν άντρα, ηλικίας περίπου 50-55 ετών, να τον πλησιάζει «βλοσυρώς προσβλέποντα προς αυτόν, είτα δε ανασύραντα πιστόλιον από του κόλπου του και ορμώντα κατ’ αυτού ίνα τον δολοφονήση». Ο Κουμουνδούρος αντέδρασε ακαριαία και όρμησε κατά του άνδρα. Η προσπάθεια του δολοφόνου δεν είχε αποτέλεσμα, γιατί, αν και κατάφερε να πυροβολήσει, ο Κουμουνδούρος τον είχε ρίξει κάτω, με αποτέλεσμα να αστοχήσει. Κατά μία άλλη εκδοχή, ο αυτουργός σταμάτησε τον Υπουργό «εξερχόμενον της οικίας του […] και επέθετο την μίαν χείρα επί των ώμων του, διά της ετέρας δε εξήγαγεν πιστόλιον, πλήρες σφαιρών, το έτεινε κατ’ αυτού, αλλά ευτυχώς ο ίδιος ο κ. Κουμουνδούρος προέλαβε και απέτρεψεν αφ’ εαυτού τον κίνδυνον, απώσας την χείρα του δολοφόνου» (εφ. Αυγή, 29 Σεπτεμβρίου 1864). Με την παρέμβαση του Κουμουνδούρου, ο δράστης «εξεκένωσε το πιστόλιον προς την κεφαλήν αυτού και επληγώθη ελαφρώς περί τους κροτάφους» (εφ. Εθνοφύλαξ, 29 Σεπτεμβρίου 1864). Αμέσως, στο σημείο συγκεντρώθηκαν διερχόμενοι πολίτες, οι οποίοι, σύμφωνα με την εφημερίδα Παλιγγενεσία, επιτέθηκαν άγρια στον δολοφόνο.
Κατά την ανάκριση, είχε εξακριβωθεί πως ο δράστης ονομαζόταν Δημήτρης Νεράντζης, είχε καταγωγή από την Κρήτη και παλιότερα εργαζόταν ως επιστάτης σε ιδιοκτησίες, ενώ το προηγούμενο διάστημα ήταν άνεργος. Μετά από έρευνα που έγινε στο σπίτι του Νεράντζη, βρέθηκαν διάφορες χειρόγραφες επιστολές του με «πολιτικό» περιεχόμενο, εκ των οποίων η μία είχε τίτλο «Η φωνή της αληθείας» και μία άλλη απευθυνόταν στην Εθνοσυνέλευση. Η δίκη για την απόπειρα δολοφονίας κατά του Κουμουνδούρου ορίστηκε να διεξαχθεί στο Κακουργιοδικείο της Αθήνας στις 6 Φεβρουαρίου 1865, αλλά αναβλήθηκε «ένεκα της απουσίας του κ. Κουμουνδούρου και ενός άλλου μάρτυρος» Τελικά, πραγματοποιήθηκε στις 18 Νοεμβρίου του ίδιου έτους στο Κακουργιοδικείο Σύρου. Η ποινή ήταν φυλάκιση δέκα ετών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κουμάντος, Παναγής Χ. (2015), Σπουδή του βίου και της πολιτείας του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, Ιδιωτική έκδοση
- Παπαθανασόπουλος, Κωνσταντίνος (1993), Αλέξανδρος Κουμουνδούρος – Σχόλια για μια βιογραφία, Εκδόσεις Παπαζήση
- Περιοδικό Εικονογραφημένη Ιστορία, «Η ξεχασμένη απόπειρα δολοφονίας κατά του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου» Τεύχος 619, Ιανουάριος 2020.
- Σαν σήμερα 25 Οκτωβρίου, ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος ορκίζεται πρωθυπουργός – Ποιο είναι το ακατάρριπτο ρεκόρ του, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Καλημέρα με πρόσωπα και γεγονότα της Μεσσηνίας – Σαν σήμερα… 29 Σεπτεμβρίου 1864. Έγινε απόπειρα δολοφονίας του Μεσσήνιου πολιτικού Αλέξανδρου Κουμουνδουρου, fourtounis.gr, διαθέσιμο εδώ
