Συνέντευξη στη Μαρία Κελεπούρη,
Ο Τρύφων Τριανταφυλλίδης είχε επιλέξει μια επιχειρηματική πορεία με σπουδές πληροφορικής, έως ότου το πρώτο του βιβλίο Ένας κόκκος ρύζι να πάρει την τελική του μορφή από τις Εκδόσεις Αρμός και να τον συστήσει στον κόσμο της πεζογραφίας.
Με μεγάλη μας χαρά, αποδέχτηκε την πρόσκληση του OffLine Post και στη συνέντευξη που ακολουθεί, μας μίλησε για τη συγγραφή των διηγήσεων που συγκροτούν τη συλλογή του, τα συναισθήματα πίσω από τις ιστορίες και πώς αυτές μπορούν να λειτουργήσουν ως έναυσμα για την επίτευξη των προσωπικών στόχων.
- Πότε εμφανίστηκαν οι συγγραφικές σας ανησυχίες; Ήταν οι εμπειρίες που είχατε αποκομίσει, οι οποίες μετουσιώθηκαν σε λογοτεχνικές ιστορίες;
Έγραφα από τα εφηβικά μου χρόνια, όχι, όμως, μόνιμα και συστηματικά. Ποτέ πριν δεν φαντάστηκα ότι κάτι που έγγραφα, θα έβρισκε τον δρόμο για να γίνει ένα βιβλίο. Ακόμα και τώρα, όταν το καλοκαίρι του 2021 άρχισα να γράφω τις πρώτες ιστορίες, η ιδέα ενός βιβλίου προέκυψε αργότερα, όταν ήδη είχαν γραφτεί οι πρώτες δυο-τρεις από αυτές.
Δεν υπήρχε μια συγκεκριμένη αφορμή, μάλλον ωρίμασε ο χρόνος, ωρίμασαν και οι ιστορίες που τόσο καιρό φαίνεται ότι έψαχναν την έξοδό τους και τη βρήκαν. Δεν αφορούν εμπειρίες μιας στιγμής στη ζωή μου, αφορούν εμπειρίες ενός μεγάλου κομματιού ζωής. Οι ιστορίες δεν αφορούν σε πραγματικά περιστατικά, έτσι δεν είναι με άμεσο τρόπο αυτοβιογραφικές. Είναι, όμως, αυτοβιογραφικές με έμμεσο τρόπο, όσον αφορά τα συναισθήματα, τις σκέψεις που μεταφέρουν. Ίσως ήταν η στιγμή για έναν απολογισμό και αυτός να έγινε μέσα από αυτές τις ιστορίες.
- Υπάρχει κάποιο κοινό στοιχείο που να συνδέει τις διαφορετικές διηγήσεις, κι αν ναι, ποιο είναι κατά τη γνώμη σας;
Νιώθω ότι παρόλο που οι διηγήσεις αφορούν διαφορετικά πρόσωπα και διαφορετικές καταστάσεις, το κοινό που υπάρχει είναι ένα συναίσθημα που εξελίσσεται. Βλέπω τις ιστορίες σαν σταθμούς μιας διαδρομής που κάπου ολοκληρώνεται. Είναι σαν ο αφηγητής να φορά διαφορετικά ρούχα, να μεταμφιέζεται σε διαφορετικά πρόσωπα, να τρυπώνει από ιστορία σε ιστορία, ώστε να φτάσει στον προορισμό του. Θα ήθελα οι αναγνώστες τους να τις διαβάσουν με τη σειρά που είναι στο βιβλίο και να ακολουθήσουν την ίδια διαδρομή.
- Αφιερώσατε συστηματικά χρόνο για τη συγγραφή της συλλογής ή τα διηγήματα προέκυψαν από σποραδικές στιγμές έμπνευσης;
Από κάποια στιγμή και μετά, αφιέρωσα πολύ χρόνο, πάρα πολύ χρόνο. Υπάρχουν οι στιγμές της έμπνευσης, αλλά μετά υπάρχει η επεξεργασία της ιδέας, που συνήθως γίνεται αργά και βασανιστικά.
Η κάθε αφήγηση για μένα είναι μια σειρά από εικόνες, οι εικόνες αυτές είναι τα δομικά στοιχεία μιας ιστορίας που χτίζεται στο μυαλό μου. Μια εικόνα μπορεί να προκύψει από μια στιγμή έμπνευσης. H απόδοσή της, όμως, στο χαρτί και η σύνδεσή της με τις επόμενες και τις προηγούμενες εικόνες είναι αποτέλεσμα σκέψης και δουλειάς.
Συνήθως, γράφω το αφήγημα πρώτα στο μυαλό μου. Εκεί, η επεξεργασία γίνεται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπροστά στον υπολογιστή. Μπορεί να περάσω μέρες σε αυτήν τη διαδικασία, χωρίς να αρχίσω το γράψιμο. Όταν, όμως, το αφήγημα οριστικοποιηθεί, τότε το γράψιμο γίνεται γρήγορα και είναι σχεδόν οριστικό. Δεν θέλω τις απανωτές διορθώσεις που μπορεί κάτι να βελτιώνουν εδώ και εκεί, όμως, σχεδόν πάντα, αφαιρούν κάτι από τη φρεσκάδα, την αμεσότητα και τη δύναμη του αρχικού κειμένου.
- Δεδομένης της εναλλαγής του φύλου των αφηγητών, πόσο εύκολο ήταν να ενδυθείτε με ένα γυναικείο προσωπείο και να διηγηθείτε μια ιστορία μέσα από τον δικό του τρόπο σκέψης;
Δεν μου ήταν δύσκολο. Οι γυναίκες είναι πλάσματα που μου αρέσουν και μου αρέσει να τις παρατηρώ. Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν μια κοινοτυπία, καθώς στους περισσότερους άνδρες αρέσουν οι γυναίκες και αντίστροφα. Υπάρχει, όμως, μια διαφορά. Υπάρχει ο τύπος του άνδρα που ερωτεύεται μια γυναίκα, την κατακτά, την κάνει δική του, κλείνεται για λίγο καιρό μαζί της στο σπίτι και έπειτα…, έπειτα πάει με τους φίλους του να πιει μπύρες, να πει με αυτούς καμιά κουβέντα και να δει το ματς. Είναι ένα πρότυπο αυτό, ένα διαδεδομένο πρότυπο.
Από την άλλη, η δική μου σχέση με τις γυναίκες αρχίζει με τις κουβέντες και με τις μπύρες. Οι γυναίκες με ενδιαφέρουν σαν παρέα, σαν συναναστροφή, σαν συνομιλήτριες. Η γυναικεία παρέα μού είναι περισσότερο ενδιαφέρουσα από την αντρική. Αυτό είναι ένα διαφορετικό πρότυπο από το πρώτο που περιέγραψα. Ανήκοντας εγώ σε αυτήν τη δεύτερη κατηγορία, μπορώ να αφηγηθώ μια ιστορία από την πλευρά μιας γυναίκας πιο εύκολα, νομίζω ότι το καταφέρνω.
- Διαβάζοντας πλέον την ολοκληρωμένη μορφή του βιβλίου, έχετε εντοπίσει εσώτερες σκέψεις σας που αποτυπώθηκαν ασυνείδητα, κατά τη διάρκεια της συγγραφής;
Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση και θα ήθελα και εγώ να ξέρω την απάντηση. Το ασυνείδητό μου είναι εξασκημένο και ξέρει να κρύβεται καλά, είναι μάλλον νωρίς ακόμα. Ελπίζω να έχω την απάντηση μετά από μερικά χρόνια, θα είναι ένα μεγάλο κέρδος, αν καταφέρω να το κάνω. Εξάλλου, τα γραπτά μένουν αναλλοίωτα, αμετάβλητα. Το βιβλίο θα είναι εκεί, για να μου θυμίζει τις ασυνείδητες σκέψεις, που τώρα δεν μπορώ να αναγνωρίσω.
- Θεωρείτε ότι η οικειότητα με τον αναγνώστη επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την αληθοφάνεια της πλοκής ή εξαρτάται και από το ύφος του συγγραφέα;
Νομίζω και από τα δύο, αν και δεν πιστεύω τόσο πολύ στην «αλήθεια» μιας αφήγησης, στον ακατέργαστο ρεαλισμό. Δεν θέλω να περιγράψω ούτε τη δική μου ζωή ούτε τη ζωή του αναγνώστη.
Η ιστορία είναι μια πρόφαση, μια αφορμή. Δεν θέλω από τον αναγνώστη να πιστέψει την ίδια την ιστορία, θέλω να πιστέψει αυτό που θέλει να πει η ιστορία. Η ιστορία είναι το δάκτυλο που δείχνει το φεγγάρι, δεν θέλουμε την προσοχή μας στο δάκτυλο, αλλά στο φεγγάρι. Η αληθοφάνεια των ιστοριών είναι υπερεκτιμημένη. Αυτό, το οποίο δείχνουν, έχει περισσότερη σημασία. Η οικειότητα με τον αναγνώστη είναι ένα ζητούμενο, βοηθάει στο να ταξιδέψουμε μαζί, να μοιραστούμε την ίδια φαντασίωση.
- Σε κάποιες από τις ιστορίες, οι ήρωες γίνονται θύματα του συμβιβασμού. Τι αντίκτυπο μπορεί να έχει αυτού του είδους η αποδοχή στη ζωή μας;
Η πρώτη μας συναισθηματική αντίδραση απέναντι στην έννοια του συμβιβασμού είναι αρνητική. Είναι φυσικό, γιατί τον περισσότερο καιρό τον περνούμε μέσα στις συνέπειες των συμβιβασμών που έχουμε κάνει, γιατί όλοι κάνουμε μικρούς ή μεγάλους συμβιβασμούς. Όμως, από μια άλλη σκοπιά, ίσως οι συμβιβασμοί που δεν γίνονται, να έχουν πιο βαριές συνέπειες από τους συμβιβασμούς που γίνονται.
Δεν θέλω να υπερασπιστώ τους συμβιβασμούς γενικά, ούτε, όμως, και το αντίθετο. Πριν ακόμα, ωστόσο, αποφασίσει ο καθένας τι θα κάνει με τους δικούς του συμβιβασμούς, πρέπει, πρώτα από όλα, να τους αναγνωρίσει, έπειτα, να συνδιαλλαγεί μαζί τους και, στο τέλος, να αποφασίσει ποιους από αυτούς θα κρατήσει. Σε κάποιες ιστορίες, οι ήρωες συνδιαλέγονται με τους συμβιβασμούς τους, χαίρομαι, αν με αυτόν τον τρόπο βοηθάω και κάποιον άλλον να αναγνωρίσει και τους δικούς του.
- Ο ισχυρισμός σας πως κανείς δεν μπορεί να ξέρει το τέλος μιας ιστορίας, αν πρώτα δεν τη γράψει, εμπεριέχει μια προσδοκία. Είναι μία φράση που συμπυκνώνει τη στάση ζωής σας;
Είμαι γενικά ένα αισιόδοξο άτομο, που θέλει να έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να γράφει και την ιστορία της δικής του ζωής με τον ίδιο εύκολο τρόπο που μπορεί να γράφει το τέλος μιας ιστορίας σε ένα βιβλίο.
Στην τελευταία ιστορία του βιβλίου, στην ιστορία «Ένας κόκκος ρύζι», ο αφηγητής στο τέλος διαλέγει την εκδοχή του τέλους της ιστορίας που τον αφορά. Αυτή είναι η προσδοκία που εμπεριέχεται, ότι μπορούμε να γράφουμε το τέλος των ιστοριών της δικής μας ζωής. Ακόμα και αν δεν είναι έτσι, είναι πολύ αισιόδοξο και παρήγορο το αίσθημα που μας γεννά, μας δίνει δύναμη για να συνεχίζουμε και να καταφέρνουμε πράγματα.
- Τελικά, κάθε διήγημα είναι κι ένας «κόκκος» των εγκιβωτισμένων ιστοριών της ζωής μας;
Θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά;
Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Τρύφωνα Τριανταφυλλίδη για την ευγενική παραχώρηση της συνέντευξης!
