Του Γεράσιμου Αυγερινού,
Ραγδαίες εξελίξεις λαμβάνουν χώρα στη Γαλλία, μετά από την απόφαση της Γαλλικής Αρχής Ανταγωνισμού (Autorité de la Concurrence) να επιβάλλει πρόστιμο 500 εκατομμυρίων ευρώ στον αμερικανικό κολοσσό της Google, λόγω παραβίασης της νεοεισαχθείσας γαλλικής νομοθεσίας περί πνευματικών δικαιωμάτων (copy right). Μάλιστα, κρίσιμης σημασίας είναι το γεγονός ότι η σχετική ρύθμιση εισήχθη στο εσωτερικό δίκαιο της Γαλλίας, κατόπιν ενσωμάτωσης ευρωπαϊκής οδηγίας για τον εκσυγχρονισμό του σχετικού κανονιστικού πλαισίου εντός της κοινής αγοράς και τη διασφάλιση του ελεύθερου ανταγωνισμού, ο οποίος αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Ε.Ε..
Αναλυτικότερα, η συγκεκριμένη οδηγία αφορά τα επάλληλα δικαιώματα (“neighboring rights”) ανάμεσα στις μεγάλες πλατφόρμες και τους εγχώριους εκδότες στο διασυνοριακό περιβάλλον που διαμορφώνεται. Στο πλαίσιο αυτό, η Google υποχρεωνόταν να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις με τους εγχώριους εκδότες καλή τη πίστει και δεδομένου ότι κείμενά τους είναι διαθέσιμα και ανοιχτά στην πλατφόρμα, προσελκύοντας μαζικά κοινό για ενημέρωση, ώστε να συμφωνηθεί η καταβολή αποζημίωσης προς εκδότες και καλλιτέχνες, των οποίων η πνευματική ιδιοκτησία είναι διαθέσιμη στο Google, όπως συμβαίνει, άλλωστε και με την πλατφόρμα του άλλου κολοσσού της, του YouTube. Βέβαια, αυτή η διαδικασία προϋποθέτει η Google (και η κάθε πλατφόρμα) να έχει προσκομίσει κατά τις διαπραγματεύσεις ακριβή και αξιόπιστα στοιχεία, τόσο αναφορικά με τους επισκέπτες όσο και πρωτίστως αναφορικά με τα κέρδη που αποκομίζει από τη δημόσια παρουσία του συγκεκριμένου περιεχόμενου στην πλατφόρμα.
Η στρατηγική της Google επί του νέου κανονιστικού πλαισίου διαμορφώθηκε με έναν ιδιότυπο τρόπο, αφού, από τη μία πλευρά, κατανόησε ότι οφείλει πλέον να πληρώνει τους εκδότες, από την άλλη πλευρά όμως, στη βάση των “neighboring rights”, αλλά μέσω της υπηρεσίας Google News Showcase, η οποία εμφανίζει ως ψηφιακά πρωτοσέλιδα τίτλους από άρθρα με μικρό απόσπασμα υπό μορφή ειδοποίησης. Η Google, μάλιστα, έχει υπογράψει τουλάχιστον 750 συμφωνίες ανά την Ευρώπη με αυτή την τακτική, ενώ οι γαλλικοί όμιλοι αντέδρασαν σε αυτή τη μεθόδευση, την οποία κατήγγειλαν ως παραβίαση της αρχής της καλής πίστης. Το European Publishers Council δηλώνει επίσης την υποστήριξή του στο νέο θεσμικό πλαίσιο που εισάγεται μέσω της εν λόγω οδηγίας, ενώ η Autorité de la Concurrence, μετά την απόφασή της, δήλωσε ότι «ελπίζει πως οι νέες διαπραγματεύσεις θα αποβούν καρποφόρες και τα συμβαλλόμενα μέρη θα τηρήσουν τους κανόνες του παιχνιδιού. Η Google δεν δείχνει να αποδέχεται τον νόμο όπως ψηφίστηκε, όμως δεν εναπόκειται στον ιδιωτικό φορέα, ούτε καν σε έναν κυρίαρχο, να ξαναγράψει τη νομοθεσία».
Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μόνο παράδειγμα των ζητημάτων που προκύπτουν από την εφαρμογή της συγκεκριμένης οδηγίας και τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου των πνευματικών δικαιωμάτων εντός της ενιαίας αγοράς. Εκτός από την Autorité de la Concurrence, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για τη Διερεύνηση των καρτέλ στη Γερμανία (Βundeskartellamt) έχει θέσει επίσης στο μικροσκόπιο τις πρακτικές της Google, όσον αφορά την υπηρεσία Google News Showcase, καθώς ανακύπτει το ερώτημα του πώς (και αν) διασφαλίζεται από την εταιρεία ότι δεν θα ευνοηθούν συγκεκριμένα μέσα, θέματα ή απόψεις κατά τη σειρά προώθησης, την παρουσία και τη συμπερίληψη στο Google news, ειδικά εάν δεν τηρηθούν διαφανείς διαδικασίες (και αντίστροφα ανακύπτει το ερώτημα αν απόψεις και μέσα υπάρχει περίπτωση να πέσουν σε δυσμένεια). Η συγκεκριμένη έρευνα είναι ακόμα σε εξέλιξη από τη Βundeskartellamt, ωστόσο είναι γεγονός ότι μόνο 5 από τα κράτη μέλη έχουν ενσωματώσει την οδηγία στις εθνικές τους έννομες τάξεις. Η παράλειψη αυτή ίσως να συνδέεται με τα περιστατικά που έλαβαν χώρα πέρυσι στην Αυστραλία, όταν η κυβέρνηση επιχείρησε να αυξήσει τη φορολογία της Facebook, με την τελευταία να απειλεί με απόσυρσή της από την ήπειρο. Παρόλα αυτά, η γαλλική πολιτική επί του θέματος αναδεικνύεται στην πλέον σκληροπυρηνική. Άλλωστε, ο Πρόεδρος της Autorité de la Concurrence, και πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Benoît Cœuré, έχει εκφράσει ανοιχτά τη φιλοδοξία του οι χειρισμοί των γαλλικών αρχών να αποτελέσουν παράδειγμα για όλη την Ευρώπη, ενώ στο παρελθόν έχει επίσης κάνει λόγο για ανάγκη διεθνούς ρύθμισης, σχετικά με τις ροές των ψηφιακών νομισμάτων.
Μετά από την έκδοση της απόφασης σε βάρος της, η Google δήλωσε ότι είναι έτοιμη να επαναδιαπραγματευτεί με τις ενώσεις Alliance de la Presse d’Information Générale και Syndicat des Editeurs de la Presse Magazine. Βέβαια, η όποια συμφωνία προκύψει θα πρέπει να εγκριθεί και από τις 2 πλευρές, ενώ οι εκδότες φαίνεται να έχουν λάβει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί, μετά την επιβολή του προστίμου. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η συγκεκριμένη υπόθεση υπενθυμίζει την ανάγκη συλλογικής δράσης για τη ρύθμιση του πλαισίου δράσης του ολιγοπωλίου των διεθνών τεχνολογικών κολοσσών που διαχειρίζονται τη ροή δεδομένων παγκοσμίως, ειδικά όταν ανακύπτει το ζήτημα της επιβολής συγκεκριμένων δικών τους όρων και πολιτικών επί του τι μπορεί να ειπωθεί κατά τη χρήση των πλατφορμών, με τη Meta να απορρίπτει αποφάσεις του Oversight Board για την ερμηνεία των κανόνων του Facebook, ενώ η ίδια η ύπαρξη του εν λόγω σώματος υπονοεί τη δυνατότητα (έστω εν μέρει) ψηφιοποίησης και αποκρατικοποίησης της δικαιοσύνης. Τα υπόλοιπα 22 κράτη μέλη, λοιπόν, οφείλουν να λάβουν πολύ πιο ζεστά την ενσωμάτωση της οδηγίας, η οποία άλλωστε είναι υποχρεωτική, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το πώς θα επιλυθεί η σύγκρουση ανάμεσα στα δικαιώματα των δημιουργών επί της πνευματικής τους ιδιοκτησίας και των εταιρειών επί του περιεχομένου στις πλατφόρμες τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “France accepts Google’s truce with publishers”, politico.eu, διαθέσιμο εδώ
- “Google slapped with €500M fine in French press publishers case”, politico.eu, διαθέσιμο εδώ
- “Google licenses content from news publishers under the EU Copyright Directive”, Εταιρική Πολιτική της GOOGLE, διαθέσιμο εδώ
- “Google News Showcase – Bundeskartellamt holds consultations on Google’s proposals for dispelling competition concerns”, bundeskartellamt.de, διαθέσιμο εδώ
