Του Δημήτρη Καψή,
Ο 18χρονος Salvador Ramos πυροβόλησε και σκότωσε δεκαεννιά παιδιά και δύο δασκάλους στο δημοτικό σχολείο της πόλης Uvalde στο Τέξας, στις 24 Μαΐου 2022. Μαθητές σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν από τις τάξεις τους στις 26 Μαΐου για να διαμαρτυρηθούν για την ένοπλη βία και την πολυετή αδράνεια στην Washington DC που κατηγορούν ότι επέτρεψε να συνεχιστούν οι μαζικοί πυροβολισμοί. Από το μακελειό μέχρι τη στιγμή γραφής του παρόντος άρθρου έχουν συμβεί άλλοι 17 μαζικοί πυροβολισμοί.
Μετά από το μακελειό αυτό, αναδύεται ξανά το επίμαχο θέμα περί αυστηρότερης νομοθεσίας για τα όπλα. Οι συντηρητικοί έχουν φτάσει στα άκρα, προτείνοντας να έχουν όπλα και οι καθηγητές και να αυξηθεί η αστυνομική παρουσία στα σχολεία. Πολλοί Αμερικανοί δάσκαλοι έχουν επικρίνει έντονα αυτές τις προτάσεις ως λύσεις που δεν θα λειτουργούσαν και ως αντιπερισπασμοί από πραγματικές λύσεις που έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα των λομπιστών και κατασκευαστών των όπλων, που χρηματοδοτούν και υποστηρίζουν σημαντικά τους Ρεπουμπλικάνους. Το αυτονόητο αντεπιχείρημα για τέτοιες προτάσεις είναι ότι αυτό που θα καταφέρουν είναι απλώς να σκοτώνονται πρώτα οι δάσκαλοι.
Οι Ρεπουμπλικάνοι, βέβαια, λατρεύουν να κάνουν επίκληση στο Σύνταγμά τους. Σύμφωνα με τη Δεύτερη Τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος του 1791: «Μια καλά εποπτευόμενη πολιτοφυλακή, απαραίτητη για την ασφάλεια ενός ελεύθερου κράτους και το δικαίωμα του λαού να διατηρεί και να φέρει όπλα, δεν θα υποστεί περιορισμούς». Όταν οι συντηρητικοί ανέβηκαν στην εξουσία με τον Ronald Reagan στην προεδρία, έγινε δημοφιλές για πολλούς από αυτούς να υποστηρίζουν την «επιστροφή» στο Σύνταγμα που σκόπευαν οι «Πατέρες του Έθνους». Μέρος αυτού περιλάμβανε μια ατζέντα υπέρ των όπλων που αντάμειβε τη National Rifle Association, ισχυροί υποστηρικτές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Σύμφωνα με αυτήν την ερμηνεία, η Δεύτερη Τροποποίηση χρησίμευε ως απόδειξη ότι σκόπευαν οι ιδρυτές για τους πολίτες να έχουν πρόσβαση σε πυροβόλα όπλα, χωρίς κρατικές παρεμβάσεις.
Είναι δύσκολο να πούμε πώς οι «Πατέρες του Έθνους» θα αντιμετώπιζαν τη σημερινή συζήτηση περί ρύθμισης της οπλοκατοχής. Ωστόσο, οι ιστορικοί μπορούν να δηλώσουν με σιγουριά πώς έβλεπαν τη δεύτερη τροπολογία οι «Πατέρες του Έθνους». Ιστορικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των δηλώσεων των ίδιων των ιδρυτών, υποστηρίζουν το συμπέρασμα ότι η δεύτερη τροποποίηση προέβλεπε συλλογικό δικαίωμα των κρατών να σχηματίζουν καλά ρυθμισμένες πολιτοφυλακές. Αυτό δεν ήταν δικαίωμα που εμφανίστηκε ξαφνικά· μετουσιώθηκε από αιώνες πολιτικής σκέψης, προερχόμενη από την Αγγλία και αντανακλούσε τον δημόσιο ανταγωνισμό προς τους μόνιμους στρατούς και μια ευλάβεια για πολιτοφυλακές. Οι Αμερικανοί άποικοι κληρονόμησαν αυτά τα ιδανικά και τα γεγονότα της Αμερικανικής Επανάστασης ενίσχυσαν θέματα κεντρικά για την υπόθεσή τους: οι μόνιμοι στρατοί αποτελούσαν απειλή για την ελευθερία και οι πολιτοφυλακές ήταν απαραίτητες για την ασφάλεια ενός ελεύθερου κράτους.
Όσον αφορά τις λύσεις για το πρόβλημα, δεν πρέπει να απωλέσει κανείς από τον οπτικό του ορίζοντα, τις πολιτικές που ακολούθησαν χώρες όπως η Ιαπωνία, επιτυγχάνοντας να εξαλείψει τους φόνους με πυροβόλα όπλα. Εάν οι Ιάπωνες θέλουν να έχουν στην κατοχή τους ένα όπλο, πρέπει να παρακολουθήσουν ένα ολοήμερο μάθημα, να περάσουν γραπτές εξετάσεις και να επιτύχουν τουλάχιστον 95% ακρίβεια κατά τη διάρκεια μιας δοκιμής στο πεδίο βολής. Στη συνέχεια, πρέπει να περάσουν μια αξιολόγηση ψυχικής υγείας, η οποία πραγματοποιείται σε ένα νοσοκομείο, και να περάσουν έναν έλεγχο ιστορικού, στον οποίο η κυβέρνηση σκάβει το ποινικό τους μητρώο και παίρνει συνεντεύξεις από φίλους και συγγενείς. Μπορούν να αγοράσουν μόνο κυνηγετικά όπλα και αερόβια τουφέκια —όχι περίστροφα— και κάθε τρία χρόνια πρέπει να ξαναδώσουν το μάθημα και την αρχική εξέταση.
Ένα ακόμη παράδειγμα είναι αυτό της Αυστραλίας με τη πολιτική του NFA. Η Εθνική Συμφωνία Πυροβόλων Όπλων (NFA) ήταν μια συμφωνία σχετικά με τον έλεγχο των πυροβόλων όπλων, που έγινε από το Συμβούλιο Υπουργών Αστυνομίας της Αυστραλίας (APMC) το 1996, ως απάντηση στη σφαγή στο Πορτ Άρθουρ που σκότωσε 35 άτομα. Τέσσερις ημέρες μετά τις δολοφονίες, ο Αυστραλός Πρωθυπουργός John Howard είπε στη Βουλή: «Πρέπει να επιτύχουμε μια πλήρη απαγόρευση της κυριότητας, κατοχής, πώλησης και εισαγωγής όλων των αυτόματων και ημιαυτόματων όπλων. Αυτή θα είναι η ουσία της πρότασης που θα υποβληθεί από την κυβέρνηση της Κοινοπολιτείας στη συνεδρίαση της Παρασκευής…».
Δεν είναι κρυφό, όμως, ότι υπάρχουν συμφέροντα από πίσω που δεν επιτρέπουν να αναδειχθούν πολιτικές που θα ρυθμίσουν την οπλοκατοχή. Ομοσπονδιακά χρήματα για την έρευνα για τα όπλα εξαφανίστηκαν, αφού το Κογκρέσο το 1996 θέσπισε τη λεγόμενη Τροποποίηση Dickey, η οποία απαγόρευε στο CDC να ξοδεύει χρήματα για να «υπερασπιστεί ή να προωθήσει τον έλεγχο των όπλων». Αυτό σημαίνει ότι για περίπου δυόμιση δεκαετίες, εν παραδείγματι, ο καταστροφικός αντίκτυπος των μη θανατηφόρων τραυματισμών από πυροβόλα όπλα στις Η.Π.Α. δεν μελετήθηκε καθόλου, καλύφθηκε από τα μέσα ενημέρωσης και συχνά αγνοήθηκε. Η πολιτική πίεση από τα λόμπι των όπλων, οι κανονισμοί και τα «διαταραγμένα και άκρως κατακερματισμένα» συστήματα συλλογής έχουν δημιουργήσει χρόνια αναξιόπιστα δεδομένα και πληροφορίες που συσκοτίζουν την πραγματική μας κατανόηση για τη δημόσια υγεία, την οικονομική, ψυχολογική και κοινωνική επιβάρυνση των τραυματισμών από όπλα, σύμφωνα με μελέτη του 2020 για πυροβόλα όπλα.
Νότα αισιοδοξίας, ωστόσο, είναι η συμφωνία στην οποία κατέληξε μια δικομματική ομάδα διαπραγματευτών της Γερουσίας για ένα πακέτο που αφορά την ασφάλεια και μέτρα σχετιζόμενα με όπλα, προκειμένου να προληφθούν μελλοντικοί μαζικοί πυροβολισμοί. Η πρόταση, η οποία δεν έχει εγγραφεί σε νομοθετικό κείμενο, περιλαμβάνει χρήματα για την ενθάρρυνση των πολιτειών να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν τους λεγόμενους νόμους για την «κόκκινη σημαία» (red flag/προειδοποιητικά σημάδια) για την αφαίρεση των όπλων από δυνητικά επικίνδυνους ανθρώπους, χρήματα για την ασφάλεια των σχολείων και πόρους για την ψυχική υγεία, διευρυμένους ελέγχους ιστορικού για αγορές όπλων για άτομα μεταξύ 18 και 21 ετών και κυρώσεις για παράνομες “straw purchases” από καταδικασμένους εγκληματίες. Βέβαια, για να περάσει η συμφωνία και από τα δύο νομοθετικά σώματα, θα πρέπει ο αμερικανικός λαός να κινητοποιηθεί και να αξιοποιήσει την κοινωνικοπολιτική μόχλευσή του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Japan has almost completely eliminated gun deaths — here’s how, businessinsider.com, διαθέσιμο εδώ
- The Original intent of the Second Amendment, shareok.org, διαθέσιμο εδώ
- Vast majority of educators reject Republican proposals for arming teachers, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- A bipartisan group of senators announces a deal for school safety and gun measures, διαθέσιμο εδώ
- After 25 Years In The Dark, The CDC Wants To Study The True Toll Of Guns In America, διαθέσιμο εδώ
- ‘We Refuse to Go On Like This’: US Students Walk Out to Demand Gun Control’, διαθέσιμο εδώ
