Της Δέσποινας Χερουβείμ,
Η Άλκηστις, κόρη του Πελία και της Αναξιβίας, θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν το πρότυπο της πιστής συζύγου για την Αρχαία Ελλάδα. Όμορφη, αφοσιωμένη και ανιδιοτελής, είναι μια από τις πιο γνωστές φιγούρες της ελληνικής μυθολογίας.
Υπάρχουν δύο εκδοχές του μύθου της Αλκήστιδος. Η πρώτη είναι γραμμένη από τον Ευριπίδη, ενώ η δεύτερη είναι γραμμένη από τον Απολλόδωρο. Και οι δύο εκδοχές ξεκινούν την ιστορία της Αλκήστιδος με τον ίδιο τρόπο. Η ιστορία, λοιπόν, ξεκινάει με τον Άδμητο, τον βασιλιά της Θεσσαλίας, ο οποίος ήταν πολύ καλοσυνάτος και ευγενικός με τους υπηκόους του, αλλά και τους ξένους. Έτσι, όταν έφτασε στο παλάτι του ένας ξένος που ζητούσε φαγητό και φιλοξενία, ο βασιλιάς, χωρίς κανέναν δισταγμό, τον δέχθηκε στο σπίτι του και τον περιποιήθηκε, όπως ακριβώς άρμοζε. Τον τάισε, τον έντυσε, τον άφησε να ξεκουραστεί, όμως όταν τον ρώτησε το όνομά του, ο ξένος δεν απάντησε. Ζήτησε μονάχα να μείνει στο παλάτι και να υπηρετήσει τον βασιλιά, ως αντάλλαγμα για τη φιλοξενία του.
Ο Άδμητος, θέλοντας να βοηθήσει τον φτωχό ξένο, αποφάσισε να τον κάνει βοσκό στα κοπάδια που του ανήκαν. Μετά από έναν χρόνο παραμονής του στο παλάτι, ο ξένος αποκάλυψε πως στην πραγματικότητα ήταν ο θεός Απόλλωνας. Τον είχε τιμωρήσει ο Δίας και έπρεπε να υπηρετήσει κάποιον θνητό για έναν χρόνο, αλλιώς δεν θα μπορούσε να επιστρέψει στον Όλυμπο. Συγκεκριμένα, ο γιος του Απόλλωνα, ο Ασκληπιός, φέρνοντας πίσω στη ζωή έναν θνητό από τον κάτω κόσμο, διέπραξε ύβρη και ο Δίας, για να τον τιμωρήσει, του έριξε κεραυνό. Ο Απόλλωνας, με τη σειρά του, θέλοντας να εκδικηθεί για το κακό που υπέστη ο γιος του, σκότωσε τους κύκλωπες, προκαλώντας την οργή του Δία, ο οποίος τον τιμώρησε αναγκάζοντάς τον να υπηρετήσει έναν θνητό για έναν ολόκληρο χρόνο. Κάπως έτσι, λοιπόν, βρέθηκε ο Απόλλωνας στο παλάτι της Θεσσαλίας. Ο Απόλλωνας, έπειτα από έναν χρόνο παραμονής του στη Θεσσαλία, έχοντας ευγνωμοσύνη για τον Άδμητο και την καλοσύνη που του έδειξε, του υποσχέθηκε ότι θα του χάριζε οτιδήποτε επιθυμούσε η καρδιά του και θα τον βοηθούσε, αν τον χρειαζόταν στο μέλλον.
Και πράγματι, λίγο αργότερα ο Άδμητος χρειάστηκε τη βοήθεια του θεού. Ο βασιλιάς, έχοντας ερωτευτεί την Άλκηστιν και θέλοντας να την κάνει γυναίκα του, ζήτησε τη βοήθεια του Απόλλωνα, καθώς ο πατέρας της, ο Πελίας, δεν συμφωνούσε με αυτόν τον γάμο. Όρισε, μάλιστα, πως ο μόνος τρόπος, για να επιτρέψει να γίνει αυτός ο γάμος, ήταν αν ο Άδμητος έφτανε στην πόλη της Ιωλκού με ένα άρμα που θα έσερναν ένας αγριόχοιρος και ένα λιοντάρι. Έχοντας θυμηθεί την υπόσχεση του θεού, ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Απόλλωνας ανταποκρίθηκε στο αίτημα του θνητού και του παρέδωσε ένα χρυσό άρμα, το οποίο έσερναν ένας υποταγμένος αγριόχοιρος και ένα υποταγμένο λιοντάρι. Έτσι, ο Άδμητος έφτασε στην Ιωλκό, όπως ακριβώς του είχε ζητήσει ο Πελίας και κατάφερε να παντρευτεί την πριγκίπισσα της Ιωλκού. Στον γάμο, μάλιστα, ήταν καλεσμένος και ο Απόλλωνας, ο οποίος του χάρισε ένα ασυνήθιστο δώρο. Ένα είδος αθανασίας, καθώς του είπε πως αν ποτέ τύχαινε να αρρωστήσει βαριά, θα μπορούσε να σωθεί, αρκεί να έπαιρνε κάποιος άλλος τη θέση του.
Μετά από κάποια ευτυχισμένα χρόνια, ο Άδμητος αρρώστησε πολύ άσχημα. Η κατάστασή του ήταν τόσο βαριά, που οι γιατροί θεωρούσαν θέμα ωρών τον θάνατό του. Οι υπηρέτες του, όμως, θυμήθηκαν το δώρο αθανασίας του Απόλλωνα στον αφέντη τους, όμως κανένας δεν ήταν πρόθυμος να πεθάνει στη θέση του Άδμητου, ούτε καν οι γονείς του. Η Άλκηστις, όμως, αγαπούσε πολύ τον άντρα της και δεν μπορούσε να τον αφήσει να πεθάνει. Αποφάσισε, λοιπόν, να πάρει εκείνη τη θέση του, για να σώσει τον άντρα που αγαπούσε. Κάπου εδώ, οι δύο εκδοχές του μύθου αρχίζουν και διαφέρουν. Σύμφωνα με τον πρώτο μύθο, η Άλκηστις πεθαίνει στη θέση του άντρα της και οδηγείται στον κάτω κόσμο από τον Θάνατο. Εκεί συναντά την Περσεφόνη, η οποία, όταν ακούει την ιστορία της, συγκινείται πολύ με την αυτοθυσία της, για να σώσει τον άντρα της, και έτσι διατάζει τον Θάνατο να τη γυρίσει πίσω στη ζωή. Και πράγματι, ο Θάνατος την επιστρέφει ζωντανή κοντά στον άντρα της και ζουν μαζί ευτυχισμένοι.
Σύμφωνα με τον μύθο του Ευριπίδη, η Άλκηστις, όπως και στην προηγούμενη εκδοχή, είναι η μόνη που προσφέρεται, έτσι ώστε να πάρει τη θέση του Άδμητου, όταν εκείνος αρρωσταίνει βαριά. Έτσι, λοιπόν, ο βασιλιάς δέχεται την ανιδιοτελή πρόθεση της γυναίκας του και η υγεία του ανακάμπτει, ενώ, παράλληλα, η Άλκηστις γίνεται συνεχώς πιο αδύναμη μέχρι που πεθαίνει. Λίγο πριν τον θάνατό της, ζητάει από τον άντρα της να μην παντρευτεί άλλη γυναίκα, ως αντάλλαγμα για τη μεγάλη θυσία της, και να μην την ξεχάσει. Κάποιο διάστημα μετά τον θάνατό της, έφτασε στο παλάτι ο Ηρακλής, ο οποίος αν και ήταν φίλος του ζευγαριού, δεν είχε πληροφορηθεί ακόμα για την τραγική κατάληξη της Αλκήστιδος. Ο Άδμητος, μάλιστα, είχε δώσει εντολή στους υπηρέτες του να μην μάθει τίποτα για ό,τι συνέβη. Εκείνοι, όμως, όπως ήταν φυσικό, ήταν ακόμα αναστατωμένοι με τον χαμό της βασίλισσάς τους και δεν μπορούσαν να συγκεντρωθούν στα καθήκοντά τους. Ο Ηρακλής, νιώθοντας προσβεβλημένος από τη συμπεριφορά τους, ζήτησε να δει τον βασιλιά και τη βασίλισσα, για να του δώσουν εξηγήσεις για την ανάρμοστη συμπεριφορά των υπηρετών. Τότε όμως, ένας από τους υπηρέτες δεν άντεξε και λύγισε μπροστά στον Ηρακλή, λέγοντάς του για τον χαμό της βασίλισσας.
Ο Ηρακλής, προκειμένου να επανορθώσει για τον τρόπο που φέρθηκε, αποφασίζει να πάει στον κάτω κόσμο και, μετά από μια σκληρή μάχη με τον Θάνατο, καταφέρνει να ελευθερώσει την Άλκηστιν και να την επαναφέρει στη ζωή. Την οδήγησε στο παλάτι, έχοντας κρύψει το πρόσωπό της με ένα πέπλο, για να μην την αναγνωρίσουν και ζήτησε από τον Άδμητο να τη φιλοξενήσει, χωρίς να του αποκαλύπτει την ταυτότητά της. Ο βασιλιάς, όμως, δεν ήθελε να μείνει η ξένη γυναίκα στο παλάτι, γιατί το θεωρούσε απρεπές μετά τον θάνατο της Αλκήστιδος. O Ηρακλής του αποκάλυψε αμέσως πως η ξένη που είχε φτάσει στο παλάτι ήταν η Άλκηστις και πως είχε καταφέρει να τη σώσει από τον Θάνατο. Ο Άδμητος ευχαρίστησε τον φίλο του για το καλό που του έκανε και από τότε το ζευγάρι έζησε ευτυχισμένο για πολλά χρόνια.
Απέκτησαν τρία παιδιά, τον Εύμηλο, τον Ίππασο και τον Περιμήλη. Ο Άδμητος με την Άλκηστιν θεωρούνταν, λοιπόν, πρότυπα στοργικών συζύγων για την αρχαιότητα, αν και θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην Άλκηστιν, η οποία έκανε την υπέρτατη θυσία για τον άντρα που αγαπούσε, καθώς στην κυριολεξία πέθανε για χάρη του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Hard, R. (1964), Handbook of Greek mythology, New York Routledge
- Από την ιστοσελίδα Ελληνική Μυθολογία, στο «Άλκηστις», Διαθέσιμο εδώ
